1) Bügın Polşaǧa kelıp jiyn ötkızgen NATO bas hatşysy Soltenberg: NATO körşı Europa elderı arqyly Ukraina aspanyn NATO PVO-symen jaba almaidy. Jäne PVO jüiesın Ukrain jerıne ornalastyra almaidy. Būl degenıŋız Resei men NATO-nyŋ tıkelei soǧysy- dedı. Bıraq bır qyzyǧy NATO-ǧa müşe jäne müşe emes elder Ukrainaǧa ūşaqtan bastap türlı äskeri kömekterın jıberıp jatyr.
2) 1815 jyldan berı beitaraptyq saiasat ūstanyp kelgen Şveisariianyŋ özı 207 jyldan keiın osy saiasaty būzyp Reseige äue keŋıstıgın japty.
3) Bzejinskidıŋ «Ülken şahmat taqtasy» kıtabynda «Ukrainasyz Resei Resei emes» degenı däl keldı. Ukrainada 45 mln. slavian bar. Öte qūnarly jerı bar. Jäne ol slavian Resei üşın öz ışındegı «svetnoilardan» on ese artyq. Ukrainany özıne qaratsa, Resei özınıŋ demografiialyq jaǧdaiyn ukraindar arqyly tüzep alar edı. Jäne basqa jaǧynan da. Anglo-sakstar sony jaqsy tüsındı. Şeberlıkpen soǧystyryp ülgerdı. Reseidıŋ özı de qūbyjyq. Euraziia odaǧyn ūsyndy. Bıraq odaqtastaryn basyp-janşyp otyrady. Euroodaq bar. Liderı - Germaniia. Negızı Euroodaq, ol nemıs imperiiasy. 28 eldı bırıktırgen.
Odaqstasynyŋ jerıne közın alartpaidy, tılın qūrmetteidı, örkeniet bar, zaŋ bar. Eldıŋ barlyǧy sol odaqqa jügıredı.
4) Resei: Ukraina NATO-ǧa kırse NATO zymrandary däl menıŋ tūmsyǧymnyŋ astyna keledı -dedı.
NATO: 2004 jyly Estoniia, Latviia, Litva ūiymǧa kırdı jäne olardyŋ da ara qaşyqtyǧy Mäskeuge tura Ukrainamen bırdei, - dedı.
Bıraq Resei üşın Ukrainanyŋ jönı bölek. Jirinovskiidıŋ aitqanyndai, sol üşın Resei «soŋǧy soǧysyn jürgızıp jatyr».
5) Putin 2008 jyly Gruiziianyŋ 20% jerın, 2014 Qyrymdy, Donbass pen Luganskını aldy.
Sol jolmen “jüre beremın” dep oilady. Batys Putindı oŋdyrmai tūzaqqa tüsırdı.
15 kün būryn Germaniia 5 myŋ äskeri kaskı ǧana jıberemın dedı. Fransiia aralasqysy kelmeitının aitty. Qysqasy Polşadan basqasy onşa kömekke kelmeitındei boldy. Al keşe basyp kırgende barlyǧy özgerıp şyǧa keldı.
Būl jerde ūtqan Angliia men AQŞ boldy. Ekeuınıŋ jürısı bır. Angliia älemdık qarjyny özıne toptastyrǧan.
Özge elderdegı demokratiia turaly aitady bıraq sol elderdı tonaudy öte jaqsy meŋgergen. Bır mysal, Qazaqstannan aqşa ūrlaǧan qanşa adam bardy.
Nazarbaevtardyŋ äuletınen bastap eseptei ber. Aqşanyŋ kırlı jolmen kelgenın bıledı bıraq qaitarmaidy.
Endı bız siiaqty elderdıŋ sany jüzden asady. Resei, Ündıstan, Päkıstannan bastap qai eldı almaŋyz qaşqannyŋ bärı sonda barady. Osyndai joldarmen jylyna tek 200 mlrd keledı eken.
6) AQŞ yqpalynan kete bastaǧan Europa qaitadan NATO-da bırlesıp AQŞ köleŋkesıne kıre tüstı. AQŞ-qa da keregı osy.
Kezınde KSRO-men qorqytyp özıne tartyp tūrdy. Endı Reseidı qūbyjyq etıp tūrady. Şyndyǧynda da qūbyjyq. AQŞ pen Europa elderı arasynda ülken kelıspeuşılık bar edı.
Tramp kezınde Germaniiany synǧa aldy. NATO-nyŋ köp aqşasyn AQŞ töleidı. «Bıraq Germaniia Reseiden gaz satyp alady» dep.
7) Myna jaǧdaidan keiın Europadaǧy NATO-ǧa müşe elder dereu IJÖ 2% töleuge kelıstı. Būǧan deiın 2% töleuge qarsy bolyp jürgen. NATO būryn bolmaǧan därejede bırıktı. Tıptı Finlandiia men Şvesiiada ūiymǧa müşe boluǧa aryz berdı.
8.) Eŋ maŋyzdy emes degen älemdık mädeni-sporttyq ūiymdardan bastap, türlı-türlı halyqaralyq ūiymdardan, banktık jüie SWIFT-en Resei ajyrap jatyr.
Resei mūnaiyn aludan bas tartyp jatyr. Baiden eŋ basynda «Ukrainaǧa kırseŋ nätijesı sūmdyq bolady» dep eskerttı.
9) Resei būlqan-talqan boldy. «2003-te AQŞ İrakqa basyp kırgende eşkım oǧan sanksiia salyp oqşaulamady» dedı. Bıraq şyndyq mynau, BŪŪ bastap älemdegı barlyq ülken ūiymdar AQŞ jäne Batys bastamasymen qūrylǧan.
Joǧary tehnologiialar men barlyq jetıstıkter solardyŋ qolynda. Ärine İrakta soǧys jönınde qozǧalmaǧan qylmysyq ıs Gaagada endı qozǧalady.
10) Zelenskii älemnıŋ barlyq jerınen Ukrainany qorǧaǧysy keletınderge esık aşyq, vizasyz kıre beredı dep jarlyq şyǧardy. Būl ideianyŋ artynda AQŞ tūr. Älemde aqşa üşın soǧysatyn türlı-türlı ūiymdar bar.
Būl tızbektelgen klaster biznesı. Keibırı dıni fanattar, psihikalyq auytquy barlar, jäi adam öltırgısı kelgender köp. Endı estondyq snaiper äielderden bastap, kosovalyq, päkıstandyq, nigeriialyq, angolalyq degender qaptaidy.
Sol ūiymdardyŋ kuratorlaryn AQŞ jaqsy bıledı. Aqşasyn da AQŞ töleidı. Mūndai täjıribe Chechen men Iýgoslaviia, Siriia soǧysynda boldy. Ukrainder 90 jyldary Chechender üşın soǧysqan.
Endı Chechender Putin üşın soǧysyp jür. Hakkerler toby da öz ülesterın qosyp jatyr. AQŞ sputnik suretterımen kömektesıp jatyr.
11) Mediada da sūmdyq soǧys. Mysaly bügın Zelenskidıŋ Euroodaq parlamentı aldyndaǧy video arqyly söilegen sözın oryndarynan tūryp qol şapalaqtap qarsy aldy.
Däl osyndai jiyn bügın BŪŪ- adam qūhyqtary jönınde boldy. Resei SIM Lavrov söilegende Reseidıŋ janyndaǧy 4-5 memleketten basqasy oryndarynan tūryp zaldan şyǧyp kettı.
200 memleket ışınen būl sūmdyq. Endı osylardy Resei mediasy körsetpeidı. Būl bır mysal ǧana. Batys mediasy,ärine, Reseiden ülken. Al mümkın bolsa saiasi habar taratatyn bızdıŋ eldegı Resei mediasyn jabu kerek.
12) Būl soǧys Putin men Lukaşenkonyŋ jūldyzdarynyŋ sönuınıŋ basy boldy. Öitkenı bügın Soltenberg Lukaşenkony da soǧys bastauşy dedı.
Sonymen qatar, AQŞ Mäskeude Putinnıŋ janyndaǧylarmen de kelıssöz jürgıze bastauy mümkın.
Öitkenı, közı qyzarǧan Putin iadrolyq qyzyl knopkany basyp jıberuı de mümkın. Jüikesı syr bergen. Iаǧni aitqanyn oryndamaŋdar degen sekıldı.
Qazırgı bomba Japoniiaǧa tastalǧan bombadan myŋdaǧan ese quatty. Būl sūmdyq.
13) Osy kezge deiın Auǧanstanǧa bölıp kelgen aqşasyn AQŞ endı Ukrainaǧa böletın siiaqty. Sol üşın de byltyr Auǧannan ketken siiaqty.
AQŞ Gosdep habarlauynşa, Reseilık arnaiy toptar 2-3 ai būryn Ukarinaǧa kırıp Kiev, Harkov siiaqty bırneşe ülken qalalarda päter jaldap tūrǧan.
Soǧys barysynda ışten habar jinap belgı qoiyp diversiialyq şabuyldar jasaǧan.
Osydan ekı jyl būryn AQŞ eskertuımen Ukrainalyq Şaitanov degen general Mäskeuge jūmys ıstegenı üşın tūtqyndalǧan.
14) Soǧys bastalǧaly bırneşe el tatulastyrǧyş bolyp ūsynys aitty. Bügın Lavrov «eşbırınıŋ qajetı joq» dedı. Erteŋ Belarus jerınde kelıssözdıŋ ekınşı kezeŋı bolady.
15) Ukraina jeŋedı degen söz ol Resei äskerın Mäskeuge deiın quyp baru degen söz emes. Öz jerınen ketuge mäjbürlese sol ülken jeŋıs. Estoniia, Latviia, Litvadan keiın Reseiden tübımen bostandyq alǧan törtınşı el bolady.
Tübımen bostandyq aluǧa ukraindyqtardyŋ sana-sezımı de daiyn.
Däl qazır şekteuler men sanksiialar astynda qalǧan Reseidıŋ ekonomikalyq jaǧdaiy älsırep bızge äserı qatty tiıedı. Al jäimenen ūtyp jatqan Qytai. Bıraq AQŞ onyŋ da aiaǧyn aspannan keltıre alatyn siiaqty. Osyndai ülken oiyndarda bızdıŋ el aiaǧyn anyq basyp aman jürsın dep tıleiık!
Nūrat Iliias
