مەن دىنگە قارسى ەمەسپىن، مەن ناداندىققا قارسىمىن...

977
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/storage/uploads/Fe4rTXbqUhv95HtzmZEu390i8HpSrkHQZB8ngJ42.webp

"500 ۇيگە 3 مەشىت يماندىلىق پا، داراقىلىق پا؟ دەگەن پوستىمنىڭ استىندا جارىلقاسىن داۋلەت دەگەن ازامات  "سەنىكى داراقىلىق", تاعى بىرەۋ ء"تىپتى مۇسىلمان ەمەس ەلدەردە پالەن مەشىت بار" دەپ وزدەرىنە ىڭعايلى ستاتيستيكانى العا تارتىپ، مەنى تالاپ جاتىر...

500 ۇيگە 3 مەشىت جاراسار ەدى، ەگەر سول اۋىلداعى مەكتەپ - مۇعالىمدەرى شەتىنەن بىلىكتى، عيماراتى جوندەمدى،  قۇرال-جابدىقتارى 2025 جىلدىڭ تالاپتارىنا ساي بولسا...

ماسەلەن، مەنىڭ اۋىلىمداعى 9 جىلدىق مەكتەپتە فيزيكا، حيميا ارنايى كابينەتتەرى، سپورت زالى جوق...

كەيبىر اۋىلداردا ونداي مەكتەپ تە جوق...

كەيبىر قالالاردا 3 اۋىسىمدى مەكتەپتەر ءالى بار...

زايىرلى ءبىلىم بەرۋ سالاسىندا وسىنداي ۇلكەن پروبلەما بار كەزدە، ءدىني ءبىلىم بەرۋدىڭ ءحالى نەشىك؟

ءيا، اركىم ءوز تاپقان اقشاسىن قالاي جۇمساۋدى ءوزى شەشەدى. دەگەنمەن، مەشىت سالعىش كاسىپكەرلەر قارجىسىن الدىمەن زايىرلى بىلىمگە بولگەنى ءجون. ايتپەسە، ەكىنشى اۋعانستان بولامىز.

"اۋعانستاندا تالىپتەر 45 جاستاعى ادامعا 5 جاستاعى قىزعا ۇيلەنۋگە تىيىم سالدى.

ولار كۇيەۋ جىگىتكە "قىز 9 جاسقا تولسىن، سودان كەيىن عانا ۇيىڭە الىپ كەتە الاسىڭ" دەپ بۇيىردى"

باق ماتەريالى...

حاديس، قۇران جانە ءدىن اتىن جامىلعان راديكاليزم - قازىرگى مۇسىلمان قوعامىنا تونگەن قاۋىپتەر

XXI عاسىردا مۇسىلمان قوعامدارىنىڭ الدىندا تۇرعان ەڭ كۇردەلى ماسەلەنىڭ ءبىرى — ءدىننىڭ تۇپكى ءمانىن تەرەڭ ءتۇسىنۋ مەن ونى بۇرمالاپ قولدانۋعا قارسى تۇرۋ. ءدىن — بۇل ادامگەرشىلىك، رۋحانيات پەن ادىلەت جولى بولۋى ءتيىس. الايدا سوڭعى جىلدارى يسلام اتىن جامىلىپ ارەكەت ەتەتىن راديكالدى توپتار، جالعان ۋاعىزشىلار مەن سەكتانتتار ءدىننىڭ بەدەلىن ءتۇسىرىپ، قوعامدا الاڭداۋشىلىق تۋدىرۋدا.

1. قۇران مەن حاديس - ايىرماشىلىعى جانە ۇيلەسىمى

قۇران — مۇسىلماندار ءۇشىن اللانىڭ ءسوزى. ول — ادامزاتقا تۇسىرىلگەن سوڭعى ءيلاھي كىتاپ.

حاديس — مۇحاممەد پايعامباردىڭ (س.ع.س.) سوزدەرى، ىستەرى مەن ءۇنسىز كەلىسىمدەرى. ولار قۇران اياتتارىن تۇسىندىرۋدە جانە ناقتى ومىردە قالاي قولدانۋ كەرەكتىگىن كورسەتۋ ماقساتىندا جەتكىزىلگەن.

يسلام عۇلامالارىنىڭ ايتۋىنشا، حاديس قۇرانعا قايشى كەلمەيدى، كەرىسىنشە ونى تولىقتىرادى. مىسالى، قۇراندا ناماز وقۋ بۇيىرىلادى، بىراق ناقتى ءتارتىبى حاديس ارقىلى تۇسىندىرىلەدى. ەگەر حاديس سەنىمدى بولسا جانە قۇرانعا قايشى كەلمەسە، ول يسلام شاريعاتىنىڭ ماڭىزدى قاينار كوزى سانالادى.

الايدا ماسەلە مىنادا: حاديس اتىن جامىلىپ تاراتىلعان جالعان ريۋاياتتار مەن "زاعيف" ء(السىز) حاديستەر عاسىرلار بويى يسلام قوعامىنا ەنىپ كەتكەن. ولاردى ءدىني ماقساتپەن ەمەس، ساياسي، الەۋمەتتىك، ءتىپتى پاتريارحالدى بيلىكتى ساقتاۋ ءۇشىن قولدانعان جاعدايلار بولعان.

2. ءحاديستى قۇرالعا اينالدىرعان بيلىك جۇيەلەرى

تاريحتا ءدىندى بيلىك قۇرالىنا اينالدىرعان كوپتەگەن جاعدايلار كەزدەسەدى. اسىرەسە، ابباسيلەر، وسمانلى، ساۋد ديناستياسى تۇسىندا كەيبىر توپتار ءوز بيلىگىن

دىنمەن اقتاۋ ءۇشىن وزدەرىنە ىڭعايلى حاديستەردى ىرىكتەپ، باسقا كوزقاراستاردى تۇنشىقتىرعان.

ساۋد ارابياسىنىڭ قازىرگى يدەولوگيالىق باعىتى — ۆاححابيزم — حاديسكە ەرەكشە ءمان بەرىپ، ونى كەيدە بىرجاقتى جانە قاتال تۇسىندىرۋگە بەيىم. مۇنداي تۇسىندىرۋلەر ايەلدەردىڭ قۇقىقتارىن شەكتەۋگە، كامەلەتكە تولماعان قىزداردى تۇرمىسقا بەرۋگە نەمەسە شاريعات اتىنان جازا قولدانۋعا دەيىن اپارىپ جاتادى.

بۇل جەردە ماسەلە حاديستە ەمەس — ونى كىم، قانداي ماقساتپەن جانە قالاي قولداناتىنىندا.

3. قازىرگى قوعامداعى راديكاليزم مەن ءدىني ساۋاتسىزدىقتىڭ بايلانىسى

قوعامدا ءدىني ساۋاتتىڭ تومەندىگى راديكالدى يدەيالاردىڭ ەنۋىنە جول اشادى. حاديس پەن قۇراندى سالىستىرىپ وقۋ، يسلام تاريحىن جۇيەلى ءتۇسىنۋ، ءمازھابتاردىڭ ايىرماشىلىعىن ءبىلۋ — بۇل تەرەڭ ءبىلىم مەن وقۋ-ىزدەنىستى قاجەت ەتەدى.

سوڭعى جىلدارى ورتالىق ازيادا، سونىڭ ىشىندە قازاقستان، وزبەكستان، قىرعىزستان مەن تاجىكستاندا پەدوفيليا، ايەلدەرگە قارسى زورلىق، تۇرمىستىق قىلمىس سياقتى ارەكەتتەر جيىلەگەن.

بۇل قىلمىستاردى كەيبىر جالعان ۋاعىزشىلار ءدىني رۇقساتپەن اقتاۋعا تىرىسىپ وتىرعانى — وتە قاۋىپتى قۇبىلىس.

دىنگە جابىسىپ قىلمىس جاساۋشىلار — ءدىن وكىلى ەمەس، زاڭ بۇزۋشىلار. سوندىقتان ءدىن اتىنان سويلەيتىندەردىڭ ارەكەتى — قۇقىقتىق جانە قوعامدىق تۇرعىدان باعالانۋى ءتيىس.

4. نە ىستەۋ كەرەك؟

شەشىم جولدارى

1. ءدىني ءبىلىمدى كۇشەيتۋ

– مەشىتتەر مەن مەدرەسەلەردە ءداستۇرلى حانافي ءمازھابى مەن ماتۋريدي سەنىم مەكتەبىن نەگىزگە العان تەرەڭ ءدىني وقۋ جۇيەسىن جولعا قويۋ.

– مەكتەپ پەن جوو دەڭگەيىندە زايىرلى نەگىزدەگى ءدىنتانۋ ءپانىن ەنگىزۋ.

2. جالعان ۋاعىزشىلارعا توسقاۋىل قويۋ

– ءدىني ليدەرلەردىڭ ارەكەتىن قوعامدىق جانە قۇقىقتىق باقىلاۋعا الۋ.

– باق پەن الەۋمەتتىك جەلىلەردەگى راديكال كونتەنتتەرگە شەكتەۋ قويۋ.

3. ايەلدەر مەن بالالار قۇقىعىن قورعاۋ

– يسلام شاريعاتى قورعاۋشى ءدىن ەكەنىن كورسەتۋ:

پايعامباردىڭ (س.ع.س.) ءوزى ايەلدەرگە زورلىق جاساۋدى، بالانى قورلاۋدى قاتاڭ ايىپتاعان.

4. قوعامدىق يممۋنيتەت قالىپتاستىرۋ

– ءاربىر ازاماتتىڭ قۇران مەن حاديسكە سىن كوزبەن قاراپ وقۋىنا مۇمكىندىك بەرۋ، ساۋات اشۋ.

– اقپاراتتى سۇزگىدەن وتكىزە الاتىن سىني ويلاۋ قابىلەتىن دامىتۋ.

يسلام — بەيبىتشىلىك پەن ادىلەت ءدىنى. قۇران مەن حاديس – ونىڭ تەڭ ماڭىزدى ەكى تىرەگى. الايدا بۇل ىلىمدەردى بۇرمالاپ، راديكالدى، قىلمىستىق ماقساتتا قولدانۋشىلارعا قارسى تۇرۋ — تەك يمامداردىڭ عانا ەمەس، بۇكىل قوعامنىڭ، مەملەكەتتىڭ، ءاربىر ازاماتتىڭ مىندەتى.

ءدىن اتىن جامىلىپ جاسالعان زورلىق — بۇل ءدىننىڭ ءوزى ەمەس، ونىڭ ماسكاسىن كيگەن ناداندىق.

سوندىقتان دىنگە قارسى ەمەس، ناداندىققا قارسى تۇرۋ قاجەت.

سوندا عانا ءبىز ءدىندى قورعايمىز جانە قوعامدا شىنايى ادىلەتتىلىككە قول جەتكىزە الامىز.

 

Omir Shynybekuly

 

 

 

پىكىرلەر