Moŋǧoliia prezidentı Uhnaagiin Hurelsuh Türkiiaǧa jasaǧan memlekettık sapary aiasynda Şyŋǧys hannyŋ nemeresı Qūlaǧu han saldyrǧan jazǧy saraidyŋ qiraǧan üiındılerın körıp, moŋǧol-türık arheologiialyq qazba jūmystarynyŋ barysymen tanysty. Būl turaly 19 qaŋtarda «Monsame» jazdy, dep habarlaidy «Adyrna» tılşısı.
Tarihi derekterge süiensek, 1259 jyldyŋ küzınde būl ölkeden ötıp bara jatqan Qūlaǧu han jailauy men jer bederınıŋ qolaily erekşelıkterın eskere otyryp, sarai saluǧa şeşım qabyldaǧan. Qūrylys jūmystary 1261 jyly bastalyp, 1265 jyly aiaqtalǧan.
Moŋǧoliia memlekettık universitetı men İzmirdegı Katip Chelebi universitetınıŋ bırlesken jobasy bolyp sanalatyn türkologiialyq zertteuler institutynyŋ zertteu toby 2022 jäne 2023 jyldary Van provinsiiasynyŋ Chaldyran audanynda arheologiialyq barlau jäne synaq qazbalaryn jürgızıp, jazǧy saraidyŋ qirandylaryn tapqan edı.
Zertteu barysynda tarihi derekközderde Aladag nemese Alag tauyndaǧy qala dep atalǧan Elhan Qūlaǧu jazǧy saraiynyŋ jalpy audany 900h1200 şarşy metrdı qūraityny anyqtaldy. Odan bölek, qazba jūmystary barysynda boialǧan qūmyralardyŋ kesekterı de tabyldy.
Moŋǧoliia basşysy 760 jyl būryn salynǧan jazǧy saraidyŋ arheologiialyq ornyna baryp, Qūlaǧu hannyŋ tas müsınemın tanysty. Öz sözınde ol ǧylymi-zertteu jūmystarynyŋ maŋyzdylyǧyna toqtalyp, auqymdy qazbalar men zertteulerdı jalǧastyrudy qoldaitynyn jetkızdı.
