Bela Gýttmann degenimiz — aýstro-majar fýtbolshysy, fýtbol jattyqtyrýshysy. 1981 jyly 81 jasynda qaıtys bolyp, Venaǵa jerlendi. Ol fýtbolshylyqpen emes, bapkerlikpen kóbirek tabysqa jetti, ásirese 1961, 1962 jyldary ol baptaǵan portýgalııalyq «Benfıka» eki ret ÝEFA Chempıondar Kýbogyn utyp aldy. 1962 jyly fınalda Madrıdtiń «Realyn» 5:3 esebimen jeńip, qatarynan ekinshi ret Eýropada top jarady. Osy fınaldan soń bapker Gýttmann klýb basshylyǵyna arnaıy jolyǵyp, jalaqysyn kóteýrýdi suraıdy. Biraq klýb basshylyǵy artyq shyǵyn shyǵarǵysy kelmeı, onyń talabyn oryndamaıdy. Onsyz da Gýttmannyń aılyǵy az emes-ti, onyń ústine Eýrokýboktardan alatyn bonýsy jáne bar. Aqyr sońy ashýlanǵan bapker qyzmetti budan ári atqarmaıtynyn aıtyp, kabınetten julqynyp shyǵyp ketedi. Qur ketpeıdi, — «Benfıka» mensiz 100 jyl boıy eýrokýbokterdiń bireýin de utyp ala almasyn! — dep qarǵap ketedi.< Á degende onyń bul «qarǵysyna» eshkim mán bermeıdi. Biraq kelesi jyly-aq klýb Chempıondar kýbogynyń fınalynda «Mılannan» 1:2 esebimen utylyp qalady. Arada jáne eki jyl ótken soń fınalda taǵy bir mılandyq klýb — «Interden» jeńiledi (0:1). 1965-66 jylǵy maýsymda klýbqa qaıta kelgen Gýttmann «Benfıkany» bir jyl ǵana basqaryp, qaıtadan basqa klýbqa aýysyp ketedi. 1968 jyly «Benfıka» taǵy da Chempıondar Kýbogynyń fınalyna shyǵyp, bul joly «Manchester Iýnaıtedke» tótep bere almaıdy — 1:4.< Komanda keıin de 1983 jyly ÝEFA kýbogynyń, 1988 jyly Chempıondar Kýbogynyń fınalynda jeńiliske ushyraıdy. 1990 jyly komanda taǵy da fınalǵa shyǵady. Bul jolǵy fınal Venada «Mılanǵa» qarsy ótedi. Komandanyń bapkeri Eısebıo oıynnan aldyn Venaǵa jerlengen baıaǵy qarǵysshyl Gýtmannyń qabirine baryp, keshirim suraıdy. Alaıda, onysy kómektespeıdi: «Benfıka» taǵy da utylady.< Odan beri de kóp jyl ótedi. «Benfıka» 2013 jyly Eýropa Lıgasynyń fınalyna shyǵyp, «Chelsımen» kezdesedi. Fınaldan aldyn Eısebıo taǵy da Venaǵa attanyp, Gýttmannyń árýaǵynan keshirim suraıdy. Alaıda, qarǵystyń kúshi áli joıylmaǵan bolsa kerek, komanda qansha tyryssa da «Chelsıdi» uta almaıdy. Esesine, oıynnyń eń sońǵy sekýndynda «Chelsı» qorǵaýshysy Branıslav Ivanovıch bulardyń qaqpasyna jeńis dobyn soǵyp ketedi.< Kelesi jyly da «Benfıka» fınalǵa shyǵyp, «Sevılıamen» oınady. Portýgaldar Bela Gýttmanndy qurmetpen eske alyp, «Da Lýj» stadıonyna onyń eskertkishin turǵyzady. Al, oıyn óte tartysty ótip, penaltıler serııasyna deıin jalǵasady. Lıssabondyq klýbtyń taǵy da joly bolmaıdy: Kardoso men Rodrıgo qatelesip, «Benfıka» utylyp qalady. Osylaısha, 1962 jyldan beri barlyǵy segiz ret fınalda súrinipti.< Bul azdaı, «Benfıkanyń» jastar komandasy da 2014, 2017 jyldary eki ret ÝEFA Jasóspirimder Lıgasynyń fınalynda sátsizdikke ushyraıdy.< Dál qazirgi ýaqytta bul jóninde «Benfıka» jankúıerleri ekige bólingen, biri realıster: qarǵysqa senbeıdi, sátsizdiktiń bárine fýtbolshylardyń ózderi kináli, sońyna deıin aıqasýǵa kúsh-jigerleri jetpeıdi dep esepteıdi, ekinshileri rasymen de Gýtmannyń aqsha úshin aıta salǵan atam zamanǵy sózine ımandaı senedi, olardyń oıynsha, klýb 2062 jylǵa deıin Eýropada top jara almaıdy.
Myqtybek ORAZTAIULY
http://massaget.kz/blogs/24264/
