«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıiniń 40 jyldyq mereıtoıyna jáne Astana qalasynyń 20 jyldyǵyna arnalǵan Respýblıkalyq «Kókjıegi kemel mýzeıler» atty mýzeıler festıvali ótti.
FESTIVALDIŃ AShYLÝ SALTANATY
Festıval shymyldyǵy respýblıkalyq, halyqaralyq saıystardyń júldegeri «Shalqyma» bı ansambliniń «Irıs gúlderi» bıimen túrildi. Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıiniń alańyna júrgizýshiler – Arman Kenjebek pen Balnur Bektibaı shyǵyp, festıvaldi bastady. «Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasy aıasynda ótken bul festıval Elordamyz Astana qalasynyń 20 jyldyǵyna jáne Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıiniń 40 jyldyǵyna arnaldy.
Mýzeıler festıvaline Qazaqstannyń ár jerinen Jezqazǵandyq mýzeımen qosa eseptegende 13 mýzeı qatysty. Olar:
Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq mýzeıi, «Otyrar» memlekettik arheologııalyq qoryq mýzeıi, «Qorqyt ata» memorıaldy mýzeıi, Qaraǵandy oblysynyń tarıhı-ólketaný mýzeıi, Qaraǵandy oblysynyń beıneleý óneri mýzeıi, Balqash qalalyq tarıhı-arheologııalyq mýzeıi, Temirtaý qalalyq tarıhı-ólketaný mýzeıi, «Ulytaý» ulttyq tarıhı-mádenı jáne tabıǵı qoryq-mýzeıi, Shet aýdany arheologııalyq-etnografııalyq mýzeıi, Aqtoǵaı arheologııalyq-etnografııalyq mýzeıi, Buqar jyraý tarıhı-ólketaný mýzeıi, Q.Sátbaev atyndaǵy tarıhı-óndiristik mýzeıi, Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıi.
Festıvaldiń alǵy sózi Astanadaǵy memlekettik qyzmet habynyń basqarýshy komıtet tóraǵasy, mádenıet jáne ult janashyry Álıhan Baımenovke berildi. Álıhan myrza mýzeıdiń alǵash irgetasyn qalaýshy jáne tuńǵysh dırektory, ólketanýshy, arheolog, etnograf Sútemgen Búkirovke Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıiniń ataýyn berý jóninde usynys aıtty. Qaraǵandy oblysynyń mádenıet, arhıvter jáne qujattama basqarmasynyń basshysy Erkebulan Aǵymbaev, Jezqazǵan qalasy ákiminiń orynbasary Zına Aqylbekova, Jezqazǵan qalalyq «Nur Otan» partııasy fılıaly tóraǵasynyń birinshi orynbasary Gúlmıra Kajenova, qalalyq Analar keńesiniń tóraǵasy, Jezqazǵan bıznes jáne kólik kolledjiniń qoǵammen baılanys ortalyǵynyń dırektory Zınaıda Chýmakova, Jezqazǵan qalasynyń Mádenıet jáne tilderdi damytý bóliminiń basshysy Saltanat Nurlybaeva, Sátbaev qalasynyń mádenıet jáne tilderdi damytý bóliminiń basshysy Qanat Tólesh j.t.b. kisiler quttyqtaý sóz sóılep, mýzeıdi mereıtoıymen quttyqtady. Sóz sóıleýshilerdiń kópshiligi mýzeı ataýyn Sútemgen Búkirovtiń esimin berý jóninde bastama kóterdi.
Mýzeı – el shejiresi, tarıhymyz, búginimiz ben erteńimiz. Mýzeı – kóneniń kózindeı, ótkenniń ózindeı bolǵan jádigerlerdi jınaqtap, olardy keleshekke saqtap jetkizetin, mádenı-tarıhı muralardy tereńinen zertteıtin, mádenı-aǵartý deńgeıin kóteretin ǵylymı-zertteý jáne mádenı oshaǵy. Mýzeıde tarıh tereńinen syr shertetin ulan-ǵaıyr ulaǵat, uıalap jatqan mol qazynalardy tamashalaı otyryp kózge kórinip, qolǵa ustalmaıtyn, sanamen ǵana sezinýge bolatyn tolaǵaı terbelister qudireti adamdy baýrap alady.
«Alǵabas» teatrynyń artısteri án shyrqap, qatysýshylardyń ystyq yqylasyna bólendi.
Óz kezeginde T.Qalmaǵambetov atyndaǵy fılarmonııanyń ánshisi Qaırat Ábeýov te Úkili Ybyraıdyń «Gákký» ánin oryndady.
S.Qojamqulov atyndaǵy mýzykaly drama teatry artısteriniń daıyndaǵan «Bulantynyń boıynda» atty sahnalyq qoıylymy festıval qatysýshylarynyń nazaryna usynylyp, zor qoshemetke ıe boldy.
QR Mádenıet qaıratkeri Rahmet Seksenbaev pen T.Qalmaǵambetov atyndaǵy fılarmonııanyń ánshisi Mıra Bakıbaeva «My berejem ıstorııý strany» ánin oryndady.
Festıval baǵdarlamasyna engen tal otyrǵyzý rásimine – Qaraǵandy oblysynyń mádenıet, arhıvter jáne qujattama basqarmasynyń basshysy Erkebulan Aǵymbaev, qalalyq Analar keńesiniń tóraǵasy, Jezqazǵan bıznes jáne kólik kolledjiniń qoǵammen baılanys ortalyǵynyń dırektory Zınaıda Chýmakova, «Adyrna» ulttyq-etnografııalyq birlestiginiń dırektory, B.Súleımenov atyndaǵy shyǵystaný ınstıtýtynyń Phd doktoranty Arman Áýbákir qatysty.
Mýzeı qyzmetkerleriniń basty maqsat-muraty – ata-babadan qalǵan ulttyq qundylyqtardy, baı muralardy kózderiniń qarashyǵyndaı saqtap, keleshek urpaqqa jetkizý. Osy maqsatta mýzeı qyzmetkerleri tynbaı eńbek atqaryp kele jatyr. Mýzeı qoryn qundy ári sırek kezdesetin jádigerlermen tolyqtyrý maqsatynda mýzeı qyzmetkerleri 2017 jyly «Tarıhta óz atyńdy qaldyr» akııasyn ótkizdi. Akııa barysynda 600-ge tarta jádiger jınaqtalyp, kórnekti qaıratker, ánshi, sazger, aıtysker aqyn Taıjannyń syrnaıy, jazýshy, ólketanýshy Qýanysh Ahmetovtiń jeke kesheni, qoljazbalary, kitaptary, Qazaqstan Sýretshiler odaǵynyń múshesi Jandildá Maılınniń jeke zattary mýzeı qoryna tabystaldy. 2018 jyldyń qańtar-sáýir aralyǵynda ótken akııada Ulytaý-Jezqazǵan óńiriniń turǵyndarynan mýzeı qoryna 300-ge tarta tarıhı mańyzdylyǵy bar jádigerler ótkizildi. «Tarıhta óz atyńdy qaldyr» atty akııasyna belsene qatysyp, mýzeı qoryna qundy jádigerlerdi syıǵa tartqan Ulytaý-Jezqazǵan óńiriniń turǵyndaryna mýzeı atynan alǵyshattar tabystaldy.
Ár jyldyń ózindik bir ereksheligi bar. 2018 jyl Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıi qyzmetkerleri úshin erekshe jyl. Ulttyń tarıhyn túgendep, urpaqqa qaldyrýdy maqsat etken mýzeıdiń esigin alǵash ret ashyp, sapaly qyzmetin halyqqa usynǵanyna 40 jyl tolýy.
Festıval jumysy ári mýzeı alańynda ornalasqan «Jezqazǵan – sheberler mekeni» atty kórme-jármeńkemen jalǵasyn tapty.
Kórme-jármeńkege jergilikti qolóner sheberleri men sýretshileri Zeınolǵabdın Muhamedın, sonymen qatar oqytýshylar Altynaı Tashımova, Aıgúl Ahmetova, Tamara Shırına, Kelis Sazanbaev, dombyra sheberi Sarybas Júnisov, qolóner sheberleri Juldyzaı Ájibekova, Tamara Grıgorevna, Bazarkúl Altynbekova, Asyl Isataev qatysty.
Túrkimen etnomádenı birlestiginiń ókilderi de kórme-jármeńkege arnaıy qatysty.
Mýzeı qoryn qundy ári sırek kezdesetin jádigerlermen tolyqtyrý maqsatynda uıymdastyrylǵan «Tarıhta óz atyńdy qaldyr» atty akııasyna belsene qatysqan turǵyndar jaıly qosymsha málimetter:
- Jezqazǵan qalasynyń turǵyny Shýbaeva Anıza Shýbaıqyzy mýzeıge gobelen stılinde toqylǵan oryndyqqa arnalǵan tósenishti syıǵa tartty. Túrli-tústi jippen, qoı júninen arnaıy toqylǵan tósenishti anasy Otyzbaeva Kúlaı qyzy Anızaǵa 1970 jyly jasaýyna tikken eken.
- Túıemoınaq eldi mekeniniń turǵyny Jaqypbekov Músiráli Nurymuly atasy- Jaqypbek Jylybaıuly men ájesi Bal Mezilbaıqyzynan qalǵan aǵashtan jasalǵan tabaq, pispek jáne shoıynnan jasalǵan shoq ótekti mýzeıge syıǵa tartty.
- Bekmaǵanbetova Juldyzaı Áýezhanqyzynyń mýzeıge syıǵa tartqan Petropavl qalasyndaǵy Komsomolka tigin fabrıkasynda tigilgen balanyń paltosy men baskıimi akııa barysynda mýzeı qoryn tolyqtyrdy.
- Terekti aýylynyń turǵyny Shambýlov Erlan Rymbekuly 1973 jyldary paıdalanǵan ákesiniń jazba mashınasyn jáne radıosyn jádiger retinde mýzeıge ótkizdi.
- Jezdi kentiniń turǵyny Mızambaeva Qamarııa Kósherbekqyzy mýzeıge orys halqynyń sývenırlerin, qolóner týyndysy chekankany jáne qalta saǵatyn ótkizdi.
- Jezqazǵan qalasynyń turǵyny Jýıkova Hadısha Orynseıitovna mýzeıge sýretshi-óńdeýshi Shırına Tamaranyń qolóner týyndylary: «Tańǵy býket» barelefin, maıly boıaýmen aǵashqa salynǵan sýretterin akııa barysynda ótkizdi.
- Jezqazǵan qalasynyń turǵyny Aıtenova Orynbasar Tólegenqyzy atasy, Uly Otan Soǵysynyń ardageri Aıtenov Áýezdiń jeke qujattary men ámııanyn jáne ájesi, tyl ardageri Smaılova Bazynyń jeke qujattary men urshyǵyn mýzeıge ótkizdi.
- Jezqazǵan qalasynyń turǵyny Erkimbekova Orynbasar Erkimbekqyzy 1965 jyldary sııasaýyt pen 1981 jyldardaǵy paıdalanǵan shyny ydystardy akııa barysynda ótkizdi.
- Jezqazǵan qalasynyń turǵyny Demesinov Qydyrbek Seıtenuly 1946 jyldary eńbekte paıdalanǵan kúrek pen qalaqty mýzeıge ótkizdi.
- Jezdi qalashyǵynyń turǵyny Kostenko Nadejda Efımovna orys halqynyń qolóner týyndysy kestelengen, toqylǵan salfetkalaryn mýzeıge ótkizdi.
- Jezdi qalashyǵynyń turǵyny Abdıkarımova Qarlyǵash Qasymqyzy ájesinen qalǵan 1985 jylǵy syrmaq pen orys halqynyń jip ıirýge arnalǵan quraly – prıalkany mýzeıge syıǵa berdi.
- Sátbaev qalasynyń turǵyny Tobashev Baltabek Ashyqbaıuly ákesi, Uly Otan soǵysynyń ardageri, Keńes Odaǵynyń Marshaly G.K.Jýkov medaliniń ıegeri Tobashev Ashyqbaıdyń qujattary men saptama etigin mýzeıge ótkizdi.
- «Jezqazǵan marjandary» hor ujymynyń dıplomdary, Alǵys hattary jáne fotosýretteri mýzeı qoryn tolyqtyrdy.
- Sátbaev qalasynyń turǵyny Sembetov Kádirbaı Muhambedııauly anasy, «Batyr ana» ordeniniń jáne «Altyn alqa» belgisiniń ıegeri Sembetova Jámettiń dıirmeni men syrmaǵyn mýzeıge syıǵa berdi.
- Jezqazǵan qalasynyń turǵyny Bólen Hanseıit Ibragımuly 1949 jyldary «Steplag» túrmesindegi otyrǵan saıası tutqyndardyń jazǵan hattaryn akııa barysynda ótkizdi.
«KÓKJIEGI KEMEL MÝZEILER» ATTY RESPÝBLIKALYQ MÝZEILER SAIYSY
S. Seıfýllın kitaphanasynyń úlken zalynda ótken
«Kókjıegi kemel mýzeıler» atty Respýblıkalyq mýzeıler saıysy ótti.
Festvalde baq synaǵan Qazaqstan Respýblıkasynyń Ulttyq mýzeıi, «Otyrar» memlekettik arheologııalyq qoryq mýzeıi, «Qorqyt ata» memorıaldy mýzeıi, Qaraǵandy oblysynyń tarıhı-ólketaný mýzeıi, Qaraǵandy oblysynyń beıneleý óneri mýzeıi, Balqash qalalyq tarıhı-arheologııalyq mýzeıi, Temirtaý qalalyq tarıhı-ólketaný mýzeıi, «Ulytaý» ulttyq tarıhı-mádenı jáne tabıǵı qoryq-mýzeıi, Shet aýdany arheologııalyq-etnografııalyq mýzeıi, Aqtoǵaı arheologııalyq-etnografııalyq mýzeıi, Buqar jyraý tarıhı-ólketaný mýzeıi, Q.Sátbaev atyndaǵy tarıhı-óndiristik mýzeıi, Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıi jáne taǵy basqa mýzeıler ózara tájirbıe almasyp, óz artyqshylyqtarymen bólisti. «Kókjıegi kemel mýzeıler» atty saıysynda elimizdiń túkpir-túkpirinen kelgen 12 mýzeıdiń jáne Jezqazǵan mýzeıiniń qyzmetkerleri ózderiniń jobalary men jumystaryn kórsetti. Kórsetilimdi uıymdastyrý sharty 3 kezeńnen turdy.
1-shi kezeń – «Mýzeı – mádenıet oshaǵy». Mýzeıler tanystyrylymy (beınerolık nemese slaıd túrinde);
2-shi kezeń – «Jańa álemdegi mýzeıler». Mýzeıdiń ınnovaııalyq jobalary (beıneorolık nemese slaıd túrinde) tanystyryldy;
3-shi kezeń – «Jandanǵan tarıh izderi» (kitap, kitapshalar, jýrnal, býklet, jınaq – mýzeıdiń polıgrafııalyq ónimderi kórsetildi).
Saıystyń qazylar alqasy:
Kúmis Seıitova – QR Mádenıet jáne sport Mınıstrliginiń
Zań qyzmeti departamenti dırektory, qazylar alqasynyń tóraǵasy;
Zınaıda Chýmakova – Qazaqstan halqy Assambleıasynyń
múshesi, «Qoǵamdyq kelisim keńesi» tóraǵasynyń orynbasary,
qalalyq Analar keńesiniń tóraǵasy, Jezqazǵan bıznes jáne
kólik kolledjiniń qoǵammen baılanys ortalyǵynyń dırektory;
Arman Áýbákir – «Adyrna» ulttyq-etnografııalyq birlestiginiń
dırektory, B.Súleımenov atyndaǵy shyǵystaný
ınstıtýtynyń Phd doktoranty.
Anar Esmaǵanbetova – Qaraǵandy oblysynyń mádenıet, arhıvter
jáne qujattama basqarmasynyń mádenıet jáne
óner uıymdaryn uıymdastyrý bóliminiń basshysy;
Gúljan Kýdarınova – «Rýhanı Jańǵyrý» Qaraǵandy oblysynyń
óńirlik joba ofısiniń menedjeri.
«ULT MURASYN ULYQTAÝShYLAR»
Mýzeıdiń 40 jyldyq mereıtoıy aıasynda Halyqtar dostyǵy men mádenıeti úıinde ótken «Ult murasyn ulyqtaýshylar» atty mýzeı qyzmetkerlerin marapattaý is-sharasy uıymdastyryldy.
«Ult murasyn ulyqtaýshylar» atty mýzeı qyzmetkerlerin marapattaý is-sharasy respýblıkalyq, halyqaralyq saıystardyń júldegeri «Shalqyma» bı ansambliniń oryndaýyndaǵy «Mura» bıimen bastaldy.
Qatysýshylar nazaryna «Júrekterde saqtalǵan jyldar» beıneslaıdy kórsetildi. Shara barysynda T. Qalmaǵambetov atyndaǵy fılarmonııanyń ánshisi, respýblıkalyq, saıystardyń jeńimpazy, Jaqsykeldi Seıilov atyndaǵy I oblystyq ánshiler konkýrsynyń Gran-prı ıegeri Rýslan Ismaılovtyń oryndaýynda «Óz elim» áni, Halyqaralyq, Respýblıkalyq baıqaýlardyń Gran-prı ıegeri Madı Amanbaevtyń oryndaýynda «Qazaqstanym alǵa» áni, T.Qalmaǵambetov atyndaǵy fılarmonııanyń ánshisi Saǵymbaı Málibekovtiń oryndaýynda Birjan saldyń áni «Aq serkesh» áni, T.Qalmaǵambetov atyndaǵy fılarmonııanyń ánshisi Perızat Nesipbaevanyń oryndaýynda «Týǵan jer» áni shyrqaldy.
Qazaqstan Respýblıkasy Mádenıet jáne sport Mınıstrliginiń Zań qyzmeti departamenti dırektory, mýzeıde buryn dırektor orynbasary bolǵan Kúmis Seıitova, Qaraǵandy oblysynyń mádenıet, arhıvter jáne qujattama basqarmasynyń basshysy Erkebulan Aǵymbaev, Jezqazǵan qalasynyń mádenıet jáne tilderdi damytý bóliminiń basshysy Saltanat Nurlybaeva, qalalyq Analar keńesiniń tóraǵasy, Jezqazǵan bıznes jáne kólik kolledjiniń qoǵammen baılanys ortalyǵynyń dırektory Zınaıda Chýmakova, «Ulytaý» ulttyq tarıhı-mádenı jáne tabıǵı qoryq-murajaıynyń basshysy Bahtııar Qojahmetov, «Adyrna» ulttyq-etnografııalyq birlestiginiń dırektory, B.Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń Phd doktoranty Arman Áýbákir jáne taǵy basqalar Jezqazǵan qalalyq tarıhı-arheologııalyq mýzeıi men onyń basshysy Raýshan Qaparovaǵa alǵys hattar men túrli marapattar usyndy.
Shara barysynda Jezqazǵan tarıhı-arheologııalyq mýzeıiniń 40-jyldyq mereıtoıynyń oıdaǵydaı ótýi úshin demeý berip, zor yqpalyn tıgizgen ult, rýhanııat jáne mádenıet janashyrlaryna alǵys aıtyldy.
Ult, rýhanııat jáne mádenıet janashyrlary: Astanadaǵy memlekettik qyzmet habynyń basqarýshy komıtet tóraǵasy Álıhan Baımenov, Qaraǵandy oblysynyń ákimi Erlan Qoshanov, Qaraǵandy oblystyq mádenıet, arhıvter jáne qujattama basqarmasynyń basshysy Erkebulan Aǵymbaev, «Nur Otan» partııasy «Qazaqmys» korporaııasy janyndaǵy Qaraǵandy oblystyq fılıaly tóraǵasynyń birinshi orynbasary Baýyrjan Shyńǵysov, «Nur Otan» partııasy Jezqazǵan qalalyq fılıaly tóraǵasynyń birinshi orynbasary Gúlmıra Kajenova, QHA Jezqazǵan qalalyq Qoǵamdyq kelisim keńesiniń tóraǵasy, oblystyq Máslıhat depýtaty Bekzat Altynbekov, «KásipQazaqmys» salalyq kásipodaǵynyń tóraǵasy Tóreqoja Tilemisov, Jezqazǵan qalasynyń mádenıet jáne tilderdi damytý bóliminiń basshysy Saltanat Nurlybaeva, Jezqazǵan qalalyq Máslıhattyń depýtaty, Bıznes jáne kólik kolledjiniń dırektory Svetlana Jumkına, Halyqtar dostyǵy men mádenıeti úıiniń basshysy Jalǵasbek Seıitov, T.Qalmaǵanbetov atyndaǵy Jezqazǵan fılarmonııasynyń basshysy Rahmet Seksenbaev, S.Qojamqulov atyndaǵy sazdy drama teatrynyń basshysy Erkebulan Jumakenov, S.Seıfýllın atyndaǵy kitaphananyń basshysy Ǵalııa Túgelbaeva, Samǵa» JShS basshysy Abaı Baıdıldaev, «Araı» JShS dırektory Musabek Tólegenov, Jezqazǵan aımaqtyq Halyq banki fılıalynyń dırektory Samat Ábenov, JShS «Iýtarııa» kompanııalar tobynyń Bas dırektory Sáýle Sháýenova, «Dáýletbaeva» Jeke Kásiporyny, «Mádına» kafesiniń basshysy Farıda Dáýletbaeva, «Asar» baspasynyń dırektory Sársenkúl Doskenqyzy Bıtanova.
MÝZEILER MÁSELESI TAQYLANDY
«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn iske asyrýdaǵy mýzeılerdiń atqaratyn róli» atty Respýblıkalyq ǵylymı-tájirıbelik konferenııasy ótti.
«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn iske asyrýdaǵy mýzeılerdiń atqaratyn róli» atty Respýblıkalyq ǵylymı-tájirıbelik konferenııasy «Nur Otan» partııasynyń ǵımaratynda 15 mamyrda saǵ.10.00-da ótti.
Ǵylymı-tájirıbelik konferenııanyń moderatory mýzeıdiń tarıh jáne arheologııa bóliminiń basshysy Qabdol Áýezov boldy. Zań ǵylymdarynyń doktory, professor, akademık Jamalladın Ibragımov, mýzeı basshysy Raýshan Qaparova, «Adyrna» ulttyq-etnografııalyq birlestiginiń dırektory, B.Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýtynyń Phd doktoranty Arman Áýbákir, mýzeıdiń tarıh jáne arheologııa bóliminiń basshysy Qabdol Áýezov alǵashqylar qatarynda ǵylymı baıandama jasady.
«Rýhanı jańǵyrý» baǵdarlamasyn iske asyrýdaǵy mýzeılerdiń atqaratyn róli» atty Respýblıkalyq ǵylymı-tájirıbelik konferenııasy aıasynda daıyndalǵan ǵylymı jınaqqa barlyǵy 74 baıandama kirdi. Ǵylymı jınaqqa baıandama usynýda Respýblıkanyń 13 mýzeıi, Astana, Almaty, Qaraǵandy, Jezqazǵan qalalarynyń ýnıversıtetteri, Almatydaǵy B.Súleımenov atyndaǵy Shyǵystaný ınstıtýty, Á.H.Marǵulan atyndaǵy arheologııalyq ınstıtýty, qalamyzdaǵy kolledj ben mektep oqytýshylary belsendilik tanytty.
Konferenııa sońynda qaýlyda osyndaı konferenııalardy 2 jylda 1 ret ótkizip turý usynysy qaraldy.
15 mamyrda, festıvaldiń 2-shi kúninde festıval qatysýshylary «Terekti Áýlıe» arheologııalyq keshenine ekskýrsııa jasady. Ekskýrsııany mýzeı qyzmetkerleri Qabdol Áýezov pen Altynaı Birmuhanova jasady.
«Adyrna» ulttyq portaly
