بەلگىلى فولكلورتانۋشى عالىم ەدىگە تۇرسىننىڭ قابىرىنە ەسكەرتكىش قويىلىپ، ەسكە الۋ اسى وتكىزىلدى. جينالعاندار مارقۇمنىڭ قازاق رۋحانياتىنداعى ورنى جايىندا ويلارى جانە ەستەلىكتەرىمەن ءبولىستى. 26 قىركۇيەكتە الماتىدا ۇلى ۇستاز، ادەبيەتشى-فولكلوريست عالىم ەدىگە تۇرسىندى ەسكە الۋ ءراسىمى ءوتىپ، ونىڭ زيراتىنا ارنايى قۇلپىتاس قويىلىپ، مارقۇمنىڭ ارۋاعىنا باعىشتالىپ اس بەرىلدى. شاراعا زيالى قاۋىم وكىلدەرى، ەدىگە دارىعۇلۇلىنىڭ شاكىرتتەرى مەن قازاق قوعامىندا ..

ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنىڭ مۇراسىن تۇگەندەپ، جارىققا شىعارىپ، حالقىمەن قاۋىشتىرعان «ارىس» قورىنىڭ باسشىسى عاريفوللا انەس «ادىرناعا» بەرگەن سوڭعى سۇحباتىندا الاش قايراتكەرلەرىنىڭ تۇلعالىق قاسيەتى مەن ولاردىڭ مۇراسى جايىندا  ايتادى. بيىل ساياسي قۋعىن-سۇرگىن جانە اشارشىلىق قۇرباندارىن ەسكە الۋ كۇنى قارساڭىندا جاريالانعان سۇحباتتى سىلتەمەگە ءوتىپ وقي الاسىز.    ساياسي قۋعىن-سۇرگىن قۇرباندارىنىڭ جوقتاۋشىسى، الاش ارىستارىنىڭ مۇراسىن زەرتتەپ جارى..

بۇگىن - الاش قوزعالىسىنىڭ جەتەكشىسى، الاشوردا ۇكىمەتىنىڭ العاشقى توراعاسى ءاليحان بوكەيحانوۆتىڭ تۋعان كۇنى، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ءتىلشىسى. قازاق ۇلتى ءۇشىن ورنى بولەك الاش كوسەمى 1870 جىلى 5-ءشى ناۋرىز كۇنى بۇرىنعى سەمەي وبلىسىندا تۋعان. سانكت-پەتەربور قالاسىندا ءبىلىم العان قازاق بالاسى 1905 جىلدان باستاپ رەسەي كونستيتۋتسيالىق-دەموكراتيالىق پارتياسىنىڭ  مۇشەسى بولادى. وسى جىلى الاش ارىستارى احمەت بايتۇرسىنۇلى، مىرجاقىپ دۋلاتۇلى، جاقىپ اقباەۆپ..

XX عاسىردىڭ ءبىرىنشى جارتىسىنداعى قازاق تاريحىنا تەرەڭ ءىز قالدىرعان كورنەكتى تاريحي تۇلعالاردىڭ ءبىرى، مەملەكەت قايراتكەرى وراز جاندوسوۆتىڭ دۇنيەگە كەلگەنىنە بيىل - 125 جىل، دەپ حابارلايدى "ادىرنا" ۇلتتىق پورتالى.  ول 1899 جىلى 20 اقپاندا قاسكەلەڭ قالاسى، قازىرگى جاندوسوۆ اۋىلىندا دۇنيەگە كەلگەن. 1918 جىلى ۆەرنىي ەرلەر گيمنازياسىن ءبىتىرىپ، رەۆوليۋتسيالىق جۇمىسقا قاتىستى. جەتىسۋ سوۆدەپىنىڭ نۇسقاۋشىسى بولىپ، جەرگىلىكتى جەردە كەڭەس ۇكىمەتىن نىعايت..

«ءاليحان بوكەيحاننىڭ تۋعان ۇرپاقتارى قازاقستانعا بىردە-ءبىر رەت كەلمەي، ورىستانىپ كەتتى» دەپ ورىنسىز سوگەتىندەر ەلىمىز ءوز تاۋەلسىزدىگىن العان العاشقى جىلدىڭ وزىندە ۇلت كوسەمىنىڭ ماسكەۋدەگى ۇرپاقتارى جەرلەستەرىنىڭ شاقىرتۋىن قابىل الىپ، الاش ارىسىنىڭ كىندىك قانى تامعان قاسيەتتى مەكەنى - قاراعاندى وبلىسى، اقتوعاي اۋدانىنا جۇرەكتەرى الىپ ۇشىپ، اتا-بابالارىنىڭ تۋعان جەرىنە ۇلكەن ساعىنىشپەن ارنايى كەلگەنىن بىلە مە ەكەن؟! كەيىن ولاردى ەلگە ەشكىم شاقىرم..

بۇگىن - الاش قايراتكەرى، حح عاسىردىڭ باس كەزىندە «قازاق»، «ايقاپ» سەكىلدى باسىلىمدارعا حالقىنىڭ مۇڭ-مۇقتاجىن كوتەرەتىن ماقالالاردى ۇزدىكسىز جازىپ تۇرعان ۇلتجاندى، زيالى ازامات اسىلبەك سەيىتوۆتىڭ تۋعانىنا 130 جىل. اسىلبەك جۇمانۇلى سەيىتوۆ 1894 جىلى 22 قاڭتاردا ومبى قالاسىندا باتىc ءسىبىر گەنەرال-گۋبەرناتورى كەڭسەسى اۋدارماشىسىنىڭ وتباسىندا دۇنيەگە كەلگەن. ول الدىمەن ورىس مەكتەبىندە، سودان سوڭ ومبىنىڭ كلاسسيكالىق ەرلەر گيمنازياسىندا وقىعان. 1911 ج..

بۇگىن - قازاقستان مەملەكەتى ءۇشىن، الاشتىقتار ءۇشىن ايتۋلى كۇن. وسىدان 106 جىل بۇرىن، 1917 جىلى 13 جەلتوقساندا الاشوردا ۇكىمەتى قۇرىلعان بولاتىن.  سول كۇنى سەزدە ءبىرىنشى باياندامانى ءاليحان بوكەيحان وقىدى. ءاليحان بوكەيحان جاساعان بايانداماسى نەگىزىندە شىعارىلعان قاۋلىدا قازاق اۆتونومياسى، ميليتسيا جانە ۇلتتىق كەڭەس ماسەلەلەرىن قاراۋ ءۇشىن جەتى ادامنان تۇراتىن كوميسسيا قۇرۋ تۋرالى شەشىم قابىلداندى. ۇلتتىق كەڭەس تۋرالى بايانداما ەكىنشى جالپىقازاق..