Elimizde sybaılas jemqorlyq máselesi tolastamaı tur. Al mamandar sybaılas jemqorlyqqa qarsy sanany damytý mańyzdy ekenin aıtady.
«Ádildik joly» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestiginiń Jambyl oblystyq fılıalynyń jetekshisi Nazıma Jubandyqova quqyqtyq jemqorlyq pen sybaılas jemqorlyqqa tózimdi mádenıetti qalyptastyrý kerek ekenin aıtady.
«Qazir qoǵamda profılaktıka jumystaryn júrgizý trendte. Jemqorlyq bolǵannan keıin qımyldaýdyń ornyna onyń aldyn alý kerek. Qazir elimizde jemqorlyqqa qarsy kóptegen is-sharalar ótkizilýde. Degenmen, onyń nátıjesine halyq baǵa bere jatyr. Shyn máninde, bizde uıymdar óte kóp. Mysaly, úkimettiń «Sybaılas jemqorlyqqa qarsy is-qımyl jáne aldyn alý» № 4 úlgilik bazalyq baǵytynyń jobasy degen arnaıy jobasy bar. Sol jerde chıpovoı bazovoı napravlenıe dep jobaǵa at qoıǵan. Antıkor men bılik arasynda memorandým aıasynda júzege asyrylyp jatyr. Sol jumysqa arnaıy mamandar bekitilip qoıylyp jatyr. Antıkordyń ózinde arnaıy ofıerler bar. Ár uıymdy oqytyp, qalaı profılaktıkalyq jumys júrgizý, qalaı taldaý júrgizý kerek ekenin úıretý jóninde bekitilip otyrady.
Mysaly, 4 jyldan beri júzege asyrylyp kele jatqan jumystyń kezeń-kezeńimen kele jatqan baǵyty bar. Sol tórtinshi baǵyty jobasy arnaıy sybaılas jemqorlyqtyń aldyn alý mádenıetin qalyptastyrý baǵyty. Ol joba ishki saıasat basqarmalaryna bekitiledi. Osylaısha barlyq ákimdik basqarmalary ótkiziletin is-sharalardyń esebin júrgizip otyrady. Meniń oıymsha, bul durys emes. Óıtkeni, memlekettik qyzmetkerlerdiń ózi jemqorlyqqa barady. Olar óz-ózderimen qalaı kúresedi? Profılaktıkalyq jumystar memlekettik qyzmette tek fotoesep, hattamamen ótkizedi. Bir-eki shara uıymdastyryp, mektep oqýshylaryna sýret salǵyzady. Keıde, áleýmettik jelilerdi qarap otyryp kózim shalyp qalady. Mektep oqýshylary arasynda jemqorlyqqa qarsy sýret baıqaýy ótedi. Biz qalaı mektep balasyna jemqorlyq degen sózdi aıtýymyz kerek dep tań qalamyn», – deıdi ol.
Nazıma Jubandyqova jemqorlyq týraly oqýshylar men stýdentterge baryp lekııa oqý durys emes ekenin eskertti.
«Meniń oıymsha, profılaktıkalyq kúreste taktıkany ózgertý kerek. Óıtkeni, jyldar boıy ótkizilip kele jatqan dóńgelek ústelder, bannerler, lekııalar sanany ózgertpeıdi. Kerisinshe ýaqyt joǵaltamyz. Kim jemqorlyqqa tap bolady? Mysaly, turmystyq jemqorlyqty alaıyq. Qarapaıym aýyldaǵy azamattar qaıda shaǵymdaný kerektigin, áleýmettik jelini bilmeıdi, eshqandaı transport joq. Aýrýhanaǵa barǵan kezde erterek sheshý jolyn oılaıdy. Kedergilerge tap bolsa ony tez sheshý jolyn oılaıdy. Osylaı, bizde sybaılas jemqorlyq bastalady. Osyndaı kezde kim oǵan kómektesedi. Al, profılaktıkalyq jumystar júrgizilip jatyr. Biraq, ol memlekettik mekemelerde, ýnıversıtterde, mektepterde ǵana júrgiziledi.
Shynymen sol turmystyq jemqorlyqqa tap bolǵan adam ne isteý kerek ekenin bilmeıdi. Basyna túsken kezde qaıda habarlasý kerek ekenin bilmeıdi. Jalpy, turmystyq jemqorlyqqa quqyqtyq saýattylyǵy tómen, aqparattan beıhabar, bilmeıtin azamattar tap bolady», – deıdi ol.
Nazıma Jubandyqova «Ádildik joly» respýblıkalyq qoǵamdyq birlestigi elimizdiń barlyq óńirinde jumys isteıtinin aıtady.
«Qoǵamdyq birlestik dóńgelek ústel uıymdastyrý, profılaktıkalyq jumystar júrgizý, akııalar ótkizý, sýret baıqaýy sııaqty jumystarmen aınalyspaıdy. Bizdiń birlestik memlekettik satyp alý portalynda monıtorıng jumystaryn júrgizýmen aınalysady. Áleýmettik jeli de memlekettik satyp alýshylar qalaı urlaý kerektigin fırmalaryna deıin jazyp shyǵaryp jiberdi. Tehtizimde qalaı jumys isteý kerektigi jazylyp taratyldy. Biz jalpy osyndaı tehnıkalyq erekshelikterin, satyp alý zańyna qarama-qaıshy birkózden satyp alý, baǵany qymbat qoıý sııaqty máselelerdi monıtorıng jasap, qarap otyramyz. Ol ashyq portal, sol sebepti kez-kelgen azamattyń oǵan múmkindigi bar.
Sonymen qatar, Jambyl oblysy boıynsha kez-kelgen qyzyǵýshylyq tanytqan azamattardy tegin oqytyp úıretemiz. Azamattarǵa qoǵamdyq monıtorıng jasaýdy úıretemiz jáne sonyń ishinde memlekettik satyp alý portalynda úıretemiz. Ekinshi másele, bizde jyldyń basynan beri «zań ústemdigi» akııasy bastaldy. «Zań ústemdigi» degen kez-kelgen Jambyl oblysyndaǵy azamattar tegin quqyqtyq konsýltaııa ala alady. Máselen, adildik.kz saıty men 1460 Call-entr, ofıske kelip, maǵan áleýmettik jelige jazý arqyly ádiletsizdikke tap bolǵan azamattarǵa quqyqtyq kómek kórsetemiz. Ol máseleniń sheshý jolyn, qaıda barý kerektigin aıtyp, ol azamattyń ýaqyt joǵaltpaýy úshin bar kúsh-jigerimizdi salamyz. Kerek jaǵdaıda ózimiz jetektep júremiz. Mysaly, Shý aýdanynan mektep dırektoryna qarapaıym ustazdan shaǵym túsken bolatyn. Biz ol shaǵymdy WhatsApp arqyly qabyldap, bir kún zerdeleý jumysymen baryp, basqarmadan arnaıy komıssııa quryldy. Sol ustazdyń aıtqan barlyq shaǵymy rastalyp shyqty», – deıdi ol.
