گەنري ستەينۆەي مەن ونىڭ بالالارى – فورتەپيانو قۇراستىرۋمەن اينالىسقان جانە ۇستالىقتارىن بيزنەسپەن ۇشتاستىرعان كاسىپكەرلەر. «Steinway & Sons» كورپوراتسياسىنىڭ نەگىزىن قالاۋشىلار. قولدان قۇراستىرىلعان مۋزىكالىق اسپاپتاردى ساتۋ ارقىلى ونەگەلى بيزنەسمەن بولا بىلگەن ازاماتتار.
گەنريح شتاينۆەگ 1797 جىلى اقپان ايىندا گەرمانيانىڭ ۆولفسحاگەن ايماعىنداعى گارتس اۋدانىندا تۇراتىن ورمان قورىقشىسىنىڭ شاڭىراعىندا دۇنيەگە كەلەدى. ول جانۇياداعى 12 بالانىڭ ەڭ كەنجەسى بولدى. ناپولەون سوعىسىمەن تۇسپا-تۇس كەلگەندىكتەن، گەنريحتىڭ بالالىق شاعى باقىتسىز ءوتتى. 1806 جىلى اكەسى مەن ۇلكەن اعالارى ناپولەون بوناپارتقا تويتارىس بەرۋ ماقساتىندا پرۋسسيا اسكەرىنىڭ قاتارىنا الىنادى. پرۋسسيا اسكەرى تاس-تالقان بولىپ جەڭىلىپ، گەنريحتىڭ اكەسى مەن اعالارى حابار-وشارسىز كەتەدى. گارتس اۋدانى فرانتسۋزداردىڭ قولىنا ءوتىپ، گەنريحتىڭ اناسى، كىشى اعالارى، اپكەلەرى اۋىلداستارىمەن بىرگە تاۋعا قاشادى. تاۋداعى اشتىق پەن ايازدان گەنريحتىڭ اناسى، كىشى اعالارى، ءبىر اپكەسىنەن باسقالارى تۇگەل قىرىلادى. ءتىرى قالعان جالعىز اپكەسى ءبىر جاۋىنگەرگە كۇيەۋگە شىعىپ كەتىپ، 8 جاسار گەنريح جالعىز قالادى. ارادا ءبىراز ۋاقىت وتكەندە سوعىس كەزىندە جوعالىپ كەتكەن اكەسى مەن ەكى اعاسى ۇيلەرىنە ورالادى. اكەسى ورمان قورىقشىسى بولىپ باياعى جۇمىسىنا قايتا جالدانادى، ال بالالارى وعان كومەكشى بولىپ جۇرەدى. كۇندەردىڭ بىرىندە سۇراپىل داۋىل تۇرىپ، نايزاعاي ويناپ كۇن رايى بۇزىلعاندا، اكەلى-بالالى وتباسى ورمانداعى اعاش ۇيلەرىنە بارىپ تىعىلادى. الايدا ءۇي دە ولارعا پانا بولمادى. نايزاعايدىڭ وتىنان جانىپ كەتكەن ءۇيدىڭ ورتىنەن 15 جاسار گەنريح قانا امان شىعادى. بالا شتاينۆەگ جالعىزدىقتىڭ ازابىن قايتا تارتادى.
1815 جىلى 18 جاسىندا براۋنشۆەيگتەگى پولككا الىنىپ، اتاقتى ۆاتەرلوو شايقاسىنا قاتىسادى. مۋزىكاعا ەبى بار گەنريحتىڭ شايقاسۋدان بولەك، وركەستر مۇشەسى رەتىندە تاعى ءبىر مىندەتى بولدى. وركەستر مۇشەلەرى سوعىسۋعا كىرىسكەن جاۋىنگەرلەردى وزدەرى قان مايدانعا كىرگەنشە داۋىلپاز سالتاناتتى مۋزىكامەن رۋحتاندىرۋعا ءتيىستى ەدى. ءوزى جاساعان سىرنايدى موينىنا ىلگەن گەنريح قاندى شايقاستا قارسى جاۋى كەزدەسكەنگە دەيىن اسپابىن سىرنايلاتىپ ءجۇردى. دۇشپانى تاقاعاندا سىرنايىن تاستاپ، وعان سۋىق قارۋىمەن ۇمتىلاتىن. ۆاتەرلوو شايقاسى جەڭىسپەن اياقتالعاننان سوڭ، گەنريح شتاينۆەگ «ەرجۇرەكتىلىگى ءۇشىن» مەدالىمەن ماراپاتتالادى.
سوعىستان سوڭ گەنريح بوس ۋاقىتىن جيھاز جاساۋعا، اعاش ۇستالىعىنا ارنادى. سوعىس كەزىندە تاستاماعان ونەرىن بەيبىت زاماندا تاستاسىن با، ماندولينا، تسيتر جانە تاعى باسقا مۋزىكا اسپاپتارىن دايىنداۋمەن اينالىسادى. شىركەۋدە ورگانشى بولادى. اسكەري قىزمەتىن وتەگەننەن كەيىن، گوسلار قالاسىنداعى ۇرلەمەلى مۋزىكالىق اسپاپتار جاساۋدى ۇيرەتەتىن شەبەرحانادا كاسىبي ءبىلىمىن جەتىلدىرەدى. الايدا ول جەردەن 1 جىلدان سوڭ كەتىپ قالادى.
گەنري ستەينۆەي فورتەپيانونىڭ بولشەكتەرىن دايىنداپ جاتىر
سول زامانداعى كاسىپوداق، انتيمونوپوليالىق كوميتەت، قاۋىپسىزدىك قىزمەتتەرىن قوسا اتقاراتىن اعاش ۇستالارى گيلدياسىنىڭ (وداعىنىڭ) جارعىسى بويىنشا 10 جىل ءبىلىم العان (5 جىل وقۋشى بولعان، قالعان 5 جىلدا ۇستانىڭ جاردەمشىسى بولعان) ۇستاعا عانا جەكە شەبەرحانا اشۋعا رۇقسات بەرىلەتىن. جارعى گەنريح شتاينۆەگتىڭ جەكە ۇستاحاناسىنىڭ قۇرىلۋىنا كەدەرگى بولا المادى. ويتكەنى گيلديا جارعىسى جيھاز، ەسىك، تەرەزە، تەرەزە قاقپاعىن، سۋرەت جيەكتەمەلەرىن، ەسىك-تەرەزەنىڭ جاقتاۋلارى مەن ماڭدايشالارىن جانە تاعى باسقا اعاش بۇيىمدارىن دايىندايتىن ۇستالارعا ارنالعان ەدى. ال گەنريح قۇراستىرعالى جۇرگەن ورگان گيلديانىڭ تىزىمىندە جوق بولىپ شىقتى.
گەنري ستەينۆەي مەن ونىڭ بالالارى
1825 جىلى شتاينۆەگ العاشقى فورتەپيانوسىن قۇراستىرىپ، ونى بولاشاق جارى يۋليانا تايمەرگە سىيعا تارتادى. ەكەۋى سول جىلى وتاۋ قۇرىپ، بولاشاقتا 6 ۇل 3 قىزدى دۇنيەگە اكەلەدى. ول بالالارىن دا فورتەپيانو جاساۋعا باۋليدى. ون جىل بويى اسپاپ جاساۋدىڭ قىر-سىرىن تولىق ۇعىپ العاننان كەيىن، 1935 جىلى زەزەن قالاسىندا «H.Steinweg» فيرماسىن قۇرىپ، العاشقى فورتەپيانوسىن قۇراستىرادى. گەنريح شتاينۆەگتىڭ فرانتسۋزدارعا قارسى سوعىستاعى ەرلىگىن بىلەتىن براۋنشۆەيگ گەرتسوگى ونىڭ فورتەپيانوسىن 300 ماركاعا ساتىپ الادى. بۇل اسپاپ نيۋ-يوركتەگى ونەر مۇراجايىندا ءالى كۇنگە دەيىن ساقتاۋلى تۇر. گەرتسوگپەن بولعان ساۋدا «H.Steinweg» كاسىپورنىنا جاقسى جارناما بولىپ، گەنريحتىڭ زەزەندە قۇراستىرعان پيانينو مەن رويالدارىنىڭ سانى 482-گە جەتەدى.
بىراق زەزەن شتاينۆەگتەرگە قۇتتى مەكەن بولمادى. 1848-1849 جىلدارى گەرمانيادا رەۆوليۋتسيالىق تولقۋ تۋىپ، ساياسي دۇربەلەڭگە قاتىسى بار دەگەن كۇدىكپەن گەنريح شتاينۆەگتىڭ ۇلى كارل دا جەرگىلىكتى بيلىكتىڭ قۋعىنىنا ۇشىرايدى. كارل شتاينۆەگ امەريكاعا قاشىپ، سول جاقتان وتباسىمەن حات الىسىپ تۇرادى. اكەسىنە جازعان حاتتاردىڭ بىرىندە ول امەريكانىڭ تىنىس-تىرشىلىگى تۋرالى جىلى پىكىر ءبىلدىرىپ، اتا-اناسى مەن باۋىرلارىن سوندا كوشىپ كەلۋگە شاقىرادى. جاسى 53-كە كەلگەن گەنريح شتاينۆەگ تۋعان جەرىنە ۇلكەن ۇلى تەودوردى عانا قالدىرىپ، قالعان بالا-شاعاسىن ەرتىپ، نيۋ-يوركقا قونىس اۋدارادى.
«Steinway & Sons» كومپانياسىنىڭ شەبەرحاناسى
ول زاماندا اقش-تا 600 مىڭعا جۋىق نەمىس وتانداستارى ءومىر ءسۇرىپ جاتسا دا، شتاينۆەگتەر وتباسىنا بوتەن ەلدىڭ ورتاسىنا بەيىمدەلۋ قيىنعا سوقتى. كەلە سالا جەكە كاسىپورىن اشۋعا مۇمكىندىك بولمادى. امەريكاداعى جۇمىسشىلار ءجيى-ءجيى ەرەۋىلگە شىعىپ، ەكونوميكالىق قيىنشىلىق بولىپ جاتقان زامان ەدى. جانۇيانىڭ ءار مۇشەسى ءار جەردە جۇمىس ىستەدى. جۇبايى مەن قىزدارى مەكتەپتە مۋزىكادان ساباق بەرسە، گەنريحتىڭ ءوزى بىرەۋدىڭ فورتەپيانو جاسايتىن فيرماسىندا اسپاپتىڭ بولشەكتەرىن جيناپ بەرۋشى بولىپ قىزمەت ەتتى. جاڭا ورتاعا بەيىمدەلۋ ءۇشىن، ءبىرىنشى كەزەكتە گەنريح اقش-تاعى جولداستارىنىڭ اقىلىمەن اتى-ءجونىن امەريكالاندىرادى: اتىن گەنري، فاميلياسىن ستەينۆەي دەپ وزگەرتەدى. 1853 جىلى بالا-شاعاسىمەن بىرىگىپ، «Steinway & Sons» كومپانياسىن قۇرادى. العاشقى قۇراستىرىلعان رويالعا 483 ءنومىرى بەرىلىپ، رويال 500 دوللارعا ساتىلادى.
فورتەپيانو ءوندىرىسىن جانداندىرۋ قىرۋار ەڭبەكتى قاجەت ەتتى. ءبىر نيۋ-يورك قالاسىندا سول كەزدە پيانينو مەن رويال دايىندايتىن 250-گە جۋىق كاسىپورىن بار ەدى. بارلىعىنىڭ فورتەپيانو جاساۋ ادىستەرى ۇقساس بولاتىن. دەرلىگى اسپاپتىڭ ساپالىلىعىن ارتتىرۋ ءۇشىن، اعاش تاڭداۋ مەن دەكالار شىعاراتىن ۇندەردىڭ انىقتىعىنا باسا كوڭىل بولەتىن.
ستەينۆەي فورتەپيانو ءوندىرىسى مەن نارىعىن سارالاي كەلە، كاسىپورنىنىڭ دامۋىنا سەرپىلىس بەرەتىن جاڭالىعىن ەنگىزەدى. ول مۋزىكالىق اسپاپتارىنا شويىننان جاسالعان دەكالار پايدالاندى. شويىن دەكالار ىشەكتىڭ ۇزىندىعىنىڭ ارتۋىنا جانە ونىڭ قاتتىراق سوزىلۋىنا مۇمكىندىك بەردى. بۇل جاڭالىق ستەينۆەي قۇراستىرعان فورتەپيانونى ءداستۇرلى فورتەپيانولاردان ەرەكشەلەدى. شويىن دەكالار ورنالاستىرۋ يدەياسى ستەينۆەيگە دەيىن ايتىلىپ جۇرگەنىمەن، ول تىڭ جاڭالىقتى باسقاشا قولداندى. گەنري ستەينۆەي جۋان ىشەكتى باسقا باسەكەلەستەرى سياقتى قالعان ىشەكتەرمەن پارالەل ەمەس، ولارعا دياگونال قويدى. كىشكەنە بالعاشىقتاردىڭ سالماعىن اۋىرلاتىپ، ەكپىندى سوققىلاردىڭ تۋىنا جاعداي جاسايدى. ءرويالدىڭ ارتقى جاعىنداعى قالىپتاردى ورتاسىنا قاراي جىلجىتادى. ستەينۆەيدىڭ بۇل يننوۆاتسياسى بۇگىنگى تاڭعا دەيىن دىبىس تازالىعى مەن ءۇن سۇلۋلىعىنىڭ ەتالونى بولىپ كەلەدى.
1859 جىلى «Steinway & Sons» كاسىپورنىنىڭ جىلدىق ءوندىرىس كولەمى 500 فورتەپيانوعا جەتەدى. الپىسىنشى جىلداردىڭ اياعىندا بۇل كورسەتكىش 1800 مۋزىكالىق اسپاپقا دەيىن ۇلعايادى.
كومپانيانىڭ تىنىس-تىرشىلىگى ورلەپ جاتقان تۇستا جاسى 70 جاسقا تاياعان گەنري ستەينۆەي اۋىر قايعىعا دۋشار بولدى. ۇلكەن ۇلى كارل سۇزەكتەن، كىشى ۇلى گەنري (ونىڭ دا اتى گەنري) تۋبەركۋلەزدەن كوز جۇمادى. قازانىڭ اۋىرتپالىعىنان گەنري ستەينۆەي «Steinway & Sons» كومپانياسىن باسقارۋدان قالادى. ونىڭ ۇلى ۋيليام كاسىپورىندى جالعىز باسقارۋ قيىن ەكەنىن ءتۇسىنىپ، گەرمانياداعى اعاسى تەودوردى اقش-قا شاقىرادى.
ستەينۆەيلەر وتباسى وندىرىستەرىن ۇنەمى جەتىلدىرىپ وتىردى. XIX عاسىردىڭ سوڭىنا دەيىن ولار فورتەپيانو قۇراستىرۋ ءىسى بويىنشا 114 پاتەنت يەلەنەدى. 1870 جىلى گامبۋرگ قالاسىنان كومپانيانىڭ بولىمشەسى اشىلىپ، ول جەردەن ورىس، گەرمان، اعىلشىن پاتشالارىنىڭ جانە تۇرىك سۇلتاندارىنىڭ سارايلارىنا فورتەپيانو جەتكىزىلىپ وتىردى.
1871 جىلى اكەسى ولگەن سوڭ، كورپوراتسيانىڭ تىزگىنىن ۇستاعان ۋيليام ستەينۆەي ايگىلى مۋزىكانتتاردىڭ كونتسەرتى مەن گاسترولىن قارجىلاندىرىپ، ەسەسىنە بارلىق ارتيستەردەن «Steinway & Sons» كاسىپورنىنىڭ مۋزىكالىق اسپاپتارىن پايدالانۋدى تالاپ ەتەدى. فورتەپيانو ساتىپ العان مۋزىكانتتاردىڭ اتى-جوندەرىن كاسىپورىننىڭ قابىلداۋ بولمەسىنە كوزگە تۇسەتىندەي ەتىپ جازىپ قويادى. ونىڭ ماركەتينگتىك ساياساتى جەمىسىن بەرىپ، 1876 جىلى كومپانيانىڭ كاپيتالى 8 ميلليون دوللاردان اسىپ جىعىلادى.
ءتۇيىن
«Steinway & Sons» كومپانياسىنىڭ باستى ەرەكشەلىگى – ولار جاڭا تەحنيكالار مەن روبوتتاردان گورى قول ەڭبەگىنە كوپ جۇگىنەدى. فورتەپيانونىڭ ۇساق بولشەكتەرى زاماناۋي تەحنيكانىڭ، ەلەكترونيكانىڭ، كومپيۋتەردىڭ كومەگىمەن جاسالعانىمەن، فورتەپيانونى قۇراستىرۋ كلاسسيكالىق ۇلگىدە ىسكە اسىرىلادى. ءار مۋزىكالىق اسپاپقا دارا قاسيەت ءسىڭىرۋ، ءۇن مەن دىبىستىڭ تازالىعىن قامتاماسىز ەتۋ كاسىپورىندارداعى جەكەلەگەن كاسىبي مامانداردىڭ ىجداعاتتىلىعىن، اسپاپ داۋىسىن سۇزگىدەن وتكىزە الاتىن قابىلەتىن تالاپ ەتەدى. روبوت تەحنيكاسى شىرقاۋ شەگىنە جەتتى دەگەن بۇگىنگى زاماننىڭ وزىندە 400-دەي عانا جۇمىسشى ەڭبەك ەتەتىن «Steinway & Sons» كورپوراتسياسىنىڭ زاۋىتتارىندا كۇنىنە تەك 9-10 رويال مەن 3-4 پيانينو قۇراستىرىلادى. ستەينۆەي اۋلەتى سياقتى قول ەڭبەگىنە سۇيەنىپ ميلليونەر اتانعان كاسىپكەرلەر جوقتىڭ قاسى دەۋگە بولادى.
اقان بىرلىك
"ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى
