Jańǵyrýdyń úshinshi kezeńine qadam basqan Qazaq eliniń tarıh qoınaýyna ketken aqtańdaqtaryn qaıta jandandyrǵan «Mádenı mura» baǵdarlamasynyń taǵylymy úlken álemge jol ashatyn shet tilderin bilý – tulǵa bolyp qalyptasýdyń altyn baspaldaǵy ekenin dáleldedi.
Ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ Shyǵystaný fakýlteti Elbasynyń «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda ýnıversıtet qabyrǵasynda atqarylyp kele jatqan aýqymdy is-sharalarǵa óz úlesin qosyp kele jatqan birden-bir qurylymdyq bólim.
2019 jyldyń 23-sáýiri kúni QazUÝ Shyǵystaný fakýltetinde Taıaý Shyǵys jáne Ońtústik Azııa kafedrasy oqytýshy-professorlarynyń uıymdastyrýymen 27-sáýirge deıin jalǵasqan «Arab tili» aptalyǵynyń saltanatty ashylýy sonyń aıǵaǵy.
Arab tili men ádebıeti, mádenıeti men óneri qatar kórinis tapqan arab mádenı aptalyǵynyń ashylýynda resmı sóz alǵan fakýltet dekany PhD Yqtııar Paltóre saltanatty sharaǵa arnaıy kelgen sheteldik jáne otandyq qonaqtar men ǵalymdardy, oqytýshylar men izdenýshi stýdentterdi aptalyqtyń ashylýymen quttyqtap, ál-Farabı atyndaǵy QazUÝ shyǵys tilderine ásirese arab tiline erekshe kóńil bóletindigin sebebi, ult tarıhyndaǵy aqtańdaqtardy qaıta zerdeleý baǵytyndaǵy memlekettik dárejedegi óte aýqymdy jáne mańyzdy jobalardy iske asyrý ortaǵasyrlyq órkenıet tilderiniń biri – arab tilimen tikeleı baılanysty ekenin atap ótti.
Óz kezeginde sóz alǵan mysyrlyq professor Ábýlfýtýh Sabrı fakýltet qabyrǵasynda uıymdastyrylyp otyrǵan til aptalyǵynyń tabysty ótýine sáttilik tileı otyryp, arab tiliniń qyr-syryn meńgertip júrgen kafedra oqytýshylary men zerdeli stýdentterge óz alǵysyn jetkizdi.
Sóz sońynda doktor Ábýlfýtýh Mysyr Mádenı ortalyǵynyń dırektory, attashe Randa Rızqtyń «Arab tili aptalyǵyna» arnaǵan quttyqtaý sózin jetkizip, bir apta boıy jalǵasatyn is-sharaǵa Ortalyqtyń Mysyr órkenıetinen syr shertetin eksponattardan turatyn ashyq kórme uıymdastyrýǵa atsalysyp otyrǵanyn aıtty.
Aptalyqtyń alǵashqy kúni kafedra ustazdarynyń basshylyǵymen uıymdastyrylǵan stýdentterdiń konerttik baǵdarlamasymen jalǵasty. Arab tilinde shyrqalǵan án men ortaǵasyrlyq arab aqyn-shaıyrlarynyń poezııasynan úzindi oqyp, arab tilindegi sheshendik ónerdiń qudiretin pash etken sahnalyq qoıylymdar bilim alýshylardyń tildik deńgeıin kórsetti.
Arab tili aptalyǵy aıasynda uıymdastyrylǵan mádenı is-sharaǵa arnaıy at basyn tiregen morokkolyq ǵalym, Hasan II ýnıversıtetiniń professory Marııa Týfık kafedra oqytýshylary men stýdentterge Morokko JOO-daǵy oqý úderisiniń uıymdastyrylýy men bilim alýshylarǵa memleket tarapynan bólinetin granttar, ártúrli deńgeıdegi erekshe múmkindikter, Morokkodaǵy tildik jaǵdaı: ótkeni men búgini týraly baıandap, ádebı arab tili men jergilikti dıalektilerdi meńgerýdiń arab tilin úırenýshilerge ásirese sheteldikter úshin mańyzdylyǵyna toqtaldy.
Aptalyq kafedra oqytýshysy doktor Mýaz Sabrıdiń eltaný taqyrybynda vıktorınalyq suraqtarǵa qurylǵan stýdentteraralyq til saıysymen qyza tústi. Arab tili bólimi stýdentteriniń tildik tájirıbeleriniń syn saǵatyna aınalǵan bul báseke bilim alýshylardyń arab elderi men tiline, ózine tán dástúri men geografııalyq erekshelikterine degen qyzyǵýshylyqtaryn arttyra túsken mol maǵulmattarmen erekshelendi. Shara sońy arab ádebı tilindegi derekti fılmdi tamashalaýmen jalǵasty.
Bir aptaǵa sozylǵan til aptalyǵynda Arab Shyǵysynyń tylsym qupııasy tili men ádebıeti, mádenıeti men óneri, dástúri men ádep-ǵurpy, ulttyq taǵamy men áshekeıli kıimderi qat-qabat toǵysqan túrli janrdaǵy is-sharalar arqyly tolyq kartınada ashyla tústi.
Aptalyqtyń sońy arab bólimi stýdentteri arasynda ótken arab maqal-mátelderi men arab poezııasynyń ozyq úlgilerinen jyr-shýmaqtar oqyǵan stýdentter arasyndaǵy saıystyń qorytyndysymen óz máresine jetti. Arab tili aptalyǵynyń jabylý saltanatyna arnaıy kelgen Mysyr Mádenı ortalyǵynyń dırektory Randa Rızq bilim alýshylardyń arab tilin úırenýge, arab mádenıetin, salt-dástúrin meńgerýge degen asa qyzyǵýshylyǵy men erekshe talpynystaryna óz rızashylyǵyn bildirip, stýdentterge ońtaıly oqý úderisi men paıdasy mol sheteldik tildik tájirıelerdi uıymdastyryp, jan-jaqty múmkindikter týǵyzyp otyrǵan ýnıversıtetke, fakýltet basshysyna zor alǵysyn jetkizdi. Mysyr mádenı ókili stýdentter men is-sharanyń ótýine atsalysqan kafedra oqytýshylaryna arnaıy alyp kelgen syı-syıapatyn tabystady.
Fakýltet basshysy Y.Paltóre aptalyqtyń jabylý saltanatymen quttyqtap, sharanyń ótýine qoldap kórsetken Mysyr Mádenı ortalyǵyn, mysyrlyq shaqyrylǵan professor Ábýlfýtýh, Iordanııa ýnıversıtetiniń ókili Sabrı Mýaz jáne kafedranyń uıymdastyrýshy oqytýshy-professorlaryn arnaıy sertıfıkattarmen marapattady. Sondaı-aq, apta boıy belsendilik tanytqan stýdentterge bereri mol taǵylymdy kitaptar men qarjylaı syılyqtar usynyp, bolashaqtaryna tolaǵaı tabystar tiledi.
Shara sońy bólim stýdentteriniń ázirlegen túrli arab ulttyq taǵamdarynyń tartylýy men arab dástúrinde sháı ázirleý rásimimen jalǵasty.
Aıdyngúl Havan,
QazUÝ aǵa oqytýshysy
Shyǵystaný fakýlteti
«Turan-Iran» ǵylymı-zertteý ortalyǵy
