ASTANA-2022 jylǵy 6-18 qarasha aralyǵynda Sharm-El-Sheıhte, Egıpette ótetin BUU-nyń Klımattyń ózgerýine baılanysty konferenııasy (KS-27) qarsańynda BUU-nyń turaqty úılestirýshi keńsesi, Ulybrıtanııanyń Qazaqstandaǵy elshiligi, Italııanyń Qazaqstandaǵy elshiligi jáne Mysyrdyń Qazaqstandaǵy elshiligi KAZGIýÝ Ýnıversıtetimen seriktestikte "KS-27: Glazgodan Sharm-el-Sheıhke deıin jastardyń daýysy" taqyrybyndaǵy stýdenttik pikirtalasty uıymdastyrdy. Is-shara klımattyń ózgerýi týraly habardarlyqty arttyrýǵa jáne klımattyq sheshimderdi izdeýge yqpal etýge baǵyttalǵan.
Pikirsaıysqa KAZGIýÝ Ýnıversıtetiniń Halyqaralyq qatynastar, ekonomıka jáne quqyq fakýltetteriniń 30-ǵa jýyq stýdentter qatysady, olar elderdiń yntymaqtastyǵyn talqylaý, klımattyń ózgerýin jeńildetý, beıimdelý jáne turaqty qarjylandyrý úshin tórt komanda quraıdy.
Stýdentterge arnaǵan sózinde BUU-nyń Qazaqstandaǵy Turaqty úılestirýshisi Mıkaela Frıberg-Storı hanym: "Búgingi is-shara jaqsy dástúrdiń jalǵasy bolyp tabylady. Endi senimdi qalpyna keltirip, syndarly túrde birge jumys isteıtin kez keldi, Glazgoda qabyldanǵan sheshimderge súıene otyryp, Sharm-El-Sheıhtegi KS-27-de naqty nátıjelerge qol jetkizý kerek. BUU eldik toby bıylǵy jyly Taraptar konferenııasyn odan ári usyný úshin NDC jańartý bóliginde Qazaqstan Úkimetimen yntymaqtasady. Bul ońaı bolmaıdy, biraq ǵalymdar bul múmkin ekenin aıtady - jáne ár dáreje mańyzdy, ár jyl mańyzdy, ár sheshim mańyzdy. Osyǵan baılanysty jastar 2030 jylǵa deıingi tártibin jáne turaqty damý maqsattardyń iske asyrýyn jyldamdatýǵa kómektesip bizdi jaýapkershilikke tartady”.
"Glazgodaǵy TK 200-ge jýyq eldi jınady (onyń ishinde 120-dan astam álemdik kóshbasshylar) jáne álemge temperatýranyń 1,5 gradýsqa deıin ósýin shekteý úshin qajetti quraldardy berdi. Glazgo Klımattyq paktisi osy mańyzdy onjyldyqta klımattyń ózgerýi boıynsha is-sharalardy jedeldetý úshin negizi bolyp qala beredi. Alaıda, Pakt-bul qaǵazdaǵy is-áreketsiz sózder. Bul bizdiń kúsh-jigerimizdi eki ese arttyrýdyń kilti. Árbir el klımattyń ózgerýi salasyndaǵy óziniń nysanaly kórsetkishterin qaıta qarap, kúsheıtýi tıis. Biz sondaı-aq klımatqa osal elderge beıimdelý jáne shyǵyndar men zalaldar boıynsha mindettemelerdiń oryndalýy, naqty praktıkalyq áreketterdi yntalandyrý arqyly qoldaý kórsetýimiz kerek. Munyń eshqaısysy klımattyń ózgerýine baılanysty qarjylandyrýdy jumyldyrýsyz múmkin bolmaıdy. Biz eldermen, halyqaralyq qarjy ınstıtýttarymen jáne jeke qarjy ınstıtýttarymen óz mindettemelerin oryndaý jáne asa mańyzdy qarjy resýrstaryna keńirek qoljetimdilikti qamtamasyz etýge kómektesý úshin jumys isteýdi jalǵastyramyz", - dedi Ulybrıtanııanyń Qazaqstandaǵy elshisi Ketı Lıch hanym.
“TK-26 Joldaýlary óte aıqyn boldy: shyǵaryndylardy azaıtý boıynsha ýádelerdiń oryndalýyna kepildik berý; beıimdelý mindettemelerin, sondaı-aq shyǵyndar men zalaldardy oryndaýdy qamtamasyz etý arqyly klımattyń ózgerýine osal elderge kómek kórsetý; qarjylandyrýdy alý; birlesip jumys isteý jáne ınklıýzıvti tóraǵalyqty jalǵastyrý. Bul bizdiń mysyrlyq dostarymyzǵa jetkizgimiz keletin habardyń máni. TK-27 "Birge júzege asyrý úshin" urany eki túıindi sózden turady: "iske asyrý", bul planetany qutqarý úshin ortaq maqsat bolyp tabylady; jáne "birge", bul osy maqsatqa qol jetkizgimiz kelse, biz júrýimiz kerek joldy kórsetedi", - dep atap ótti Italııanyń Qazaqstandaǵy elshisi Marko Albertı myrza.
Kelesi aıda Mysyr aldyńǵy jetistikterge súıene otyryp, bolashaq maqsattarǵa jol ashý úshin KS-27 qabyldaıdy.
"TK-27 tóraǵalyq etetin Mysyr 1992 jyldan bastap Rıo-de-Janeıroda 2021 jylǵa deıin Glazgoda sheshimder men mindettemelerge negizdelgen ǵylym men prınıpterden qurylǵan saıası erik-jigerdi kórsetetin, problemanyń aýqymyna sáıkes keletin jan-jaqty, erejege negizdelgen, órshil jáne mańyzdy nátıjelerge qol jetkizý qajettiligine senedi. Tıimdi júzege asyrý barlyq múddeli taraptarmen maǵynaly jáne ınklıýzıvti ózara is-qımyldy talap etedi. Bul jastarǵa erekshe mán beredi, óıtkeni biz onyń turǵyndarynyń 52% - y 30 jasqa tolmaǵan álemde ómir súrip jatyrmyz. Sondaı-aq, jastar jergilikti qaýymdastyqtar jáne klımattyq daǵdarystarǵa keńirek jahandyq áreket etetin sharalardy qoldaıtyn shyǵarmashylyq jáne tıimdi sheshimder salasynda kóshbasshy bolyp tabylady. Osylaısha, Mysyrdyń jańa tóraǵalyǵy TK-27 - di jastardyń ınklıýzıvti jáne maǵynaly qatysýy úshin erekshe etýge tyrysady”, - dedi Egıpettiń Qazaqstandaǵy elshisi Manal Elsaıed Ehııa Elshınnavı hanym.
"Qazaqstan 1992 jyly BUU-ǵa kirgen sátten bastap bizdiń elimiz Birikken Ulttar Uıymynyń eń belsendi músheleriniń biri bolyp tabylady, onda barlyq mańyzdy saıası bastamalar BUU shtab-páterinen usynylady. Birikken Ulttar Uıymy Qazaqstandaǵy barlyq reformalardyń berik jaqtaýshysy bolyp tabylady, biraq sonymen birge stýdentterdi klımattyń ózgerýi máselelerin sheshýge tarta otyryp, TDM kún tártibin tabysty iske asyrýǵa yqpal etedi. Sondyqtan biz stýdentterimizdiń álemdik saıasatkerler rólinde bolýǵa jáne adamzattyń zamanaýı syn - qaterlerine qarsy turýǵa biregeı múmkindigi bar ekenine óte rızamyz", - dep atap ótti «M.S. Nárikbaev atyndaǵy KAZGIýÝ ýnıversıteti» AQ Basqarma tóraǵasynyń orynbasary Aınur Karbozova.
Konferenııa qazba otyndarynan kezeń-kezeńimen bas tartý, jańartylatyn energııa kózderine kóshýdi jedeldetý jáne suranysty qysqartýdy qoldaý úshin energııa tıimdiligin arttyrý jónindegi sharalardy júzege asyrý maqsatynda elder arasyndaǵy kópjaqty yntymaqtastyq úshin múmkindikter beredi.
