«Ädıldık joly» Respublikalyq qoǧamdyq bırlestıgı QR Sybailas jemqorlyqqa qarsy agenttıgımen bırlesıp 2022 jylǧy 15 tamyzda respublika boiynşa «Ädıldıktı talap et!» atty auqymdy nauqanyn bastaidy. Oǧan Qazaqstan Respublikasynyŋ kez-kelgen azamaty qatysa alady.
Nauqannyŋ basty maqsaty – qoǧam arasynda jemqorlyqqa tözımsızdık ortasyn qalyptastyryp, būl ürdıske el azamattaryn barynşa jūmyldyru. Atalmyş ıs-şara jemqorlyqtyŋ boluy nemese oryn aluy mümkın degen, qoǧamdy alaŋdatatyn mäselelerdıŋ keŋ auqymyn kezeŋ-kezeŋımen qamtityn bolady.
Bırınşı kezeŋde avtojol salasyndaǧy mäselelerge toqtalyp, joldardy salu, jöndeu jäne kütıp ūstau barysyndaǧy jemqorlyq täuekelderın anyqtauǧa nazar audarylady.
2022 jylǧy 14 şıldede Ükımettıŋ keŋeitılgen otyrysynda Memleket basşysy Q-J.K.Toqaev jol salu salasynda sybailas jemqorlyqqa beiımdılık körsetkışınıŋ joǧary ekenın atap ötıp, elımızde jol salu barysynda 10 jyl ışınde bolǧan būzuşylyqtardy mūqiiat tekserudı tapsyrǧan. «Elımızdıŋ joldary naşar ekenı jäne jol qūrylysy salasyn jemqorlyq jailaǧany eşkımge jasyryn emes. Jalpy, būl salada qordalanǧan mäsele köp... Joldyŋ naşar sapasyna qatysy bar barlyq kınälılerdı Zaŋǧa säikes jauapkerşılıkke tartu qajet», - dedı memleket basşysy.Qazaqstanda būl sala synnan köz aşpai jatqany anyq. Sapasyz joldar – jol-kölık apattarynda talai adamdardyŋ qaitys bolyp, jaraqat alularynyŋ sebebı bolyp tabylady. 2021 jyly avtojol salasyna 500 mlrd.tg. şamasynda qarjy bölıngen. Sonymen qatar, osy jyly 14 000 jol-kölık apaty tırkelıp, onda 2000-nan asa adam qaza bolyp, 18 000 adam jaraqattanǧan. Būl degenımız – 20 000 būzylǧan taǧdyrlar! Jol sapasynyŋ būl jaǧdaiǧa qatysy bar ekenın anyq. Sapasyz joldar – adamdardyŋ ömırıne qauıp töndıretın jol apattarynyŋ, tasymalmen ainalysatyn biznes-qauymdastyǧynyŋ özektı problemasy bolyp otyr. Jalpy, transport jüiesı – ūlttyq ekonomika üşın maŋyzdy dep sanalatyn elımızdıŋ infraqūrylymy. BÄF Ǧalamdyq bäsekege qabılettılık indeksınıŋ körsetkışıne säikes jol sapasy jönınen bızdıŋ el 138 orynnyŋ 108-şı ornynda ornalasqan. Biyl 11 myŋnan astam şaqyrym jolǧa ärtürlı jöndeu jūmystary jürgızıledı. Būǧan 600 milliard teŋgeden astam qarjy bölındı. Al, jol jöndeuge bölıngen qarajattyŋ 44 paiyzyna memlekettık satyp alu qorytyndysy jasalǧan joq. Avtojoldardy salu jobalarynyŋ barlyq kezeŋderı jemqorlyq täuekelderıne beiım. Tek memleket pen azamattardyŋ bırlesken küşımen ǧana, qoǧamdy barynşa jemqorlyqqa qarsy küreste jūmyldyra otyra, būl zūlymdyqqa tötep bere alamyz. Azamattar nauqanǧa Adildik.kz veb-saity arqyly qosylyp, 1463 Call center boiynşa Qazaqstan avtojoldaryn salu, jöndeu jäne kütıp ūstau salasyndaǧy jemqorlyq turaly aqparatty 15 tamyzdan bastap habarlai alady. Kelıp tüsken barlyq aqparat qalyŋ jūrtşylyqty jūmyldyra otyra, jergılıktı jäne respublikalyq «Ädıldık keŋesı» atty Keŋesterınde talqylanady. Sonymen qatar, salalyq normativtı-qūqyqtyq aktılerdı jetıldıru maqsatynda jäne uäkılettı organdarǧa syndarly ūsynystar ūsynylatyn bolady. Nauqannyŋ qorytyndysy, sonymen qatar Bırlestık qyzmetınıŋ nätijesı biylǧy jyldyŋ aiaǧynda ötetın Jemqorlyqqa qarsy forumda jariialanyp, nauqanǧa belsendı qatysqan azamattar «Ädıldık jauyngerı» märtebesıne ie bolady. Bei-jai qaramaityn barlyq azamattardy atalmyş nauqanǧa qosylyp, elımızdı tolyqqandy damytuǧa jol bermei jatqan, jemqorlardyŋ «arqasynda» jemqorlyqty qabyldau indeksıne säikes 180 düniejüzı elderı arasyndaǧy 102 oryndy ūstatyp otyrǧan jemqorlarǧa qarsy küreste belsendılık tanytuǧa şaqyramyz. Jemqorlyqty bırge jeŋeiık! Ädıldıktıŋ jauy – beiqamdyq! Beiqam bolma, ädıldıktı talap et! Anyqtama. Joǧaryda körsetılgen şaranyŋ ūiymdastyruşysy – QR Prezidentı Q-J.K. Toqaevtyŋ sailaualdy baǧdarlamasynyŋ «Ädıldık» atty ekınşı baǧytyn qoldau maqsatynda 2020 jylǧy 18 qaraşada qūrylǧan «Ädıldık joly» Respublikalyq qoǧamdyq bırlestıgı. Az uaqyt ışınde ūiym sybailas jemqorlyqqa jäne onyŋ barlyq körınısterıne qarsy küreste jaqsy nätije körsete aldy. Osylaişa, Bırlestık jyl basynan berı 22 myŋnan astam azamatqa zaŋgerlık keŋes berıp, memlekettık satyp alular monitoringı aiasynda 1000-ǧa juyq baǧany köteru faktılerı men 20 mlrd teŋge somany qūraityn zaŋ būzuşylyqtardy anyqtady. Osy jäne özge de faktıler boiynşa 300-den astam memlekettık organ basşylary men basqa da tūlǧalarǧa jalpy somasy 67 million teŋge aiyppūl salynyp, 21 qylmystyq ıs qozǧaldy. Olardyŋ teŋ jartysy memlekettık qyzmetkerler nemese olarǧa teŋestırılgen tūlǧalardyŋ käsıpkerlık qyzmetpen ainalysqan. Mysaly, Aqtöbe qalasyndaǧy bır sport mektep direktorynyŋ orynbasary öz qyzmetımen qatar jeke käsıpker retınde memlekettık satyp alularmen ainalysyp, basqa sport mektepterı men bılım beru ūiymdaryna da qyzmet körsetıp otyrǧan. Oǧan 428 820 teŋge kölemınde aiyppūl salynyp, sondai-aq, memleket paidasyna dep onyŋ zaŋsyz 15 901 780 teŋge kırısı tärkılendı. Bırlestık «ArtSport.kz» jobasy aiasynda jemqorlyq faktılerın bırınşı bolyp anyqtady. Mäselen, jan basyna belgılengen memlekettık şyǧarmaşylyq tapsyrys 28 mlrd. teŋge qūrasa, tek Şymkent qalasynyŋ özınde 1704 vaucher iegerlerınıŋ arasynan 547 būzuşylyqtar anyqtaldy, iaǧni är 3-şı bala üiırmege qatyspaǧan.
