"Aýyl amanaty" – Qazaqstannyń aýyldyq aımaqtaryn damytýǵa baǵyttalǵan memlekettik joba, 2023 jyly Qazaqstan úkimeti tarapynan aýyl turǵyndarynyń ál-aýqatyn arttyrýǵa jáne aýyl sharýashylyǵyn qoldaýǵa baǵyttalǵan. Jobanyń maqsaty – aýyldyq eldi mekenderdiń ekonomıkalyq áleýetin damytý arqyly aýyldaǵy jumyssyzdyqty azaıtý, halyqtyń tabysyn arttyrý jáne agroónerkásiptik keshendi nyǵaıtý. Bul baǵdarlama aýyl turǵyndaryna tómen paıyzben nesıe alýǵa, óz bıznesin ashýǵa, kásipkerlikpen aınalysýǵa múmkindik beredi.
Jobanyń negizgi baǵyttary
"Aýyl amanaty" birneshe mańyzdy baǵytta júzege asyrylady:
- Aýyl sharýashylyǵy óndirisin damytý. Joba aıasynda aýyl sharýashylyǵyn qoldaýǵa erekshe kóńil bólinip, mal sharýashylyǵy, eginshilik, balyq sharýashylyǵy syndy salalardy damytýǵa qarjy bólinedi. Bul óz kezeginde jergilikti turǵyndarǵa óz kásibin damytýǵa múmkindik berip, aımaqtyq ekonomıkanyń turaqty damýyna yqpal etedi.
- Kásipkerlikti qoldaý jáne damytý. Aýyldyq kásipkerlerge tómen paıyzben uzaq merzimdi nesıeler usynylady. Bul nesıe resýrstary aýyl turǵyndaryna óz isin bastaýǵa, zamanaýı jabdyqtar satyp alýǵa, qajetti ınfraqurylymdy damytýǵa jáne jumys oryndaryn qurýǵa múmkindik beredi.
- Infraqurylymdy jaqsartý. Aýyldyq ınfraqurylymdy jaqsartý jobanyń mańyzdy mindetteriniń biri. Buǵan mektepter men balabaqshalar salý, medıınalyq mekemelerdi jabdyqtaý, joldardy jóndeý, taza aýyz sý jáne ınternetke qol jetkizýdi qamtamasyz etý jatady.
- Jumyspen qamtý. Jobanyń basty maqsaty – aýylda jańa jumys oryndaryn ashý. Shaǵyn bızneske qoldaý kórsetý arqyly aýyldyq aımaqtarda jumyssyzdyq deńgeıin tómendetý kózdelip otyr. Aýyl turǵyndary úshin túrli oqytý kýrstary men semınarlar ótkizilip, kásipkerlikti damytýǵa jaǵdaı jasalýda.
Jobanyń tıimdiligi
"Aýyl amanaty" jobasy aýyldyq jerlerdiń ekonomıkalyq jáne áleýmettik damýyna yqpal etip, kóptegen aýyl turǵyndarynyń ómir sapasyn jaqsartýǵa múmkindik beredi. Joba aýyldy jerlerdegi jastardyń aýylda qalýyna, sol arqyly aýyldardyń saqtalýyna da yqpal etýde. Bastalǵannan beri joba boıynsha kóptegen aýyl turǵyndary óz isin ashyp, aýyl sharýashylyǵy ónimderin óndirýdi jáne óńdeýdi qolǵa aldy.
Bul baǵdarlama aýyl turǵyndarynyń belsendiligi men yntasyn arttyrýǵa kómektesip, aýyldyq jerlerdiń ekonomıkalyq damýyna úles qosýda. Sonymen qatar, bul Qazaqstandaǵy aýyldyq aımaqtardyń áleýmettik jáne ekonomıkalyq kelbetin jańǵyrtýdaǵy mańyzdy qadam bolyp sanalady.
"Aýyl amanaty" jobasy – aýyldyń damýyna, turǵyndardyń ál-aýqatynyń jaqsarýyna jáne búkil el ekonomıkasynyń turaqty damýyna baǵyttalǵan mańyzdy bastama.
Taǵy qandaı baǵdarlamalar júzege asty?
Qazaqstanda aýyldyq aımaqtardy damytýǵa baǵyttalǵan birneshe iri memlekettik baǵdarlamalar júzege asyrylyp keledi. Olardyń ishinde mańyzdy oryn alatyn baǵdarlamalar:
1. "Aýyl – El besigi" baǵdarlamasy
Bul baǵdarlama 2019 jyly Qazaqstannyń aýyldyq aýmaqtaryn jan-jaqty damytý úshin iske qosyldy. Negizgi maqsaty – aýyldyq eldi mekenderdegi ómir súrý deńgeıin kóterý, áleýmettik ınfraqurylymdy jaqsartý jáne turǵyndardyń turaqty tabysqa qol jetkizýine yqpal etý. "Aýyl – El besigi" sheńberinde mektepterdi, aýrýhanalardy, mádenıet úılerin jóndeý, aýylishilik joldardy jańartý, taza aýyz sý jetkizý sııaqty sharalar atqaryldy. Baǵdarlama aýyldardyń ekonomıkalyq áleýetin arttyrýǵa jáne aýyl turǵyndaryna jumys oryndaryn usynýǵa baǵyttalǵan.
2. "Dıplommen aýylǵa!" baǵdarlamasy
Bul baǵdarlama aýyldyq jerlerde kadr tapshylyǵyn sheshýge arnalǵan. 2009 jyldan bastap jumys istep kele jatqan baǵdarlama aýyldy jerlerge jas mamandardy tartýdy kózdeıdi. Oǵan sáıkes, aýylǵa kóship barǵan jas mamandarǵa kóterme aqy, turǵyn úı satyp alýǵa jeńildetilgen nesıe jáne áleýmettik paket beriledi. Bul baǵdarlama arqyly aýyldaǵy bilim berý, medıına, aýyl sharýashylyǵy salalaryna bilikti mamandar tartyldy. Nátıjesinde aýyldyq jerlerdegi kadr tapshylyǵy birshama tómendep, qyzmet kórsetý sapasy jaqsaryp keledi.
3. "Eńbek" baǵdarlamasy
"Eńbek" baǵdarlamasy (resmı ataýy "Eńbek nátıjeli jumyspen qamtý jáne jappaı kásipkerlikti damytý baǵdarlamasy") 2017-2021 jyldar aralyǵynda júzege asyryldy. Baǵdarlama eldiń barlyq aımaqtaryndaǵy jumyssyzdyqty azaıtýǵa, kásipkerlikti damytýǵa jáne turǵyndardyń óz isin ashýyna qoldaý kórsetýge baǵyttalǵan. Aýyl turǵyndaryna shaǵyn nesıeler men granttar berildi, sonymen qatar kásibı bilim berý kýrstary uıymdastyryldy. "Eńbek" aıasynda aýyldyq aımaqtarda jańa jumys oryndary qurylyp, kásipkerlikke yntalandyryldy.
4. "Sybaǵa" baǵdarlamasy
"Agrobıznes – 2020" baǵdarlamasynyń aıasynda bastaý alǵan "Sybaǵa" sýbsıdııalaý jobasy aýyl sharýashylyǵyndaǵy mal basyn kóbeıtýge baǵyttalǵan. Bul baǵdarlama arqyly aýyl turǵyndaryna jáne sharýa qojalyqtaryna asyl tuqymdy mal satyp alýǵa nesıeler men sýbsıdııalar beriledi. Baǵdarlama aýyl sharýashylyǵyn jańǵyrtýǵa, aýyldyq jerlerdegi mal sharýashylyǵyn damytyp, aýyl ekonomıkasyn nyǵaıtýǵa múmkindik beredi.
5. "Qulan" jáne "Altyn asyq" baǵdarlamalary
"Qulan" jáne "Altyn asyq" baǵdarlamalary da aýyl sharýashylyǵyndaǵy mal basyn kóbeıtýge arnalǵan jobalar. "Qulan" baǵdarlamasy jylqy sharýashylyǵyn damytýǵa, al "Altyn asyq" qoı sharýashylyǵyn damytýǵa baǵyttalǵan. Bul baǵdarlamalar aıasynda mal satyp alýǵa jeńildetilgen nesıeler berilip, aýyl sharýashylyǵyndaǵy mal sanynyń kóbeıýine yqpal etedi.
6. "Óńirlerdi damytý" baǵdarlamasy
Bul baǵdarlama aýyldyq jáne qalalyq aımaqtardyń ınfraqurylymyn damytýǵa, turǵyn úıler men áleýmettik nysandardy jańǵyrtýǵa arnalǵan. Onyń negizgi maqsaty – aımaqtardyń damýyndaǵy teńsizdikterdi joıý, aýyldyq aýmaqtarda halyqtyń ómir súrý sapasyn arttyrý. "Óńirlerdi damytý" arqyly sýmen jabdyqtaý, joldar, áleýmettik ǵımarattardy jóndeý sııaqty iri jobalar júzege asyryldy.
Atalǵan baǵdarlamalar aýyl turǵyndarynyń ál-aýqatyn kóterýge, aýyldyq aımaqtardaǵy áleýmettik jáne ekonomıkalyq jaǵdaıdy jaqsartýǵa úlken úles qosyp keledi. Olar aýyldyq eldi mekenderdegi halyqtyń turaqty tabys tabýyna, ınfraqurylymnyń jaqsarýyna jáne aýyl sharýashylyǵynyń damýyna áser etýde.
