QASIRET
Tólqujaty "Qazaqpyn" dep turǵanmen,
Tól tilinde "áý" deı almas quldar kóp.
Túr-tulǵasy "Qazaqpyn" dep turǵanmen,
Óz tiline jany qarsy sumdar kóp.
El aldynda el-jerimdep turǵanmen,
Shyndyǵynda elin satqan sumdar kóp.
Kórkem tilimen "Bir Alla" dep júrgenmen,
Alashymdy adastyrǵan dindár kóp.
Kók týym men Tól teńgemdi qor qylyp,
Óz Qazaǵyn ózgelerge sor qylyp,
Dástúrińmen sát sanańdy joq qylyp,
El ishinde oınaq salǵan jyndar kóp.
Toıattanyp kelimsekter kekirip,
Basqa shaýyp, tóske órlep sekirip.
Úı ishinen úı tikkisi keltin,
Ulystar bar erkinsigen esirik.
Qaıran elim san súrinip, jyǵylyp,
Áıteý ólmeı kele jatyr úzdigip.
Ata jaýyń irgeńdegi bilesiń,
Keń dalama kózin tikken julqynyp.
Oılan Qazak!
Oıan Qazaq!
Esinemeı, esti jyı!
KÓŃIL AITAM ALATAÝ...
Ýa! Alataý, Alataý,
Keýdeńe jasyń tógilip,
Etegiń qanǵa bógilip.
Eńseń de túsip ezilip,
Qasiretine Qazaqtyń,
Otyrsyń ba egilip?!
Ýa! Alataý, Alataý,
"On altynshy Jeltoqsan"
"Qandy qasap Qańtarda",
Barys jyly bolypty.
Bolǵanyn barys qaıteıin,
Jazyqsyz Qazaq qan berdi,
Suraýsyz Qazaq jan berdi.
Aılasyn kimder asyrdy?
Sumdyǵyn kimder jasyrdy?
Bilesińbe Alataý?!
Ýa! Alataý, Alataý,
Alystaǵy Qarataý,
Arqadan kelip Ulytaý,
"Baýyrymdap"
Joqtaý aıtty ma?
Bólisip birge qaıǵyńdy,
Kórisip kóńil aıtty ma?
Qımaıda-qımaı qoshtasyp,
Eńirep jylap qaıtty ma?
Eńseńdi kóter Alataý!
Ýa! Alataý, Alataý,
Basyńdy kóter el úshin,
Elim dep týǵan er úshin.
Ózińdeı qymbat Qazaqqa,
Qasıetti jer úshin.
Sabyrǵa kel Alataý!
Jamandyq jerde jatpaıdy,
Ádildik degen shyn bolsa,
Jazyqsyz ólgen Halyqty
Ámanda bir kún aqtaıdy.
Kýá bol soǵan Alataý,
Qaıǵyńa mende ortaqpyn,
Qamyǵa berme Alataý.
Qan jylaı berme Alataý!
AMANAT
Abylaı men Bógenbaı,
Qabanbaı men Naýryzbaı.
Malaısary, Jánibek
Baıan batyr, Raıymbek.
Han kene men Isataı,
Ospan batyr, Keıkiden,
Kúsh alsa Qazaq adaspas.
"Alash orda" jolymen,
Álıhan baba oıymen.
Ahmet túzgen "Álippe",
Qasıetti ana tilimen.
Mirjaqyp pen Mustafa,
Maǵjannyń únimen,
Úndesse Qazaq adaspas!
Abaıdyń "Qara sózi" men,
Mahambettiń jyrymen.
"Boı-tumary" Qazaqtyń,
Muqtardyń "Abaı joly" men,
Abaıdyń bolǵan tynysy,
Shákárimniń tilimen,
Tildesse Qazaq adaspas!
Qaıraty boıda tasyǵan,
Qajymuqannyń kúshimen.
Óresi bıik ózgeden,
Sátbaev Qanysh isimen.
Jumabekteı aıbatty
Arystannyń izimen.
Júrgende Qazaq adaspas!.
Muzbalaǵy jyrymnyń,
Muqaǵalı lebimen.
Sıqyrly tylsym dúnıe,
Shámshiniń syrly sazymen.
Shanaǵy tolǵan qudiret
Nurǵısanyń kúıimen,
Syrlassa Qazaq adaspas!
Aqseleý aıtqan ańyzben,
Sheraǵa shertken sherimen.
Altynbekteı arystyń
Armany ketken ózimen,
Zamanbekteı tulǵanyń,
Shyndyǵy ketken ózimen,
Muńdassa Qazaq adaspas!
"Jeltoqsan" zarly jelimen,
Qańtardyń jaýǵan oǵymen...
Kók tumannyń ishinde,
Jelbiregen týymen.
Qasqaıyp shyqqan alańǵa...
Namysy bıik rýhymen,
Qazaǵym joldan adaspas!
BIZ KIMNEN KEMBIZ AǴAIYN?
Tuǵyry bıik tý barda,
Qudiretti Ana til barda.
Atadan qalǵan "Amanat",
Qasıetti jer barda,
Biz kimnen kembiz aǵaıyn?!
Namysy bıik ul barda,
Ujdany berik qyz barda.
Atadan qalǵan asyldaı...
Jarqyrap týǵan, jas barda,
Biz kimnen kembiz aǵaıyn?!
Aınala tolǵan jaý barda,
Qısynsyz jalǵan daý barda.
Esesin elge bermeıtin,
Kókiregi oıaý, kóz ashyq,
Arystarym turǵanda
Biz kimnen kembiz aǵaıyn?!
Ulty úshin "ý" da, ishetin,
Taısalmaı daýǵa túsetin.
Azyý sadaq, til jebe,
Qadalǵan jerin tesetin,
Arlanyndaı Alashtyń,
Aqyndary turǵanda.
Biz kimnen kembiz aǵaıyn?
ZAMAN-AI!
Shyńyna shyqpaı shyndyǵyń,
Shyńyraý da qalǵan zaman-aı.
Shyrmaýyq basqan shalǵynyń,
Shyrmaý da qalǵan zaman-aı.
Qanatyn kesip Suńqardyń,
Sorlatyp qoıǵan zaman-aı.
Tuıaǵyn kertip Tulpardyń,
Tusaý ǵyp qoıǵan zaman-aı.
Botasyn izdep "Boz ingen",
Bozdatyp qoıǵan zaman-aı,
Zapran ay zarymen,
Zarlatyp qoıǵan zaman-aı.
Asqaǵym Alataýymdy,
Shóktirip qoıǵan zaman-aı,
Qyp-qyzyl qanǵa baýyrymdy,
Bóktirip qoıǵan zaman-aı.
Qara taý qatpar belimdi,
Qaıǵyǵa salǵan zaman-aı,
Jetisý baıtaq elimdi,
Jetim ǵyp qoıǵan zaman-aı.
Saryarqa saıyn dalama,
Salmaǵyn salǵan zaman-aı.
Syr deıtin syrly dárııama,
Qarmaǵyn salǵan zaman-aı.
Qańtar men kelgen Barysqa ,
Qaqpanyn qurǵan zaman-aı.
Barystaı qaıtpas Batysty,
Qańtartyp qoıǵan zaman-aı.
Túzeler kóship, kósh kerýen,
Dúrmekke salma zaman-aı.
Túıinin sheship, des bergen,
Kúrmeýge salma zaman-aı.
AQIQAT
Jylǵalardan julqyna aqqan bulaqtaı,
Kók jotadan ytqyp shyqqan qur attaı.
Ómir saǵan keıde erik bermeıdi,
Nysanaǵa alsa tynbas qulatpaı.
Araılanyp atqan tańǵy shýaqtaı,
Aıdyn kóldi aqqý-qaz kep, shýlatpaı.
Tirshiliktiń seni oıatar túri joq,
Tirlik úshin sen oıaýsyń tań atpaı.
Asqar taýǵa aqsha bult kep, muń artpaı,
Aq jaýynda tóge salmas, ún qatpaı.
Jerdiń betin bir silkilep alady,
Qara quıyn tynyshtyqty unatpaı.
Qaǵyp-silkip tastap qoıǵan týlaqtaı,
Domalarsyń baǵdaryń joq qańbaqtaı.
Ómir seni aıamaıdy eshqashan,
Tirshilikte adam bolyp jol tappaı.
Taǵdyrymdy taý ishine baılaǵan,
Qazaq edim saharany jaılaǵan.
Taýdy tastap, tas qamalǵa sabyldyq,
Ómir keshtik qan bazarda qaınaǵan.
Dúnıege Qazaq bolyp týylyp,
Keıde bostyq, óz jerinen qýylyp.
Babam qımaı tastap ketken mekenge,
Bir ǵasyrda áreń jettik
úzidigip.
Tarpań taǵdyr jigerimdi qum qyldy,
Sonda daǵy joǵaltpadym rýhymdy.
Tilim, tegim, qanym Qazaq bolǵan soń,
Óle-ólgenshe súıip ótem ultymdy!
AQYN DEGEN KIM ÓZI?...
Aqyn degen kim ózi?
Qara sózdiń qaımaǵyn,
Qalqyp jegen pende me?
Sara sózdiń saýmalyn,
Sarqyp ishken pende me?
Aqyn degen kim ózi?
Shabytymen shok úrlep,
Oı qazanǵa ot jaqqan,
Sybaǵa etip jyrlaryn,
Óleńmen káde-syı tartqan,
Jany jomart pende me?
Aqyn degen kim ózi?
Oılamy tereń oraq til,
Sheshen tildi sheber me?
Sózi marjan, oı asyl,
Kórkem sózdi kósem be?
Aqyn degen kim ózi?
Orny tórde, qarııadaı,
Syılysy ma Alashtyń?
Jany taza, darııadaı,
Qımasy ma Qazaqtyń?!
Aqyn degen kim ózi?
Ońasha qalar oıymen,
Oı "perisi" emes pe?!
Dýmandatar toıymen,
Toı "Serisi" emes pe?!
Aqyn degen kim ózi?
Azyly sadaq, til jebe,
Jyr mergeni emes pe?
Asyldan jıǵan qazyna,
Sóz zergeri emes pe?
Aqyn degen kim ózi?
Arǵymaqtaı kóselgen,
Jyr júırigi emes pe?!
Zamanyń qýǵan túlkisin,
Oı júırigi emes pe?!
Aqyn degen kim ózi?
Baılardyń bolmaı
"Dúldúli",
Saraıdyń bolmaı
"Bulbuly".
Akıqattyń jolynan,
Adaspaǵan aryndy,
Jaǵampaz ben bolmysy
Jaraspaǵan, jaǵymdy.
Ardan attap ketpeıtin..
Óleń sózdiń sarasy
Sóz "Patshasy" emes pe?!
ÓMIR DEGEN...
Ómir degen - shýaǵy ma kóktemniń?
Ómir degen - samaly ma kók beldiń?
Ómir degen - belesi me bókterdiń,
elesi me - esteligi ótkenniń.
Ómir degen - jadyraǵan jaz ba eken,
Tizbektelip qaıtqan kúzde qaz ba eken,
Álde ómir Muqaǵalı tolǵaǵan -
Han táńiri, qaıran Qarasaz ba eken?
Ómir degen - jaýǵan qysta qar ma eken,
Taptatpaǵan, qardan da appaq ar ma eken.
Múmkin ómir "Kók Baıraǵyn" kóterip,
Jeńis týyn jelbiretken nar ma eken.
Ómir degen - ózen be eken tasyǵan?
Ómir degen - jetim be eken, jasyǵan?
Ómir degen - erkegi joq súıener,
Ana ma eken kóp balaly ashynǵan?
Ómir, álde - kóshken bult pa kóktegi,
Túz taǵysy arlan ba álde, kók bóri?
Bálkim, ómir, bir anadan týylǵan,
Arazdasqan aǵaıyn ba, ókpeli?
Ómir degen - or qoıan-aý, sekirgen,
Álde essiz aqymaq pa esirgen?
Ómir bálkim, ata sózge toqtaǵan,
Azamat pa, satqyndyqty keshirgen?
Ómir degen - asqaraly taý bolar?
Alasuryp zulmat artqan jaý bolar,
Múmkin, ómir, joldasynan aıyrylyp,
qaraly úıde joqtaý aıtqan jar bolar?
Ómir, bálkim - jańa ekken tal shyǵar,
Ala jazdaı ara jıǵan bal shyǵar.
Jastyǵy ótip, qarttar úıin mekendep,
Týǵan uly tastap ketken shal shyǵar?
Ómir jaıly men de aıtyp jetpespin,
Shynymdy aıtsam, kelmeıdi eken kekteskim.
Júrgenim shyn, jeteginde jeligip,
Ólmeı turyp, ony tastap ketpespin!
Qaırat QUMATAI
