AIGÚL
I
Tún ishinde telefon bezektedi, jany qalmaı oıbaılady. Jeti qarańǵyda kimge kerek boldym dedim. Óıtkeni, osy ýaqytqa deıin bul jeli arqyly eshkim meni tamaqtandyń ba, moıynoraǵyshyń qalyń ba, etigińniń tabanynan sýyq ótip júrgen joq pa degen syqyldy janashyr saýaldarmen mazalaǵan emes. Tátti uıqymdy buzyp telefonmen oınaǵan adamdy jaratpaımyn. Sóılespeımin. Uıqysyrap júrip kelem. Túkpirde uıyqtaımyn. Tórgi bólmeni basyp óttim. Telefon baqyryp jatyr. Habarlasqysy kelgen beıtanysqa degen ashýym údeı tústi. Symtetik syrtqy esiktiń jaqtaýyna ornatylǵan.
- Iá.
- Sálemetsiz be, úıde Laýra bar ma? Qyz balanyń daýysy.
Izdegeni ózim ekenin aıtpaqqa oqtaldym da, aınyp qaldym.
- Saǵat qansha boldy? - dep suradym.
- Keshirińiz, men...
- Men senen saǵat qansha boldy dep turmyn? Ýaqytpen sanaspaıtyn adamdy qalamaımyn! Shoshyp ketken sirá, arǵy bettegi tutqany únsiz jaıǵastyrdy. Kórpemdi qaıta búrkendim. Kózimniń qaıta ilingeni sol telefon taǵy da shyńǵyra bastady. Tórgi bólmeni dúrsildetip, júgirip óttim.
- Uıqy beresińder me, joq pa?!
- Apaı, keshirińiz, Laýrany telefonǵa shaqyryp jiberińizshi... Áldekim jalbarynyp tur. Apaı deıtindeı sonshalyqty kárimin be? Qudaı apaıdyń jasyna jetkizsin dep ózimdi jubattym.
- Tyńdap turmyn. Ne kerek?
- Bul men, Aıgúlmin.
- Aınalaıyn, erteń qudaıdyń tańy atady, taýyq shaqyrady. Sol kezde habarlas! Tutqany shóktirdim. Aıgúldi tanymaıdy ekenmin. Tósegime bettedim. Qansha uıyqtaǵanym esimde joq. Telefonnyń úzdikken úninen oıandym. Tań sheti sógilipti.
- Iá.
- Sizder gazetke úı kútýshi kerek dep habarlandyrý bergen ekensizder... Jyly sý men jaryqtyń aqshasyn tóleı almaı júrgen maǵan qaıdaǵy úı kútýshi. Shatasyp basqa páterge túsip ketkenin aıtýǵa tózimim jetpedi.
- Men úı kútýshi emes, ǵaryshker kerek dep habarlandyrý bergenmin! Tutqany jalp etkizdim. Mıym shyńyldady, uıqym qanbasa únemi osylaı. Boztorǵaıdyń shyryly estilgende zaryldaýyq taǵy ún qatty. Búgin men ne jyndanamyn, ne myna telefondy syndyryp bir-aq tynyshtalamyn.
- Bul kim?
- Laýra, saǵan ne boldy? Keshegi daýys.
- Bul kim? - Men, Aıgúlmin. Sabyrsyzdyǵym dórekilikke soqtyrdy.
- Ne kerek?
- Klastasyń Aıgúlmin. Mektep bitirgeli alty jyl. Úlgerimi tómendermen dos bolmaıtynmyn. Ádemi qyz edi. Zatynda, ádemi qyzdar sabaqty nashar oqıdy. Bul da sol qatardan. Sońǵy qońyraýdan keıin kezikpegem.
- Esińe tústim be? Qalyń qalaı?
- Jaqsy. Ol oılaǵandaı qýana qoımadym. Sózdiń týrasyna kóshti.
- Búgin toıym.
- Quttyqtaımyn.
- Sen qalyńdyq qurby bolýǵa qalaısyń... Ýádelesken qyz anasy naýqastanyp kele almady.
- Basqalarǵa habarlasyp kórseńshi, - dedim. Aýzyma túskeni sol ǵana.
- Bizdiń qyzdardyń barlyǵy turmys quryp ketipti. Muny estip ózimdi baqytsyz sanadym ba, áıteýir janymnan jaǵymsyz sezimdi ańǵardym. - Toıyn jalǵyz ótkizsin demeseń kómektes. Kelispeske amalym qalmady.
II
Alty jyldan sońǵy kezdesý asa nashar bolmady. Baǵyt – Neke saraıy. Aıgúl beıtanys ortada qysylmasyn dep nazar aýdaryp álek. Tumsyǵyna aq gúl qystyrǵan lımýzınde bes kisi: Jas otaý ıeleri, men jáne taǵy bir jigit. Aq qolǵapty júrgizýshi áńgimege aralaspaıdy. Jaqpaǵany kúıeý jigit. Tapal. Adam kórki shúberek degen sóz jalǵan. Mılandyq tiginshiniń qolynan jańa shyqqan kástóm onysyn jasyra almapty.
- Aıgúl, biz bilmeıtin qurbyń bar ekenin nege erte aıtpaǵansyń?
- Laýra, Aıgúl erterek tanystyrǵanda men saǵan úılener edim! Ázili ospadar. Onysyna ózi ǵana kúlip otyr.
- Ekinshi áıel alýǵa ruhsat etetin zań qabyldandy ma? Jaǵy semer emes. Qalyńdyq erinin tistelep tómen qaraıdy. Janǵa jaıly áýenge eltip, joldasy mýzyka tyńdaǵan bola qalypty.
- Laýra, sen kitap jazasyń ba? - ... - Jazasyń ba? Búgin mynanyń aýzyna tynym bolmaıtyn shyǵar.
- Jazamyn!
- Men týraly jazshy. Úıleneıin dep jatqan kezde shyn mahabbatyn keziktirip qalatyn jigit jaıly. Ózim demeýshi bolam. Ózim satyp alamyn. Kólikti toqtatyp túsip qalsam qaıtedi osy dep oıladym.
- Eger jaza qalsań atyn ne dep qoıasyń? Áli sóılep otyr.
- Saǵan orystardyń qaı shyǵarmasy unaıtynyn bilmeımin. Biraq, sen týraly kitap jazǵan adam atyn mindetti túrde «Naqurys» dep qoıar edi. Taǵy da jalǵan kúlki. Aq tileýli saraıǵa da kelip jettik.
III
Qaýmalaǵan jurttan qaǵa beris qalyp kúıeý jigit til qatty:
- Seniń jigitiń bar ma?
- Mende jigitten de basqa másele bar. Qalyńdyq estimegensidi. Áńgimeni basqa tarapqa burdy:
- Kóılegim qalaı? - kúıeý joldastan suraǵan.
- Bókseńdi fýdbol doby ma dep qaldym. Apama jezdem saı ortaǵa qaıdan ǵana keziktim eken? Kýálik alar kez jaqyndaǵan. Kúıeý jigit joldasyna qarap ótirik kúldi:
- Qashyp ketsem be eken? Aq kóıleginiń etegin túzep jatyp qalyńdyqty aıadym.
- Meniń ornyma sen úılene salshy. Enjar, bastysy sezimsiz daýys. Áldekimniń úılený toıyn taspadan tamashalap otyrǵandaı. Dosy jerge qarady. Neke júzigi salynǵan qorapshanyń betin ashtym. Jazyqsyz qos saqınaǵa aıanyshpen qaradym.
- Seniń qolyńdaǵy shynymen neke júzigi me?
- Joq, bul ólgen qarǵanyń qanaty. Jekip berdim. Qalyńdyqtyń reńi surlandy.
- Júrińder! Aıgúl kelinshekter bólmesinde bógele berdi. Qoltyǵynan demedim.
- Aıgúl, seni baqytyń kútip tur. Osylaı ádebı sóıleýdi áste jaqtyrmaımyn, áıtse de sol oraımen sóz saptadym. Janarynan tamshy úzilip túsip, kirpiginiń boıaýy ile tómen syrǵydy. Endigisin birdeme aıtý qajetsiz dedim. Esikten shyǵyp, baspaldaqpen tómen túse berdi. Jurt shýlasyp-dabyrlasty. Sońyn ala shyqtym. Aq kóılekti qalyńdyq Esentaı ózenin boılap júgire berdi. Sońynan entigip kúıeý jigit jóneldi. Saǵan jetkizbeıdi, bul qyz mektepte oqyp júrgende jelaıaq bolatyn dedim aıqaılap. Rasynda jetkizbedi, baǵana qalaı baıqamaǵanmyn dep selk ettim, onyń jaýyryny tusynda tap bir perishtenikindeı áppaq qos qanaty bar eken. Ol sońyna bir ret te burylmady, dabyrlasqan elden áýdem jer uzaǵan soń ásem qanattaryn silkip-silkip qaldy da, zeńgir kókti betke alyp samǵap ketti...
