“Peter Shlemıldiń basynan ótken qyzyqty tarıhy” atty oqýǵa turarlyq, máni bar kitap. Shamısonnyń bul eńbegin túrli baǵytqa saı taldaýǵa bolady.
Shamısonnyń bárine ortaq «ómir» atty shańyraqty túrli baǵytqa, tapqa bólip alǵan adamdardyń kózqarasyna saı keıipkerlermen jaza bilýi – sheberlik.
Shyǵarmadaǵy sur kıgen adam - sıqyrshy. Sıqyrshynyń basty mindeti – adamdy aldaý, arbaý. Sendirý, sezimine erik berip, emoııasyn shyǵarý. Al adamnyń ishki jan dúnıesindegi tylsym kúshterdi qozǵaý – jynnyń is-áreketi. Sondyqtan bolar, synshylar ony ázázil dep ataǵany.
Adamnyń eń qymbat bóligi – jan jáne mı. Eger, sizdiń álsiz tusyńyz mıyńyzǵa baqylaý jasap, janyńyzǵa ıelik ete almasańyz, demek ony arbaý ońaı dúnıe. Jaman ataýlyǵa birden jolyǵasyz. Já, mı men jan bólek áńgime, kóleńke she? Kóleńke bizdiń egizimiz ǵoı. Egizińe ıelik etý qolyńnan kelmese, onyń da basqa quzyrǵa ótip ketýi jeńil. Shamıssonyń shyǵarmasyndaǵy basty keıipker de sıqyrǵa aldanyp, kóleńkesin ázázilge beredi. Baılyqqa kózi baılanǵan qarapaıym qala turǵyny, «turǵyn» degen ataýǵa da zar bop, óz ortasynan birjolata alshaqtaıdy. Kóleńkesi joq adam bolýy – qoǵamnyń úreıin ushyrady. Qalypty dúnıe...
Qysqasha mazmun osy. Al dál osy shyǵarmanyń qazaqy versııasy shyqsa ony qalaı órbitemiz? Mysal keltireıik.
Sur kıgen adam – saqaly sapsıǵan, balaǵy qysqa, namazy ózge, ulty joq, dıstrýktıvti aǵymda adasyp júrgen adam. Onyń sıqyry, bir aýyz sózimen-aq qasyna on adamdy birden jıyp alýy. Óz aǵymyna tartýy. Al usynatyn dúnıesi jumyssyz aqsha, eńbeksiz máshine, sapasy joq saıahat. Saıahaty – soǵys. Tek aldanǵan adamdar ony kesh túsinedi. Ońaı aqshaǵa umtylǵan adamdar ońbaıdy. Dini, ulty, dili, tipti ózi de qurtylyp ketedi. Sur kıgen adam bizdiń qoǵamda – sáláfıt.
Peter Shlemıl syndy qarapaıym azamattardy qyzyqtyratyn jumyssyz jemis, jeńil júris, biraq qyrýar aqsha. Ázázilge aldanyp, baqytty kúı keshem deýleri mıǵa qonbaıdy.
Bendel men Mınna bizdiń qoǵamda da kezdesetini anyq. Óıtkeni on adamnyń ishindegi ekeýiniń sanasy bar. Olar oılaný arqyly, ońaı dúnıe joq ekenin ańǵarady da ózderi jónine ketedi. Olarǵa bastysy adam bop qalý. Adamnyń kúıin keshý.
Shyǵarma happy end-pen aıaqtaldy. Sur adamǵa adasqan adamdar óz jolyn adamı turǵyda qaıtardy. Bizde de solaı. Adasqandar túrli ekstremıstik operaııalar arqyly elge oralady. Qarańǵy qapastaǵy ótken kúnderinen suhbat berip, oń jolǵa túskenderin aıtyp, aqtalyp álek. Jánnatty izdep, baılyqqa kenelemiz degenderdiń barlyǵy – qara kúıe.
PS: Men oqyǵan ár dúnıemnen qoǵamdyq dertti nemese qoǵamdyq qýanyshty kórip, baılanystyrǵym keledi. Álemde adasýshylar men arandatýshylar óte kóp. Olardyń usynatyn dúnıesi – aqsha, baılyq. Bul jerde áleýmettik problemanyń da bary aıqyn. Tepe-teńdik joq qoǵamda únemi túzý jolda júretin adamdardyń bola bermeıtini de haq. Sur adamdar kóp, aldanbaý sanadan!
Injý ÓMIRZAQ,
”Adyrna” ulttyq portaly
