ەلەكتروندى تەمەكىنىڭ ادام دەنساۋلىعىنا زيانى جوق دەگەنى راس پا؟
سوڭعى كەزدە: "ەلەكتروندى تەمەكى تۋرالى نە ويلايسىز؟ ولار تەمەكى شەگەتىندەردىڭ جانە قاسىندا جۇرگەن ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرمەيدى دەگەنى راس پا؟" سياقتى سۇراقتاردى ەمدەلۋشىلەرىم ءجيى قوياتىن بولدى. بۇل ماسەلەنى بىرگە تۇسىنۋگە تىرىسايىق.
ەلەكتروندى تەمەكىنىڭ بىرنەشە ءتۇرى بار. ولاردىڭ بارىندە، باتارەيا، قىزدىرۋ ەلەمەنتى جانە قۇرامىندا نيكوتينى بار سۇيىقتىق نەمەسە پلاستينكالارعا ارنالعان كونتەينەر ورناتىلعان. اتاۋلارى دا ءار ءتۇرلى بولۋى مۇمكىن: "ە-تەمەكى", "ۆەيپتەر", "ە-قالامدارى", "نيكوتيندى جەتكىزۋ بويىنشا ەلەكتروندىق جۇيەلەر" جانە ت.ب.
ەلەكتروندى تەمەكىنى "شەگۋ" پروتسەسى بارىسىندا تەمەكىنىڭ قىزدىرۋ پروتسەسى (ادەتتەگى تەمەكىنىڭ جانۋ پروتسەسىنىڭ ورنىنا) جانە قۇرامىندا نيكوتين جانە باسقا دا حيميالىق زاتتارى بار اەروزول تۇرىندە نيكوتيننىڭ ءبولۋ پروتسەسى جۇرەدى. تەمەكىنى شەگۋشىلەر بۇل اەروزولداردى دەمدى ىشكە تارتقاندا جۇتىپ الادى. اەروزول قۇرامىنا نيكوتيننەن باسقا كەلەسى قوسىمشا زاتتار كىرەدى: وكپەگە تەرەڭ تۇسەتىن ۋلتراديسپەرستىك شايىردىڭ ۇساق بولشەكتەرى، حوش يىستەندىرگىشتەر (مىسالى، وكپەنىڭ حيميالىق زاقىمداۋىن تۋدىراتىن دياتسەتيل) ۇشپا ورگانيكالىق كومپونەنتتەر، اۋىر مەتالدار (مىسالى، قورعاسىن، نيكەل جانە ت. ب.) جانە وبىرىنىڭ دامۋىنىڭ جوعارى قاۋپىنە اكەلەتىن باسقا دا سۋبستانتسيالار.
زەرتتەۋلەردىڭ دەرەكتەرى بويىنشا ەلەكتروندى تەمەكى كادىمگى تەمەكى سياقتى تىنىس الۋ جولدارىنا زياندى اسەر ەتەدى. سونىمەن قاتار، ەلەكتروندى تەمەكىنىڭ كەيبىر تۇرلەرىن وندىرەتىن وندىرۋشىلەردىڭ ءوز دەرەكتەرى كورسەتكەندەي، بۇل قۇرىلعىلار اەروزول تەمەكىنى قىزدىرعاندا بولىنەتىن زياندى زاتتاردىڭ قۇرامى بويىنشا ادەتتەگى تەمەكىدەن ستاتيستيكالىق ايىرماشىلىعى جوق. بۇل اەروزول تەمەكىنى شەگەتىن ادامداردىڭ، سونىمەن بىرگە قاسىندا تۇرعان ادامداردىڭ دەنساۋلىعىنا زيان كەلتىرەدى.
2019 جىلى اقش-تىڭ سىرقاتتانۋشىلىقتى باقىلاۋ بويىنشا ورتالىعى (CDC) ەلەكتروندى تەمەكىنى شەگۋمەن بايلانىستى جاڭا وكپە اۋرۋدىڭ ءورشۋى تۋرالى جاريالادى. 2020 جىلدىڭ 04 اقپانىنا 2,758 جۇقتىرۋ جانە 64 ءولىم جاعدايلار تىركەلدى. اتالعان اۋرۋدىڭ اعىمى، باسىندا پنەۆمونيا سياقتى وتەدى، بىراق وزىنە ءتان ايىرماشىلىعى – انتيبيوتيكتەرمەن ەمدەۋدەن اسەرىنىڭ بولماۋى بولىپ تابىلادى.
بىراق ءالى كۇنگە دەيىن بەلگىسىز، تەمەكىنىڭ قويمالجىڭ سۇيىقتىعىنىڭ ءدال قانداي كومپونەنتى وكپە زاقىمدانۋىن تۋعىزاتىندىعى. ولاردىڭ ءبىرى وسى قوسىمشا زاتتاردىڭ ىشىندەگىسى تانىمالى ە دارۋمەننىڭ اتسەتاتى بولۋى مۇمكىن. جاسوسپىرىمدەر مەن "تاجىريبەلى" تەمەكى شەنۋشىلەر اۋرۋعا بىردەي بەيىم، سوندىقتان بۇل جايت اقش بيلىك ورگاندارىندا ۇلكەن الاڭداۋشىلىعىن تۋدىردى. ناۋقاستاردىڭ ورتاشا جاسى- 24 جاس (13-تەن 85 جاسقا), ونىڭ ىشىندەگى 79% - 35 جاستان كىشى. بىرقاتار شتاتتاردا ەلەكتروندى تەمەكىنى ساتۋ جانە تاراتۋىنا تىيىم سالىنعان.
ە-تەمەكىنى شەگۋ سالدارىنان وكپە زاقىمدانۋ جاعدايلار تۋرالى كانادا، جاپونيا جانە باسقا دا ەلدەردىڭ بيلىك ورىندارى كەيىنىرەك حابارلادى. بريۋسسەلدەن 18-جاستاعى رافاەل پاۋەت 6 قاراشا 2019 جىلدا قايتىس بولدى: پنەۆمونيا جانە اۋىر تىنىس الۋ جەتكىلىكسىزدىگى دامىدى، ناتيجەسىندە جاساندى كوماعا ءتۇسىردى، سۇيەمەلدەۋشى ەم جۇرگىزىلگەنىنە قاراماستان، جىگىت امان قالمادى. ەلەكتروندى تەمەكى 18 جاسقا ارنالعان سىيلىعى بولدى.
ادامداردىڭ كوبىسى تەمەكى شەگۋدى تاستاۋ نەمەسە دەنساۋلىققى تۋعىزاتىن زيانىن ازايتۋ ماقساتىندا كادىمگى تەمەكىدەن ەلەكتروندى تەمەكىگە اۋىسادى. الايدا، شىن مانىندە، ەلەكتروندى تەمەكىنىڭ دەنساۋلىققا زيانى جوق دەگەن پىكىرگە دالەلدەمەلەر جوق.
”ادىرنا” ۇلتتىق پورتالى
