بيىل دا 5 قازان كۇنى 2023 جىلعى نوبەل ادەبيەت سىيلىعىنىڭ يەگەرى انىقتالادى. ءالەمدىك باسىلىمدار بۇل تۋرالى الۋان ءتۇرلى بولجامدار جاساپ جاتىر. ءبىرى الپاۋىت سىيلىقتى مۋراكاميگە بەرگىسى كەلسە，ەندى ءبىرى ونىڭ جولى كەسىلگەنىن ايتىپ，ءوز ۇمىتكەرلەرىنىڭ ەسىمىن اتاۋدا. بۇنداي ۇدەرىستەن قازاق باسىلىمدارى دا قاعىس قالماۋى كەرەك ەكەنىن ەسكەرىپ، ءبىز دە ءوز بولجامىمىزدى جازىپ وتىرمىز.
جەڭىلگىسى كەلمەيتىن مۋراكامي
بۇل سىيلىقتى جەڭىپ الۋ مۇمكىندىگى جوعارى اۆتورلاردان باستايىق. بيىلعى جىلى نوبەل مايدانىندا جاپون مەن قىتاي جازۋشىلارى اراسىندا وزگەشە ءبىر تارتىس بولاتىن سياقتى. مۋراكامي مەن ءسان شۋەنى ايتىپ وتىرمىن. دەگەنمەن، ادەبيەت سالاسىنداعى نوبەل سىيلىعىن بولجاۋ قيىن ەكەنىن ەسكەرمەۋگە تاعى بولمايدى.
18 ساراپشىدان تۇراتىن شۆەد اكادەمياسى ۇمىتكەر اۆتورلاردى تاڭداۋعا اسا جاۋاپكەرشىلىك تانىتارى ءسوزسىز.
ادەبيەت بويىنشا نوبەل سىيلىعىنا ءباس تىككەن كەزدە، ءسىز ەلەمەۋگە بولمايتىن بىردەن-ءبىر جازۋشى - مۋراكامي. ول بىرنەشە جىل بويى وسى سىيلىققا نەگىزگى ۇمىتكەر بولعانىمەن، مارەگە جەتە الماي قالدى. بۇل كۇندە ونىڭ جاپوندىق جاقتاستارى اكادەميانىڭ ونى تىم كوپ رەنجىتكەنىن ايتقىسى كەلەتىنى ءسوزسىز.
مۋراكامي نوبەل سىيلىعىنا لايىق پا؟ ول، ارينە، جاپون حالقى عانا ەمەس، بۇكىل الەم جاقسى كورەتىن بىلىكتى اۆتور. ماسەلە مىنادا، اكادەميا ادەتتە دۇنيەتانىم تۋرالى كوپ جازعان اۆتورعا بۇيرەگىن بۇراتىنداي سەزىلەدى.
بۇل مۋراكامي ءۇشىن تاعى دا ءبىر جەڭىلىستىڭ كەزەڭى بولۋى مۇمكىن.
سىنشىلار مويىنداعان ءسان شۋە
ال قىتاي جازۋشىسى ءسان شۋە ادەبيەت سالاسىنداعى نوبەل سىيلىعىنا بىرنەشە رەت تۇسكەن قالامگەر. ول 2019 جىلى قايتا ۇسىنىلدى، بىراق پيتەر حاندكەدەن جەڭىلىپ قالدى. ول جوعارى ءبىلىمدى جازۋشى ساناتىندا ەمەس， كوپ جىل قاراپايىم جۇمىسشى بولعان. «ەسكى قالقىمالى بۇلت» اتتى العاشقى نوۆەللاسىن 1986 جىلى جاريالاعان ول كوپ وتپەي «جاڭا مىڭجىلدىقتاعى ماحاببات» رومانىن جازدى.شىعارمالارىنداعى ءورشىل جانە ەكسپەريمەنتالدى بايانداۋ ءتاسىلى ونى تەز ارادا وقىرمانعا تانىتىپ，جازۋ شەبەرلىگىن الەمگە تانىمال ەتتى. شەتەلدىك ادەبيەت ساراپشىلارى ونى ستيليستيكالىق جاعىنان فرانتس كافكامەن سالىستىردى. ونىڭ جازۋى سونىمەن قاتار باتىس پەن قىتاي مادەنيەتىنىڭ ەلەمەنتتەرىن دە ءبىر اراعا توعىستىراتىنداي.
مۇمكىندىگى بار مۋرنان
2023 جىلى ادەبيەت سالاسى بويىنشا نوبەل سىيلىعىنا ۇمىتكەرلەردىڭ ءبىرى - دجەرالد مۋرنان. بۇعان دەيىن اتى شىقپاعان اۆستراليالىق جازۋشى العاشقى كىتابىن 1974 جىلى شىعاردى，سودان بەرى ول بىرنەشە روماندار مەن اڭگىمەلەر جيناقتارىن وقىرمانعا ۇسىندى. مۋرنان بۇرىن دا نوبەل سىيلىعىنا ۇسىنىلعان، بىراق جولى بولماعان. ول شىن مانىندە جەتكىلىكتى دارەجەدە تانىلا قويماعان اعىلشىن ءتىلدى جەمىستى جازۋشى.
بىراق سىنشىلار ونى جازۋ تەحنيكاسىن مەڭگەرگەن جانە ءوز ستيلىمەن ەرەكشەلەنەدى دەپ باعالاۋدا. بىراق مۇنداي الپاۋىت سىيلىقتى ونىڭ ءدال بيىل جەڭىپ الۋى قيىنداۋ.
جولىڭ بولسىن، جون فوسسە
باتىس باسىلىمدارى نورگ جازۋشىسى Jon Fosse-ءنىڭ ەسىمىن ءجيى اتاي باستادى. "سەرگەكتىك" اتتى رومانىمەن جۇرتتى جالت قاراتقان ول بيىل 63 جاستا. بۇلارعا دا ءبىر نوبەل كەرەك سياقتى.
بىلايشا ايتقاندا، نوبەل سىيلىعى - باقىت. ول دا قوناتىن ادامعا تاڭداپ قونادى.
دۇيسەنالى الىماقىن
ۆاشيڭتون، DC اقش
