تاۋەلسىزدىك - ەل ەرتەڭى

4090
Adyrna.kz Telegram

تاقتا-تاقتا تاريحى بار تەكتى ەلدىڭ ۇرپاعىمىز.

ۇلت جونىنە كەلەر بولساق ايتارىم كوپ، جازارىم مول.

كەشەگى ساقپەنەن عۇننان ساقتالعان سارالى جول كوكىرەك كوزىمدە ءالى سايراپ جاتىر. قازىر بىزگە وتكەن رۋحناياتقا رۋحىمىزبەن ساپار شەگۋ وڭاي، ال سول جولدىڭ قاجىرلى قايرەتكەلەرى، تاباندى تۇلعالارى، ءوز الدىنا بولمىسى شە؟ الاساپىران زاماننىڭ الاپاتىنا، تاراۋ-تاراۋ تاريحي توڭكەرىستەرگە، ۇزىك-ۇزىك ۇدەرىستەرگە كوكىرەگىن توسىپ، قۇربان بولعان كىم؟ ارينە سول ءوز زامانىنىڭ قايراتكەرلەرى! جالقىنىڭ ەمەس جالپىنىڭ قۇندىلىعى ءۇشىن جانىن پيدا ەتكەندەر. نە ىستەسەم ەلىم كوگەرەدى، نە ىستەسەم ۇلتقا پايدام تيەدى دەگەن ورەلى مۇددەمەن جانكەشتىلىك تانىتقان جاندار. ءسوز باسىندا قاۋزاعان ءوز ەلىمنىڭ گۇلدەنۋى ءۇشىن نە ىستەي الامىن دەگەن ساۋالدىن ايقىن جاۋابى وسى. ەلدىڭ قارىشتاپ دامۋى ءۇشىن ايعاي مەن ويبايدىڭ كەرەگى جوق! ءار ءبىر ادام بارلىق قۇندىلىقتى وزىنەن باستاسا جەتكىلىكتى. قاراپايىم قاعيدالاردى ساقتاۋدىڭ وزىمەن دامۋدىڭ ءتۇرلى ساتىسىنا شىعۋعا بولادى.

ۇلان-عايىر اتىراپتى مەكەندەگەن كوك ءبورى ىسپەتتەس باتىر حالىقتىڭ ۇرپاعىمىز. قانىمىزدا قىزۋلىق ويناپ، جىگەرىمىز جولبارىس جونىن تىتىرەتەتىن تۇعىرلىق بار. تۇركىنىڭ ۇرپاعى بولىپ، الىپ مەملەكەتتەردى الدىعا سالىپ، سالىق الىپ، قاراماقتا ۇستاعان ەلمىز. باتىرلارىمىز جالعىزى جۇزگە تاتيتىن، تاۋ كوتەرەر تولاعايلار ەدى. عالىمدارىمىز عالامدى ەرىكسىز مويىنداتىپ، ءىلىمنىڭ شالقار كوگىنە توسكەيلەگەن ەدى. مىنە ۋاقىت سىرعىپ، عاسىر جىلجىپ جاڭا زاماننىڭ ادامدارىنا اينالىپ، تاۋەلسىزدىكتىڭ شۋاقتى تاڭىن قارسى الىپ ءجۇرمىز. حالقىمىزدىڭ تىلىمەن ءدىنى، سالتى مەن عۇرپى - اق ءبىزدىڭ قانداي تەكتى ەل ەكەنىمىزدى كورسەتەدى. جاڭاشىلدىقپەن جاڭعىرعان ەلىمىزگە الاش قايراتكەرى ءاليحان اتامىزدىڭ ء"ار زامانانىڭ ءوز ءراسىمى، ءوز سالتى بار. ءبىزدىڭ زامانداعى سالت: اركىم قۇقىنا تالاسۋ، حۇقىنا تارتىسۋ بولادى. جىلاۋ سالتى ارتتا قالدى" دەگەن قاناتتى سوزدەرى بار. بىلىمدىلىكپەن قۇقىق قورعاپ، الەم تەندەنتسيالارىمەن تەڭەسۋ ءبىز ءۇشىن وتە ماڭىزدى.

قازىرگى تاڭدا ەلىمىزدە ون توعىز ميلليونعا جۋىق ادام بار. ەشكىمدى ءبولىپ جارماي، بارلىعى قازاق دەگەن ۇعىمنىڭ قارا قازانىندا كوپپەن بىرگە قايناپ ءجۇر دەپ ەسەپتەيمىن. بولاشاعىمىز ىسپەتتى جاستارىمىز كەلەلى ءبىلىم الىپ، ارزانعا جۇگىرمەي، ۇلتتىڭ قامىن ويلاسا، ۇلكەندەرىمىز ەلدىڭ الدىن توسىپ، جاستارىمىزعا جىگەر بەرسە ءبارى تاماشا بولاتىنىنا كۇمان جوق! ءار ادام ءوز الدىنا جەكە مەملەكەت. دامۋ، ءوسۋ-ءونۋى تەك قانا وزىنەن باستالادى. مىسالى ەجەلگى قىتاي، گرەك، فيلوسوفياسىندا ادامدى كوسموستىڭ ءبىر بولشەگى رەتىندە قاراستىردى. قىتاي فيلوسوفى كونفۋتسي ءوز الەمىنىڭ ءتۇپ قازىعى ەتىپ ادامسۇيگىشتىك ماسەلەسىن الدى. ادام قوعامنىڭ ءبىر بولشەگى، جانە مەملەكەت ادامنان قۇرالاتىنىن جاقسى ەسكەرۋىمىز قاجەت.

ەلىمىزدىڭ ەكونوميكاسى، اۋىل شارۋشىلىعى، نارىق پەن بيزنەس سالالارى، تۋريزم تۇرعىسىندا دا ايتار دۇنيە كوپ. بارلىق ونىمدەردى وزىمىزدەن ءوندىرىپ، اينالىمعا شىعارىپ، نارىققا ۇسىنىپ بيزنەس كوزىنە قالىپتاسىرۋ ارقىلى باقۋاتتتى بولا الامىز. كوز قيىرى جەتپەيتىن سايىن دالامىزدى، جازيرا مەكەنىمىزدى، اسقار تاۋلار مەن مىڭ قۇلپىرعان قىرقالارىمىزدى كورسەتۋ ارقىلى دا ابىروي جينايمىز. بىزگە شەتەلدىك قوناقتاردىڭ دا لەبىزى ابىروي اكەلەدى. الەمنىڭ كەز كەلگەن كەرەمەتى ءبىزدىڭ ەلدە كەزدەسەدى وعان داۋ جوق. مەن وسكەن جاڭا زاماننىڭ جاستارى، قاتارلاستارىم ءالى دە بۇل كەرەمەتتەردى يگەرەتىن بولادى. الەۋمەتتىك جەلىلەردە رەزونانس تۋدىرىپ، ءبىر كۇندە "مەن تۋىمدى ماقتان ەتەمىن" دەگەن ۇراندار قاپتاپ كەتكەنى بارىمىزگە بەلگىلى. الايدا بورات اتتى سايقىمازاقتىڭ قارا يۋمورى شەگىنەن شىققانىمەن ەلىمىزدىڭ جاستارىنا ۇلكەن وي سالدى. وسى ورايدا بىرىككەن اگەنتتىكتەر  قۇراما جاساپ، قازاقاستاننىڭ كەرەمەت جەرلەرىن شەتەلدىكتەرگە كورسەتۋ ءۇشىن كەرەمەت دۇنيەلەر جاسادى. شەتەلدەن تۋريستەر تارتىپ، قىزۋقاندى جاستارىمىز بابالار جولىن قۋىپ قولىنا قىلىش الماي، تاسپەن اتقاندى اسپەن اتىپ، ۇلىلاردىڭ ۇرپاعى ەكەنىمىزدى ۇمىت قالدىرمادىق.

قورىتا ايتقاندا، ءاربىر ادام مەن، سەن ول، قوعامنىڭ ءبىر بولشەگى، مەملەكەتتىڭ ايناسىمىز. ءبىز قاۋزاعان جوعارىداعى ساناۋلى قۇندىلىق دامۋ جولىنىڭ العىشارتى عانا، ايتىلاتىن ىستەلەتىن دۇنيە كوپ. بارلىق دامۋ قۇندىلىعى وزىمىزدەن باستالادى. ءبىز ءوز ەلىمنىڭ گۇلدەنۋى ءۇشىن، تاۋەلسىزدىگىمىزدىڭ تۇعىرى بيىك بولۋى ءۇشىن بارلىعىن وزىمنەن باستاۋىمىز قاجەت. ماعجان سەنگەن جاستاردىڭ ءبىرى- ءبىزبىز. سوندىقتان بۇل سەنىمدى اقتاماۋىم بابالار رۋحىنا قارا تاڭبا، اتىمىزعا سىن.

 

ءال - فارابي اتىنداعى قازۇۋ PhD دوكتورى

م.م. ايماعامبەتوۆا،

ءال - فارابي اتىنداعى قازۇۋ اعا وقىتۋشىسى

ا.س. اۋشەنوۆا

پىكىرلەر