«Qazaq Media Association» ZTjJKB ūiymdastyruymen jäne Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrlıgınıŋ qoldauymen ötken «Qazaq» gazetınıŋ 110 jyldyǧyna arnalǧan «Qazaq» gazetı jäne ūlttyq baspasöz» atty döŋgelek üstel öttı dep habarlaidy Adyrna.kz Dalanews.kz. ke sılteme jasap.
Döŋgelek üsteldı ötkızudegı negızgı maqsat – biylǧy «Qazaq» gazetınıŋ 110 jyldyq mereitoiyn atap ötu jäne qazırgı ūlt baspasözınıŋ mäselelerın talqylau.
Jiyndy «Qazaq Media Assosiasiiasy» töraǧasynyŋ orynbasary Ömırjan Äbdıhalyq aşyp, «Alǧaşqy täuelsız ärı ūlttyq häm memleketşıldık baǧyttaǧy «Qazaq» gazetınıŋ 110 jyldyǧyn atap ötu – ūlttyq baspasözge onyŋ tarihyna qūrmet jäne boryş», — dep atap öttı.
Döŋgelek üstel Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrı Darhan Qydyrälınıŋ şara qatysuşylaryna joldaǧan qūttyqtau hatymen bastaldy.
«Qazaq» gazetı jaryq körgen künnen bastap ūlttyŋ eŋ taǧdyrşeştı, ötkır mäselelerın qauzady. Halyqtyŋ jan-jüregın syzdatqan özektı taqyryptaryn jūrtpen bırge talqyǧa saldy. Älihan Bökeihan, Mırjaqyp Dulatūly, sekıldı ūlt ziialylarynyŋ esımımen ūştasyp jatqan basylym – talai tarihtyŋ kuäsı, halyqtyŋ ruhani qazynasy. Ūlt ūstazy A.Baitūrsynūlynyŋ «Gazet – halyqtyŋ közı, qūlaǧy häm tılı» degen äigılı sözı ǧasyrdan asa uaqyt boiy qazaq baspasözınıŋ damuyna demeu bolyp, ūranyna ainaldy» delıngen qūttyqtau hatta.
«Bırınşıden, gazettı ünemı baqylauda ūstasa da, sol kezdıŋ özınde beiresmi, ükımettıŋ äkımşıldık, ämırşıldıgınen ada boldy. Ekınşıden, basylym qazaqtyŋ ziialy qauymyn, bas köterer azamattaryn bırıktırıp, jūmyldyra bıldı. Üşınşıden, ūlttyq müdde jolynda qyzmet etıp, halyqtyŋ mūŋ-mūqtajyn kötere bıldı», – dedı tarihşy.
Sondai-aq «Qazaq» gazetınıŋ 1913-1918 jyldar aralyǧynda 266 nömırı jaryq körgenın, ūlt ziialylaryn bırıktırgenın atap öttı.
Belgılı jurnalist Serık Janbolat ūiymdastyruşylarǧa alǧys aityp, aqparattyq qauıpsızdık mäselesıne qatysty pıkır bıldırdı.
«Aqparattyq maidanda soǧys bolyp jatyr. Aqparattyq saiasatqa bärımız qatysuymyz kerek. Reseidıŋ aqparat tasqynynan qūtylu üşın tam-tūmdap äreket jasalady. Bıraq bastalǧan ıs soŋyna jetpeidı. Täuelsız aqparat jüiesın qūramyz desek, soǧan sai saiasat jürgızıluı kerek. Basqa memleketter zaŋ boiynşa aqparat keŋıstıgın bötenge bermeidı. Mäselen, Reseide şeteldıkter aqparat qūralynyŋ 20 paiyzdyq aksiiasyna ǧana ie bola alady. Bızde şe? Reseidıŋ ırgelı basylymdary, qosymşalary elımızde de şyǧady. Olarda ne jariialanyp jatyr? Kım qadaǧalap jatyr? Aqparat keŋıstıgın qorǧau üşın ministrlık qana emes, ükımet qolǧa alu kerek», – dedı Serık Janbolat.
«Bügın jaryq körıp jatqan basylymdar – «Qazaq» gazetınıŋ mūragerlerı. Qai kezde de merzımdı baspasöz kerek. Biyl aqparattyq doktrina qabyldandy. «Mass media» turaly zaŋ jobasy qaralyp jatyr. Qazır qazaq basylymdarynyŋ jaǧdaiy mäz emes. Jazylu mäselesın aityp kelemız. Baǧasy sol küiı, bıraq baspahana qyzmetı, jetkızu qūny qymbattap kettı. Bıraq basylymǧa jazylu qūny özgergen joq. Būrynǧydai emes, baspasözge jarnama beru de azaiyp kettı. Iаǧni, bız tabysqa emes, şyǧysqa jūmys ıstep kelemız. Zaman talabyna sai, äleumettık jelıdegı arnalarymyzdy damytuǧa küş salyp jatyrmyz», – dep atap öttı Duman Anaş.
«Jas alaş» gazetınıŋ bas redaktory Almas Nüsıp qazırgı qazaq jurnalistikasyn täuelsız dep aituǧa kelmeitınıne toqtaldy.
«Bärı qarjylyq jaǧdaiǧa kep tıreledı. Tirajy özın aqtasa, sol kezde ǧana gazet tolyq täuelsız. Ökınışke qarai, qazır olai emes. Gazet – arhiv üşın kerek. Zertteu jürgızumen ainalysatyn basylym joqtyŋ qasy. Eŋ aldymen, taralym, aqşa tabu mäselesın qarastyru kerek» dese, «Alatau aqparat» mediaholdingınıŋ bas direktory Erjan Qalymbaiūly: «Aqparattyq keŋıstıktı qorǧauymyz kerek. Adamnyŋ aqyl-oiyn basqaru baiaǧyda bastalyp ketken. Būl öte qauıptı. Däl qazır zamanǧa sai aqparattyq strategiia qajet. Köptegen basylym syrtyn ǧana özgertedı. Mäsele – mazmūnynda. Sapaly, ölmeitın, mänın joǧaltpaityn dünie jariialanuy tiıs. Dästürlı media men jaŋa mediany bır-bırıne qarsy qoimai, üilestıru qajet. Sol kezde bızdegı sapaly kontenttı äleumettık jelı alyp, taratatyn bolady» deidı bas redaktor.
Jiynǧa qatysqan «Qazaq» gazetınıŋ bas redaktory Jasūlan Mäulenūly «Qazaq» gazetınıŋ 1916, 1917, 1918 jyldary kıtap bolyp şyqpaǧan nömırlerınıŋ aldaǧy uaqytta tūtas jinaqqa engızılıp, kıtap bolyp şyǧatyny turaly süiınşı habardy jetkızdı.
Döŋgelek üstelde belgılı jurnalist Ertai Aiǧaliūly, Adyrna.kz bas redaktory Arman Äubäkır, «Zaŋ» gazetınıŋ bas redaktory Ainūr Sembaeva qazırgı gazet-jurnaldyŋ jaǧdaiy turaly pıkır bıldırdı.
Bügıngı basqosu qūramyna 25 qazaqtıldı sait kıretın «Qazaq Media qauymdastyǧynyŋ» ötkızıp otyrǧan alǧaşqy alqaly otyrys. Qauymdastyqqa müşe BAQ aldaǧy uaqytta qazaqtıldı media mäselesın keŋınen qauzaudy közdep otyr.
Döŋgelek üstel Aqparat jäne qoǧamdyq damu ministrı Darhan Qydyrälınıŋ şara qatysuşylaryna joldaǧan qūttyqtau hatymen bastaldy.
«Qazaq» gazetı jaryq körgen künnen bastap ūlttyŋ eŋ taǧdyrşeştı, ötkır mäselelerın qauzady. Halyqtyŋ jan-jüregın syzdatqan özektı taqyryptaryn jūrtpen bırge talqyǧa saldy. Älihan Bökeihan, Mırjaqyp Dulatūly, sekıldı ūlt ziialylarynyŋ esımımen ūştasyp jatqan basylym – talai tarihtyŋ kuäsı, halyqtyŋ ruhani qazynasy. Ūlt ūstazy A.Baitūrsynūlynyŋ «Gazet – halyqtyŋ közı, qūlaǧy häm tılı» degen äigılı sözı ǧasyrdan asa uaqyt boiy qazaq baspasözınıŋ damuyna demeu bolyp, ūranyna ainaldy» delıngen qūttyqtau hatta.
Alǧaşqy sözdı tarihşy-ǧalym Svetlana Smaǧūlova alyp «Qazaq» gazetınıŋ şyǧu tarihy turaly aityp, «Qazaq» gazetı HH ǧasyrdyŋ basynda jurnalistikanyŋ şoǧyry biık basylymy bolǧanyn atap öttı.
Sondai-aq «Qazaq» gazetınıŋ 1913-1918 jyldar aralyǧynda 266 nömırı jaryq körgenın, ūlt ziialylaryn bırıktırgenın atap öttı.
Belgılı jurnalist Serık Janbolat ūiymdastyruşylarǧa alǧys aityp, aqparattyq qauıpsızdık mäselesıne qatysty pıkır bıldırdı.
«Aqparattyq maidanda soǧys bolyp jatyr. Aqparattyq saiasatqa bärımız qatysuymyz kerek. Reseidıŋ aqparat tasqynynan qūtylu üşın tam-tūmdap äreket jasalady. Bıraq bastalǧan ıs soŋyna jetpeidı. Täuelsız aqparat jüiesın qūramyz desek, soǧan sai saiasat jürgızıluı kerek. Basqa memleketter zaŋ boiynşa aqparat keŋıstıgın bötenge bermeidı. Mäselen, Reseide şeteldıkter aqparat qūralynyŋ 20 paiyzdyq aksiiasyna ǧana ie bola alady. Bızde şe? Reseidıŋ ırgelı basylymdary, qosymşalary elımızde de şyǧady. Olarda ne jariialanyp jatyr? Kım qadaǧalap jatyr? Aqparat keŋıstıgın qorǧau üşın ministrlık qana emes, ükımet qolǧa alu kerek», – dedı Serık Janbolat.
«Qazaq gazetterı» JŞS Bas direktorynyŋ orynbasary – Almaty qalasy basylymdarynyŋ jetekşısı Duman Anaş qazaq basylymdarynyŋ bügıngı hal-ahualy jaiynda bıraz tüitkıldı jetkızdı.
Jiynǧa qatysqan «Qazaq» gazetınıŋ bas redaktory Jasūlan Mäulenūly «Qazaq» gazetınıŋ 1916, 1917, 1918 jyldary kıtap bolyp şyqpaǧan nömırlerınıŋ aldaǧy uaqytta tūtas jinaqqa engızılıp, kıtap bolyp şyǧatyny turaly süiınşı habardy jetkızdı.
Döŋgelek üstelde belgılı jurnalist Ertai Aiǧaliūly, Adyrna.kz bas redaktory Arman Äubäkır, «Zaŋ» gazetınıŋ bas redaktory Ainūr Sembaeva qazırgı gazet-jurnaldyŋ jaǧdaiy turaly pıkır bıldırdı.
Jiyn soŋynda qatysuşylar qazırgı ūlttyq baspasöz mäselelerı boiynşa tūraqty jūmysşy tobyn qūru, ūlttyq baspasözdıŋ salalyq, aǧymdyq mäselelerın talqylap, şeşu joldaryn qarastyru, qazırgı ūlttyq baspasözdıŋ bırıgıp köteruı tiıs mäselelerınde ortaq közqaras, ūstanym mäselelerın keŋesu, jelılık basylymdar men merzımdı basylymdar arasyndaǧy yntymaqtastyqty, özara ıs-qimyldy jandandyru, 110 jyldyq aiasynda «Qazaq» gazetınıŋ 264 sanynyŋ jäne gazet turaly zertteulerdıŋ elektrondy qoryn saittarǧa jariialau turaly ortaq şeşımge keldı.
