«Men bul ushaqqa múlde otyrmaýym kerek edi»: 10 km bıiktikten qulaǵan serbııalyq stıýardessa qalaısha tiri qaldy?!

853
Adyrna.kz Telegram

50 jyl buryn rekordtyq bıiktikten ushaq apatynan qulap,  aman qalǵan Vesna Výlovıch.

Strkgolma Belgradqa bet  tartqan  ıýgoslavılyq  avılaıner DS-9 borty osydan 50 jyl buryn 28 jolaýshy men ekıpaj múshelerimen Chehoslovakııa mańynda apatqa ushyraǵan bolatyn. Bul jan túrshigerlik apattan tiri qalǵan servııalyq stıýardes Vesna Výlovıch bolatyn. Ol álemdik genıstar kitabyna 10 km bıiktikten qulap, tiri qalǵan adam retinde kitapqa engizildi.

Ushaq synyqtary Chehııanyń Srbska Kamenıe aýylyna jaqyn jerde qulady, al olardyń maksımaldy keńeıýi birneshe shaqyrymnan aspady. On shaqyrym bıiktikte adamdar kabınanyń qysymyn tómendeýinen óledi, biraq Výlovıch, sarapshylardyń pikirinshe, onyń qan qysymymen problemalary bolǵandyqtan qutqaryldy - ol tym tómen boldy, al qyz tipti ushý aldynda kofe ishýge májbúr bolǵan, ıaǵnı medıınalyq  baqylaýdy aldaý úshin. Dekompressııadan birden esinen tanyp, ol fıýzelıaj qoqystarynyń ishinde qaldy, ólgenderdiń máıitteri men jarylys aldynda ózi alyp kelgen azyq-túlik pen sýsyndar bar arbaǵa qystyryldy jáne bul fragment qulaýdy jumsartqan eńiske ótkir buryshpen qonǵan.

 Jerge qonǵannan keıin Výlovıchtiń joly taǵy boldy, óıtkeni ony kóp uzamaı Ekinshi dúnıejúzilik soǵys kezinde nemis armııasynda feldsher bolyp qyzmet etken ormanshy Brýno Honke taýyp aldy. Ol qutqarýshylar kelgenge deıin-aq oǵan alǵashqy medıınalyq kómek kórsetti, qandy toqtatty, biraq denesin qozǵaltpady, óıtkeni ol stıýardessanyń omyrtqasy synǵan dep kúdiktengen (anyqtalǵandaı).

 Brýno Honke: «Men saraıda otyn jaryp jatqanda, jarylysty estidim», - dedi. «Men kóshege júgirip shyǵyp, qoqystardyń qulap jatqanyn kórdim, al kórshiler jol boıymen júgirip, ushaq bir jerge qulap qaldy dep qorqyp aıqaılap jatqanda ... Men de júgirdim, kenet ormannan sol jaǵymda daýysty estidim. áıel daýysy. Men sol daýysty jetelep, odan da jyldam júgirdim. Qarańǵy túsip, qar jaýyp, taıǵaq boldy. Daýys estigen jerge tórt aıaǵymmen jorǵaladym. Ushaq synyqtary astynan áıeldiń eki aıaǵy kórindi. Eńkeıip qarasam, tiri eken, tipti  aıqaılaýǵa da kúshi jetetin jandy kórdim. Men ony múmkindiginshe az qozǵaltýǵa tyrysyp, úlken qıyndyqpen ony metall synyqtarynan bosatyp aldym. Jedel járdem kelgen soń qyzdy zembilge jatqyzyp, mamandarǵa tapsyrdyq. Bizdiń jumysymyz aıaqtaldy!»

Sodan keıin Výlovıch aýrýhanada kóp aı jatty. Aýyr jaraqat alǵan, onyń ishinde bassúıek ishine qan quıylǵan, jambas súıegi janshylǵan, birneshe omyrtqalary synǵan, biraz ýaqyt belinen tómen sal bolyp, komaǵa túsken, biraq aman qalǵan.

 Onyń jady qalpyna kelgenshe az ýaqyt ótpedi. Bastapqyda ol Pragada aýrýhana bólmesinde ata-anasynyń qasynda jatqanyna tań qalyp, ne bolǵanyn múlde esine almady. Oǵan bolǵan oqıǵa týraly jaıly  maqalasy bar gazetti kórsetkende, ol emoııalardyń kóptiginen esinen tanyp qaldy. Belgradqa ushar aldynda oǵan sedatıvti dári engizýdi usyndy, biraq ol bas tartty jáne bolashaqta ol kem degende jolaýshy retinde ushaqqa otyrýdan qoryqpady. «Men apat týraly eshteńe esimde joq, sondyqtan ushýdan qoryqpadym. Kerisinshe, men áli de stıýardessa bolyp jumys istegim keldi », - dep esine aldy qyz. «Sol qolym men aıaǵymdy, úsh oń qabyrǵamdy, eki bel omyrtqasyn, oń qolymnyń birneshe saýsaǵyn syndyrdym. Men áli eshteńe esimde joq», - dep moıyndady Vesna Výlovıch 1979 jyly RTV Revija-ǵa bergen suhbatynda, «Mende retrogradtyq amnezııa bar. Oqıǵadan birneshe mınýt buryn jáne jıyrma kúnnen keıin ne bolǵany esimde joq. Bir kúni esime túsýim múmkin. Endi, árıne, men ony áldeqaıda jeńildetemin. Ushaq apaty týraly oqyǵanda, men shynymen de sol ushaqta boldym ba?, dep tań qalamyn», deıdi.

Výlovıch turmysqa shyqty,  biraq jaraqatyna baılanysty balaly bola almady. Al 15 jyldan keıin ol kúıeýimen ajyrasty. Apattan keıin ol Srbska-Kamenıada jyl saıynǵy eske alý sharalaryna da qatysty, biraq ómiriniń sońyna qaraı densaýlyǵynyń nasharlaýy oǵan muny isteýge kedergi boldy. Sońǵy birneshe jyl boıy ol Belgradtaǵy páterinde turyp, 2016 jyly Rojdestvo qarsańynda, 67 jasqa tolǵanyna birneshe kún qalǵanda jalǵyz qaıtys boldy. Suhbattarynda ol ózin baqyttymyn dep sanamaıtynyn moıyndady. «Eger men bul ushaqta múlde bolmasam, baqytty bolar edim», - dedi ol.

Aınur Meıirbekova

 

Výlovıch stıýardessa mamandyǵyna kezdeısoq kelgen.. Jasóspirim kezinde ol Bıtlz tobynyń jumysyna qyzyǵyp, Batys mádenıetine qyzyǵýshylyq tanytyp, aǵylshyn tilin jetik meńgerýdi sheshken.. Bir jyldyq til kýrstarynan keıin ol Ulybrıtanııaǵa, odan Shveııaǵa bardy, biraq ata-anasy Belgradqa oralýdy talap etti. Biraq Batys elderine barý nıeti joǵalmady jáne stıýardessa mamandyǵy bul úshin óte qolaıly boldy. Stıýardessa bolý ıdeıasyna ushqysh bolǵan burynǵy synyptasymen kezdesý túrtki bolǵan.

 

«Men apatqa deıin segiz aı ǵana ushtym. Turaqty kelisimshartym da bolǵan joq. Onyń ústine men bul ushaqta múldem ushýǵa tıis emes edim. Meni basqa Vesnamen shatastyryp, reıske jiberdi. Ne kútip turǵanyn bilmedim,biraq men óte qýanyshty boldym,, óıtkeni Danııaǵa birinshi ret ushýym bolatyn. Men Kopengagendegi Sheraton qonaqúıinde túneýdi armandadym, ol da oryndaldy», - dep esine aldy Výlovıch keıin.

 

Aınur Meıirbekova

Pikirler