Baidennıŋ Ortalyq Aziia elderınıŋ prezidentterımen aldaǧy kezdesuı syrtqy saiasat üşın jaŋa mümkındıkter aşady.
Seisenbıde Bırıkken Ūlttar Ūiymy Bas Assambleiasynyŋ sessiiasy aiasynda ötetın Sammit AQŞ Prezidentınıŋ Ortalyq Aziianyŋ bes memleketterı – Qazaqstan, Özbekstan, Qyrǧyzstan, Täjıkstan jäne Türıkmenstannan kelgen ärıptesterımen alǧaşqy kezdesuı ötedı. S5+1-men kezdesu äldeqaşan pısıp jetılgen jäne halyqaralyq saiasattaǧy maŋyzdy aimaqtaǧy şeşuşı qadam boluy mümkın.
AQŞ-qa Euraziia qūrlyǧyna strategiialyq közqaras qajet. Tarihi tūrǧydan Resei men Qytaiǧa qaraǧanda, AQŞ-tyŋ äserı būl aimaqqa äldeqaida az boldy. Mäskeu de, Pekin de qiyndyqtarǧa tap bolǧan kezde, Vaşington Ortalyq Aziiamen berık bailanys ornata alady.
AQŞ üşın aimaqtyŋ köşbasşysy Qazaqstanmen tyǧyz yntymaqtastyq maŋyzdy bolmaq. 2021 jyly Baiden özınıŋ ūlttyq qauıpsızdık jönındegı uaqytşa strategiialyq nūsqaulyǧynda Ortalyq Aziiany eskermegen edı, sondyqtan būl kezdesu progrestıŋ naqty belgısı. AQŞ qarsylastarymen älı de qyrǧi-qabaq. Si Szinpin osy jyldyŋ mamyr aiynda tarihi Jıbek joly boiyndaǧy Sian qalasynda Ortalyq Aziia elderınıŋ bes prezidentın aimaqty Beijıŋnıŋ yqpalyna odan ärı tartu maqsatynda qabyldady. 2022 jyldyŋ qazan aiynda Vladimir Putin özınıŋ Ortalyq Aziialyq ärıptesterımen kezdesu üşın Qazaqstan astanasyna bardy. Al Ortalyq Aziia köşbasşylary ünemı Mäskeu men Beijıŋge türlı saparlarmen baryp tūrady. Bıraq Reseidıŋ soǧystan älsıreuı jäne Qytaidaǧy ekonomikalyq qūldyrau Vaşingtonǧa ūzaq uaqyt boiy oqşaulanǧan aimaqty Batyspen jäne halyqaralyq qauymdastyqpen bırıktıru arqyly Ortalyq Aziiamen tyǧyz bailanys ornatuǧa orai tuyp tūrǧandai.
Aimaqtyŋ är elı ışkı, saiasi jäne ekonomikalyq özgerısterdı bastan keşude. Qazaqstan - ırı öŋırlık ekonomika, asa qajettı reformalar jolynda köş bastap tūr. Eŋ bastysy, ol özın iadrolyq qarudy taratpau, terrorizmge qarsy küres, qaqtyǧystardy şeşu jäne halyqaralyq damudy qosa alǧanda, bırneşe arenada ösıp kele jatqan halyqaralyq oiynşy retınde körsetıp otyr. Ötken küzde prezident Qasym-Jomart Toqaev eldıŋ Resei, Qytai, AQŞ jäne Europalyq Odaqty qosa alǧanda, barlyq negızgı älemdık oiynşylarmen tyǧyz qarym-qatynasty damytuǧa ūmtylatynyn bıldıretın köpvektorly syrtqy saiasi doktrinany qabyldady.
Resei men Qytaiǧa jaqyn ornalasqandyqtan, Qazaqstan Vaşingtonǧa Ukrainadaǧy daǧdarysty şeşuge jäne soǧystan keiıngı kezeŋde Mäskeumen qarym-qatynas ornatuǧa, sondai-aq Beijıŋmen bäsekelestıktıŋ küşeiuımen küresuge kömektese alady.
Astana būl röldı atqaruy üşın oǧan Resei men Qytaidyŋ qysymyna qarsy tūru üşın ekı maidanda AQŞ-tyŋ kömegı qajet bolady.
Bırınşıden, Vaşington küştı parlamentı, jaŋa saiasi partiialar üşın keŋıstıgı jäne BAQ-tyŋ keŋeitılgen erkındıgı bar super prezidenttık basqaru formasynan prezidenttık respublikaǧa auysqan Qazaqstannyŋ saiasi reformalaryn qoldai alady. Qazaqstan demokratiia jolynda Ortalyq Aziianyŋ basqa tört memleketı üşın aimaqty Mäskeu, Beijıŋ jäne Kabuldyŋ yqpalynan qorǧau üşın ülgı bola alady.
Ekınşıden, Qazaqstan Orta dälız dep atalatyn Transkaspii halyqaralyq tranzittık dälızı arqyly aimaq pen älemdık ekonomikany bailanystyruşy bolyp otyr. Būl - köp arnaly kölık arteriiasy Şyǧys pen Batysty qūbyrlar, temırjoldar, avtomobil joldary jäne talşyqty-optikalyq kabelder arqyly bailanystyrady. Dälız Ortalyq Aziianyŋ ekonomikalyq damuyna yqpal etedı jäne halyqaralyq energetikalyq basqa da sauda aǧyndaryna üles qosady. AQŞ dälızdı investisiia, sauda, tehnologiia jäne jahandyq köşbasşylyq arqyly tabysty etuge kömektese alady. Jalpy, Amerikaǧa Qytai men Reseiden ozuǧa baǧyttalǧan strategiialardy jüzege asyra otyryp, Ortalyq Aziiaǧa taktikalyq közqarasyn jetıldıruı kerek.
Kamran Buhari, The Wall Street Journal
Ūqsas jaŋalyqtar
