“1990 jyldyŋ qaŋtarynyŋ 19-nan 20-na qaraǧan tünı KSRO basşylyǧynyŋ būiryǧymen 26 myŋ adamdyq keŋes äskerı Baku, Sūmǧaiyt jäne Äzerbaijannyŋ basqa da qalalaryna basyp kırdı. Būl äskeri aralasudyŋ nätijesınde 147 beibıt tūrǧyn qaza tauyp, 744-ı auyr jaraqatqa ūşyrady. Oqiǧa qazırgı Äzerbaijan tarihyna «Qaraly qaŋtar» degen atpen endı.
Osy qaiǧyly oqiǧalarǧa deiın 1980 jyldardyŋ aiaǧyndaǧy Armeniianyŋ Äzerbaijanǧa qoiǧan negızsız aumaqtyq kınärat-talaptary, būrynǧy Äzerbaijan KSR-nyŋ Tauly Qarabaq avtonomiialyq aimaǧyndaǧy radikal armiandardyŋ agressivtı separatistık äreketterı, būl äreketterdı KSRO basşylyǧynyŋ qoldauy, Armeniianyŋ özınen jüzdegen äzerbaijandyqtardyŋ zorlyq-zombylyqpen jäne aiausyz jer audaryluy - Äzerbaijandaǧy keŋes bilıgıne qarsy qozǧalystyŋ keŋeiuıne serpın berdı. Jalpyūlttyq qozǧalysqa kedergı jasap, äzerbaijan halqynyŋ jıgerın, täuelsızdıkke degen ūmtylysyn, eŋsesın basu maqsatynda keŋes äskerı elge basyp kırdı jäne halyqaralyq qūqyq normalaryn, būrynǧy KSRO jäne Äzerbaijan KSR Konstitusiialaryn öreskel türde būza otyryp, beibıt halyqty jäbırlep qyrǧynǧa ūşyratty.
Qaiǧyly oqiǧalardan keiın-aq jalpyūlttyq köşbasşy Geidar Äliev Äzerbaijannyŋ Mäskeudegı tūraqty ökıldıgınde būl aiuandyqtardy qataŋ aiyptap baspasöz mäslihatyn ötkızdı, halqymyzǧa jasalǧan qyrǧynǧa saiasi baǧa berıp, kınälılerdı jazalaudy talap ettı.
1994 jyldyŋ aqpan aiynda ötkızılgen Milli Medjlistıŋ arnaiy otyrysynda 1990 jyldyŋ 20 qaŋtary künı beikünä adamdardyŋ aiuandyqpen öltırıluı äskeri agressiia jäne qylmys retınde baǧalanyp, 1994 jyldyŋ nauryzyndaǧy talqylaular nätijesınde «1990 jyldyŋ 20 qaŋtary künı Baku qalasynda bolǧan qaiǧyly oqiǧalar turaly» şeşım qabyldandy. Al, 20 qaŋtar Ūlttyq aza tūtu künı bolyp jariialandy.
20 qaŋtarda oryn alǧan qasıretten berı 32 jyl öttı, alaida BŪŪ-nyŋ Adam qūqyqtarynyŋ jalpyǧa ortaq deklarasiiasyn, Azamattyq jäne saiasi qūqyqtar turaly halyqaralyq paktını jäne basqa da halyqaralyq qūqyqtyq qūjattardy öreskel türde būzu bolyp tabylatyn jäne mänısı men auqymy boiynşa HH ǧasyrda jasalǧan eŋ qorqynyşty qylmystardyŋ bırı bolatyn būl oqiǧaǧa halyqaralyq saiasi-qūqyqtyq baǧa älı künge deiın berılgen joq.
Jeŋımpaz Joǧarǧy Bas Qolbasşynyŋ basşylyǧymen batyl, erjürek Äzerbaijan äskerı 44 künge sozylǧan Otan soǧysynyŋ nätijesınde elımızdıŋ aumaqtyq tūtastyǧyn qamtamasyz ettı jäne bügıngı künı Äzerbaijan Respublikasy täuelsızdıgınıŋ 31 jyldyǧynda älemdık qauymdastyqtyŋ laiyqty, senımdı jäne jauapty müşesı bolyp tabylady.
Äzerbaijannyŋ täuelsızdıgın, egemendıgı men aumaqtyq tūtastyǧyn nyǧaitu bızdıŋ memlekettıgımızdıŋ negızı jäne osy negızge alynǧan qaǧidattardy ūdaiy saqtau jolyndaǧy küresımız mäŋgılık bolady.
Memleketımızdıŋ täuelsızdıgı men tūtastyǧyna qarsy baǧyttaluy mümkın kez kelgen qauıp-qaterge bızdıŋ tarap tabandy türde jauap berudı jalǧastyrady jäne Äzerbaijan halqy men memleketıne qarsy türlı qylmystarǧa kınälılerdı jauapkerşılıkke tartu üşın barlyq qajettı şaralar qabyldanady.
Bız Äzerbaijannyŋ täuelsızdıgı üşın, sondai-aq elımızdıŋ egemendıgı men aumaqtyq tūtastyǧy üşın janyn berıp, ömırın qiyp qūrban bolǧan barlyq qaharmandarymyzdy tereŋ qūrmetpen jäne şeksız alǧyspen eske alamyz.”
“Adyrna” ūlttyq portaly
