Prezıdent Qasym-Jomart Toqaev 2021 jyly 7 qazandaǵy № 67 Jarlyǵyna saı Ulttyq jobalar tizimin bekitken bolatyn. On ulttyq jobanyń qatarynda «Qaýipsiz el» jobasy eldegi qylmysty azaıtyp, onyń aldyn alýǵa baǵyttalǵan.
Alkogolge táýeldilikke, temeki shegýge, sybaılas jemqorlyqqa qarsy sanany qalyptastyrýdyń birden-bir tetigi dep qarastyrylatyn jobanyń nátıjesi mardymdy dep aıtý qıyndaý, árıne. Óıtkeni, kúnnen kúnge órshigen sybaılas jemqorlyq faktileri kún sanap ósip, adamǵa zııan keltirý, tipti óltirýge deıin baryp jatqan qylmystardyń qatary qalyń.
Qoǵamdyq oryndarda tártipti nyǵaıtýdy kózdeıtin sharalardyń da báseń júrýi saldarynan jasósprimider arasyndaǵy qylmystyń órshýine ákelip otyr. Tipti kóshede jasóspirimderdiń adam sanasyna syımaıtyn qylymstarǵa barýy qaýipti jaıt. Bizge munyń barlyǵyn eskermesek bolmaıdy.
Ishimdik iship, otbasynyń berekesin ketirgen ata-analardyń óz balalaryna zábir kórsetýi de oılandyratyn jaǵdaı. Ulttyq jobanyń uran kúıinde qalyp qoımaı, eldegi qylmysty zaıtýdaǵy mańyzdylyǵyna basa mán beretin kez jetti. Otbasyndaǵy erli-zaıyptylardyń arasyndaǵy zorlyq-zombylyqtyń órshýi oılandyratyn jaǵdaı. Statıstıkalyq kórsetkishterge súıener bolsaq, Qazaqstanda jylyna 80 áıel zorlyq-zombylyqtyń qurbany bolady eken. Mundaı soraqylyqtar otbasyndaǵy daý-damaıdan bolǵan dep paıymdaǵannyń ózinde, saralap qaraǵan adamǵa, áıelder men balalarǵa tıisti deńgeıde qorǵansyz bolyp otyrǵanymyzdy ańǵartady.
Bir ǵana mysal, burynǵy Ulttyq ekonomıka mınıstri Qýandyq Beshimbaev jubaıy Saltanat Núkenovany jazym etýiniń ózi qoǵamda dúrbeleń týdyrdy. Qazaq otbasyndaǵy mundaı jan túrshigerlik oqıǵanyń oryn alýy qoǵamda áıel zatynyń quqyǵynyń taptalyp otyrǵanyn dáleldeıdi.
Biz osy turǵyda halyqtyń pikirine qulaq asqan bolatynbyz.
Farıda ILIaSOVA, Ulytaý oblysy, Sátbaev qalasynyń turǵyny: – byltyrǵy jyldyń sońyn ala eldiń jaǵasyn ustatqan erli-zaıyptylardyń arasyndaǵy aýyr qylmystyq jaǵdaı kóbimizdi eseńgiretkeni anyq. Buǵan deıin de sybaılas jemqorlyqpen aıyp taǵylǵan Qýandyq Beshimbaevtyń jubaıyn qastandyqpen óltirýi Qazaqstan Respýblıkasynyń Zańyn eskermegendigi dep sanaýǵa bolady. Onyń qylmysyn aıǵaqtaıtyn dálelder de jarııa boldy. Estýimizge qazir onyń isi sotqa jetip, alqabıler alqasyna júginýde eken. Memleket basshysy Qasym-Jomart Toqaevtyń halyqqa jaıly, qaýipsiz memleket qalyptastyramyz degen saıasatyna kóleńke túsiretin mundaı qylmystar qatań jazalanýy kerek. Áıel men bala quqyǵynyń taptalýyna kóz juma qaraýǵa bolmaıdy. Bir beshimbaevtyń isi quqyq qorǵaý organdarynyń jumysyn qatańdatýǵa tetik bolady dep oılaımyn.
Baǵdat AITÓRENOV: stýdent – Qoǵamda aqparattyq keńistik meılinshe keń ashylǵandyqtan bolar, qazir qylmystyń neshetúrin kórip, shoshıtyn boldyq. Otbasyndaǵy erli-zaıyptylardyń aıaýsyz zorlyq zoblyq faktileri kún saıyn órship keledi. «Balam – baýyr etim» deıtin qazaq qoǵamynda bala quqyǵynyń taplatýyna deıingi dárejege tústik. Bul ultqa tóngen qaýippen para-par dep bilemin. Kámelettik jasqa tolmaǵan jasósprimderdiń qııanatqa túsýi elde zańnyń bosańdyǵynan dep bilemin. Qazaqstan – zaıyrly memleket. Árkim óz quqyǵyn qorǵaýǵa múddeli.
«Qaýipsiz el» ulttyq jobasyn qabyldaǵan úsh jylda azaıǵan qylmystyń qandaı deńgeıde ekendigin basa aıtý qıyn shyǵar. Biraq, kózben kórip, qulaqpen estip júrgenimizdi saralasaq, jobanyń orta jolda «jortaqtap» qalǵanyn baǵamdaımyz. Naqty sózben emes, ispen Qazaqstan azamattaryn zań negizinde qorǵaıtyn ýaqyt jetti dep oılaımyn.
Pikirlerdi qortyndylaı kele, elimizde adam quqyǵyn qorǵaý máselesi óte ózekti ekendigin ańdaımyz. Prezıdent pármenimen bekitilgen mundaı ulttyq degen ataý berilgen jobalardyń mártebesin arttyrýda kúshtik qurylymdar barynsha jumysty kúsheıtip, halyq arasynda keńinen nasıhat jumystaryn júrgizgen abzal bolady.
Elimizde qylmystyń azaıyp, qaýipsiz memleketke aınalamyz degen nıetpen qolǵa alynǵan ulttyq joba bizdi pushpaqqa shyǵara ma?! Osy jaǵyn paıymdaǵan jón bolar...
