قازاقستاندا اەس سالۋعا ۇمىتكەرلەردىڭ ىشىندەگى قىتايلىق CNNC كومپانياسىنىڭ وكىلى لي يۋدينگ وزدەرىنىڭ تاجىريبەسى جايلى ءبولىستى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.
قىتاي ۇلتتىق يادرولىق كومپانياسىنىڭ باس وكىلىنىڭ ورىنباسارى قازاقستاندا قۋاتتىلىعى 1 گۆت بولاتىن ءبىر اتوم ەلەكتر ستانتسياسىنىڭ قۇرىلىسىنىڭ قۇنى 20 ميلليارد يۋاندى (ۇلتتىق بانكتىڭ قازىرگى باعامى بويىنشا 1,359 تريلليون تەڭگە نەمەسە 2,8 ميلليارد دوللار) قۇرايتىنىن، قۇرىلىس جۇمىسى بەس جىلعا سوزىلاتىنىن حابارلادى.
«ءبىر بلوك 20 ميلليارد يۋان دى قۇرايدى. قۇرىلىسقا بەس جىل كەتەدى.»، - دەدى قىتايلىق CNNC كومپانياسىنىڭ وكىلى لي يۋدينگ KazAtomExpo كورمەسى اياسىندا كۋرسيۆ سايتىنىڭ تىلشىسىنە.
وسىلايشا، ەگەر قۇرىلىس ءۇشىن قىتايلىق مەردىگەر تاڭدالسا، قازاقستاندا 2035 جىلعا دەيىن اەس سالۋ جوسپارلانۋدا. جالپى قۋاتى 2 گۆت بولاتىن ەكى بلوكتان تۇراتىن اەس قۇرىلىسىنىڭ قۇنى 5,6 ملرد دوللاردى قۇرايتىنى ايتىلدى. رەسپۋبليكا باستاپقىدا 2,4 گۆت بولاتىن اتوم ەلەكتر ستانتسياسىنىڭ بولجامدى قۇنىن 10 ميلليارد دوللار جانە قۇرىلىس مەرزىمى 10 جىل دەپ جاريالاعان بولاتىن. بىراق كەيىن ساراپشىلار، اتاپ ايتقاندا، قازاقستاندىق اتوم ەلەكتر ستانتسيالارىنىڭ جشس (قاەس، «سامۇرىق-قازىنانىڭ» ەنشىلەس ۇيىمى) وكىلدەرى ونى بىرتىندەپ 15 ميلليارد دوللارعا دەيىن ارتتىردى.
CNNC وكىلىنىڭ ايتۋىنشا، قازاقستان رەسپۋبليكالىق رەفەرەندۋمدا وڭ شەشىم قابىلداپ، سونداي-اق فرانتسيادان، رەسەيدەن، قىتايدان جانە وڭتۇستىك كورەيادان بىرنەشە كومپانيالار قاتىساتىن كونكۋرستا قىتاي تاراپى تاڭدالسا قىتاي كورپوراتسياسى ستانسا قۇرىلىسى بويىنشا قازاقستانداعى اەس-نى ۋاقىتىلى ىسكە قوسۋعا بار كۇش-جىگەرىن سالادى.
«سىزدەر ءبىزدىڭ كورشىمىزسىزدەر. ءبىز تەك دوس قانا ەمەسپىز، باۋىرلار رەتىندە سىزدەرمەن ودان سايىن جاقىن بولعىمىز كەلەدى، شىنايى دوس بولعىمىز كەلەدى. كوشباسشىلارىمىز دا ماڭگىلىك دوستىق تۋرالى ايتادى – بۇل بىرلەسە جۇمىس ىستەۋ، العا باسۋدى بىرگە العا جىلجىتۋ دەگەندى بىلدىرەدى. سوندىقتان ءوز تاراپىمىزدان ءبىز سىزدەرمەن ارقاشان دوس بولۋعا دايىنبىز»، - دەدى لي يۋدۋن سالۋ-پايدالانۋ-بەرۋ (بوت) سحەماسى بويىنشا اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋ مۇمكىندىگى تۋرالى سۇراققا جاۋاپ بەرۋ بارىسىندا.
سالۋ-پايدالانۋ-بەرۋ (BOT) سحەماسىنا سايكەس، اتاپ ايتقاندا، روساتوم تۇركيادا اقكۋيۋ اتوم ەلەكتر ستانتسياسىن سالۋدا. بۇل جوبا اياسىندا بلوكتاردان الىناتىن ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ ءبىر بولىگىن تۇرىك تاراپى الدىن الا كەلىسىلگەن تاريف بويىنشا ساتىپ الۋعا كەپىلدىك بەرەدى، بىراق رەسەيلىك تاراپ نىساننىڭ قۇرىلىسىن جانە قارجىلاندىرۋىن دەربەس قامتاماسىز ەتەدى. ستانتسيا جالپى قۋاتى 4800 مۆت بولاتىن ءتورت VVER-1200 قوندىرعىسىنان تۇرادى. رەسەي مەملەكەتتىك كورپوراتسياسىنىڭ باسشىسى الەكسەي ليحاچەۆ 2023 جىلدىڭ قىركۇيەگىندە اقكۋيۋ قۇرىلىسىنىڭ قۇنى بيىلعى جىلدىڭ ماۋسىمىندا 23–24 ميلليارد دوللار بولاتىنىن مالىمدەدى. كەلىسىمگە سايكەس، تۇرىك تاراپى ءبىرىنشى ەكى بلوكتان ەلەكتر ەنەرگياسىنىڭ 70 پايىزىن جانە ەكىنشى ەكى بلوكتىڭ 30 پايىزىن 1 كۆت/ساع ءۇشىن 12,35 امەريكاندىق تسەنتتەن (ۇلتتىق بانكتىڭ اعىمداعى باعامى بويىنشا 59,73 تەڭگە) ساتىپ الادى.
