Ǧaryş älemı adamzatty özınıŋ şeksız keŋdıgımen, şeksız qūpiialyǧymen tartyp otyrady. Bız sızdermen ǧaryş älemınıŋ özderıŋızge belgısız keibır qyzyqty faktılerıne toqtalamyz. Olar tömendegıdei:
- Kün bızdıŋ Jer planetasynan 300 myŋ ese ülken kölemge ie.
- Bızdıŋ jer planetasy özınıŋ osınen 365 künde bır ret ailanys jasasa, Kün özınıŋ osınen 25-35 kün aralyǧynda bır ret ainalys jasap otyrady.
- Bızdıŋ ärbır atqan taŋymyzda jarqyrap şyqqan Künnen jaryq sekundyna 300 000 şaqyrymmen kelgennıŋ özınde Jerge 8,3 minutta jetedı.
- Kün ärbır sekund saiyn özınıŋ qūiyndy jelderınıŋ äserınen 1 000 000 tonna massasyn joǧaltyp otyrady.
- Ǧalymdar Künnıŋ jaratylu tarihy 4,6 milliard jyl būryn dep boljaidy. Al ǧylymi negızge süiense, Künnıŋ jaratylu tarihy 5 milliard jyldy qūdaidy.
- Kün jüiesındegı eŋ ystyq planeta – Şolpan.
- Merkurii planetasyndaǧy 1 kün bızdıŋ Jer planetasyndaŋy 58 kün uaqytpen teŋ keledı.
- Merkurii planetasynda Jerdegı siiaqty atmosfera joq. Mülde basqa aua raiy qalyptasqan.
- Kün jüiesındegı barlyq planetalarǧa qarsy baǧyttaǧy osımen ainalatyn jalǧyz planeta – Şolpan.
- Kün jüiesındegı eŋ vulkany köp planeta – Şolpan planetasy.
«Adyrna» ūlttyq portaly
