Kóptegen qoǵam ókilderiniń qarsylyǵyna ushyrap júrgen «Tálim trend» baǵdarlamasy efırge shyǵyp, alǵashqy sany polıeılerdiń mártebesine arnaldy.
Polıııa qyzmetkerleri bedeliniń birde túsip, birde kóterilip turýyn halyqpen túrli jaǵdaıda qarym-qatynasqa túsýine baılanysty ekenin túsine otyryp, habardy bir sholyp shyqtyq. Muhamedjan Tazabekovtyń aıtýynsha, dál qazir halyqtyń mıtıngke shyǵýǵa eshqandaı qaqysy joq, áýeli ózderin túzep alý kerek. Ári ózi ataǵan «dıvan batyrlary» (feısbýk belsendileri) aýyzdaryn jaýyp otyrýy tıis. Lenınniń «jeke adamdyń quqyǵy men bostandyǵy bolǵan jerde, memleket bolmaıdy» degen sózin óte ádiletti aıtylǵan dep esepteıdi.
Baǵdarlama efırge shyqpaı turyp arasha suraǵandar óz ustanymdaryn taǵy da bildirdi. Olar M.Tazabekovtyń «Asyl arnasymen» nasıhattalyp júrgen tálimin Ulttyq arnaǵa ákelýine qarsy shyǵyp, tómendegideı jazbalar jarııalady.
Aıa Begim: Ulttyq arnadan ketsin!
Muhamedjan Tazabek júrgizetin “Talim trend” baǵdarlamasynyń «Qazaqstan» Ulttyq arnasynan kórsetilýine qarsymyn. Osy baǵdarlama efırden áne shyǵady, mine shyǵady dep 2018 jyldan beri aıtylyp kelgen edi. Tursynjan Shapaıdyń “Jaqsy-aq etikshi bolatyn jigit eken” deıtini bar. Sol aıtpaqshy sanany tumandandyratyn tápsir áńgimesin óziniń ınstagramynda aıtsyn! Bizdiń arnalarǵa ekologııa, tabıǵatty saqtaý, adam quqyǵy, ǵylymı tanymdyq baǵytyndaǵy baǵdarlamalar kerek!
Aıgúl Orynbek: Tálim trendtiń astarynda zalym trend jatyr!
Óz paraqshasynda radıkaldy sáláfıttiń postyn “bilmeı” bólisip qoıǵan Tazabek, Ulttyń arnasynda bilmeı terrorısterdi jarnamalap jiberse kim jaýap beredi?
2017 jyly Muhamedjan Tazabek radıkaldy sáláfıt Abdýlhalım Abdýlkarımov jarııalaǵan vıdeony óz paraqshasyna bólisken edi. Zań aldynda jaýap beretin bolǵan soń, «bilmeı qalyppyn”, dep paraqshasynan óshirip tastady! Negizi zańdy túrde jaýap berý kerek edi, áıteýir qutylyp ketti....
Al erteń astarlap, telearnadan óziniń múrıdtterin bılikti basyp alýǵa tárbıelep otyrsa she, oǵan kim jaýap beredi?
“Biz musylman elimiz, Halıfat qurýymyz kerek” dep atoılasa she?! Kim jaýap beredi?
Daryn Mýbarovtyń ýaǵyzyn tyńdaǵandar Sırııadan biraq shyqty. Oǵan múmkindik bergen osy bılik! Qanshama ana botalap qaldy, otbasy oırandalyp!
Búkil úrim butaǵymen Sırııaǵa kóship, oralmaǵandar bar!
Sol kezde osy tálim-tárbıe bergish qaıda boldy eken?
Tálim trendtiń astarynda zalym trend jatyr!
Bılikke halyqtyń qarańǵy bolǵany kerek!
Qarańǵy mıy ýlanǵan halyq bılikten eshteńe suramaıdy!
Aldyna tastaǵan súıekti kemirip jata beretin úıretilgen “ıtterdi” baqqan tıimdi bul bılikke!
Kózi ashyq qoǵamnan, mıy ýlanǵan halyqty basqarý ońaı!
Men Tazabektiń jeke ómirinde jumysym joq, qoǵam aldynda júrgen soń, ulttyń arnasyna shyǵyp jatqan soń, júzin ashyp shyqsyn!
Qazaqstan Musylmandary Dinı Basqarmasy dinı kózqarasy boıynsha saraptama júrgizsin!
Din Isteri Komıteti nazarǵa alyńyzdar!
Resmı jaýap kútemin.
Dına Elgezek: Dinı toptar bılik ete bastady
Dinı toptar bılik ete bastady bul elde!
Eldiń bolashaǵyna alańdaıtyn Prezıdent, Premer, depýtattar, zııaly qaýym qaıda? Memlekettik qyzmetkerler qaıda?
Quqyq qorǵaý organdary qaıda? Basqa qaıda? Aý, neǵyp úndemeı jatsyńdar?
Dastan Myrza: "Tálim trend" jabylýy tıis!
1970 jyldary Iran men Aýǵanstan qandaı boldy, qazir qandaı? Bar-joǵy 20-30 jyldyń ishinde tutas bir el kardınaldy túrde ózgergen. Barlyǵy ıslam radıkaldary - talıbterdiń kesirinen. Bizdegi jaǵdaı qalaı osy? Negizi óte uzaq, aýqymdy taqyryp, qysqasha toqtala keteıin.
Alǵashynda jańadan paıda bolyp jatqan salafızmge kóp mán bermedik. Birtúrli bizge qatysy joq nárse sııaqty oıladyq. Keıin áke-sheshesine kelindi sálem etkizbeıtin, árýaqty, ata-dástúrdi "shırk" deıtin jastar paıda bola bastady. Basynda shoshynyp, úrke qarap, keıin oǵan da etimiz úırenip kele jatqandaı. Kóshede qara jamylyp, tumshalanǵan adam kórý ádettegi qubylys bolyp ketti. Osynyń bári qalaı boldy? Ne úshin bolyp jatyr? Máseleniń tórkini óte tereńde jatyr.
"Bolshıe dengı - bolshıe problemy" demekshi munyń bári óte kóp aqsha, baılyq jáne sony ıgere almaıtyn saýatsyz halyq bar jerde júredi. Endi osyny Iran men Aýǵanstan negizinde saralap kóreıik.
Iran munaı men gazǵa óte baı el. Gaz qory boıynsha tipti Reseıdi artqa laqtyryp, álemde birinshi oryn bolýy da múmkin. Odan bólek taýly, qyratty jerleri túrli paıdaly qazbalarǵa da baı. Tunyp turǵan aqsha. Endi sol aqshany belgili bir toptar qalaı ıemdený kerek? Tutas halyqty fızıkalyq túrde qyryp tastaı almaıdy, biraq "aldaýǵa" bolady eken. Aldaǵanda da anaý-mynaý emes sezimtal taqyryp - dinmen aldaý. Praktıkalyq túrde ómirge asa qajetti bolmasa da adamǵa úreı týǵyzyp, dinı dogmamen aldaý. Sebebi kózi ashyq, kókiregi oıaý, saýatty, baı, ulttyq salt-dástúrmen sýsyndaǵan "dini myqty" halyq erkindigin, qolyndaǵy baılyǵyn bireýge ońaılyqpen bere qoımas, sol úshin kúrese alady.
Al endi talıbter qyzyǵatyndaı Aýǵanstanda ne bar deısiz ǵoı. Eýropa men Azııaǵa taralatyn búkil narkotıktiń kókesi osy Aýǵanstanda. Aýǵan taýlaryndaǵy kóknar plantaııalarynyń qory aqylǵa syıymsyz aqshanyń kózi. Kolossalnye dengı. Mine, endi osyny naqty bir uıymdar baqylaýda ustaý úshin jergilikti halyqty dinmen ýlap, orta ǵasyrǵa aıdap bir tyqsa jetip jatyr. Výalıa. Boldy bitti. Atalǵan eki el de zaıyrly, dinmen ýlanbaǵan el boldy. Alǵashynda olarǵa ońaı bolǵan joq. Olar da birte-birte osyndaı kúıge jetti.
Bizdegi jaǵdaı týra solardyń kóshirmesi bolyp kele jatyr. Din saıasatqa aralaspaıdy dep Ata Zańǵa jazylǵanymen is júzinde múlde basqasha bolyp shyqty. Aldymen "Asyl Arna" sııaqty ıakoby izgi maqsattaǵy arnalar ashylady. Uzaq jyldar boıy jastardyń mıyn jýyp-shaıý proesi osy arna arqyly júzege asyp otyrady. Bul úrdis bolyp jatyr da. Damyp, sharyqtaý shegine jetkende 'Tálim Trend' sııaqty baǵdarlamalar paıda bolady. Endi bul baǵdarlamar ózderiniń arnaıy arnasynan emes ulttyq, memlekettik arnalarǵa aýysady. Bul - qoǵamnyń kózin úıretý, sebebi sezimtal taqyryp bolǵasyn "knýtom ı prıanıkom" degendeı birte-birte, eldi shoshytyp, úrkitip almastaı qylyp isteletin dúnıe. Sosyn jergilikti halyqtan jeke ambıııasy úshin adamdardyń basyn jalmaýǵa deıin baratyn, aqsha úshin bárin aıyrbastaıtyn, tipti Otanyn da ońaılyqpen sata salatyn orktardy daıyndaıdy. Búkil qoǵam qarsy bolsa da bul orktar sýǵa salsa, batpaıdy, otqa salsa, janbaıdy, kesse, qan shyqpaıdy, qoǵamdyq rezonansqa pysqyrmaıdy da. Sebebi onyń da ústinen qarap otyrǵan, júktelgen róldi aqtaı ma eken dep baqylap otyrǵan toptary bar. Mine, másele osynda bolyp tur. Sol úshin de tap-tazabek sııaqtylar aýyzym bar eken dep seksolog ta, stılıst te, IIM-niń koýchy da bola alady. Memleket kúshti bolsa, meni nege sol jerge otyrǵyzyp qoıyp sóıletpeıdi? Kórgen-baqqanymyz, bar kúnimiz qalǵan adam Tazabek pe sonda? Aqyl-oıdyń, parasattyń etalony ma sonda ol? Árıne joq, prosto bireýlerge sol yńǵaıly bolyp tur.
Taǵy bir aıta ketetin jáıt, salafızmdi halyqqa tez sińirý úshin, tez nasıhattaý úshin qoǵamǵa tanymal tulǵalardy, ánshi-bıshi, sportshy sııaqtylardy birinshi jaýlaıdy. Ásirese sport áleminde barshylyq. Olar da biledi kimderdi birinshi verbovka jasaýdy. Sosyn aqshasy joq, jaǵdaıy nashar margınal toptar bul uıymǵa ketýge beıim turady. Problema banalna - ız-za deneg. Taǵy bir baıqaǵanym, ulttyq kody ólgen, ulttyq ımmýnıteti nashar, jastaıynan qolǵa sý quıyp, qonaq kútip kórmegen, ata men ájeniń folkloryna sýsyndamaǵan orysqol qazaqtar salafızmge bet burýǵa beıim turady eken.
Jalpy uzaq jylǵa josparlanǵan osylaı eldi azdyrý, nadandandyrý saıasatynyń astarynda naqty bir uıymdar turǵany belgili. Bizdegi osyndaı bylyqtardyń barlyǵy Kremldiń nusqaýynsyz bolmaıdy degenge senbeımin. Al, uzaq jylǵa josparlanǵan eldi dinı dogmamen nadandandyrý saıasaty jolynda Tazabek sııaqty peshkalar paıda bolýy zańdy qubylys. Tek sonyń artynda turǵan uıymdar mańyzdy bolyp tur.
1970-jyldary Iran men Aýǵanstan da qazirgideı kúıge túsemiz dep oılamaǵan shyǵar. Ývy! Biraq qalaı bolǵanda da olar da óz tazabekteriniń arqsynda osyǵan jetti, syrttan kelip bireý olardy májbúrlegen joq. Halqy ertegige senip, qaraptan-qarap astaryndaǵy baılyqtyń qyzyǵynan aıyrylyp qaldy.
Biz endi altyn sandyqtyń ústinde jalańbut otyrǵan halyqpyz ǵoı. Bizdegi baılyq Iran men Aýǵanstannyń baılyǵyn sýmmarly túrde qosqannan da kóp. Al endi ózderińiz oılaı berińizder.
Aqnazar Ábdiǵapparuly: Memlekettiń zaıyrlylyǵyna qaýip tónedi
Men de Muhamedjan Tazabek júrgizetin “Talim trend” baǵdarlamasynyń «Qazaqstan» Ulttyq arnasynan kórsetilýine qarsymyn.
Dinı senimi kóptegen adamnyń kúmánin týǵyzatyn jeke tulǵa memleket qarjylandyratyn telearnada óz baǵdarlamasyn júrgizýi qaýipti qubylys.
Ózi aıtqandaı dinı taqyrypta efırde eshteńe aıtpaýy múmkin, biraq ulttyq taqyryptardy qozǵap halyqtyń yqylasyna bólenip, kóptegen jaqtas jınap alýy ábden múmkin. Sol arqyly mynalar bılikke kele qalsa "qudaı saqtasyn", memlekettiń strategııalyq baǵyt-baǵdaryna, zaıyrlylyǵyna, kópvektorly saıasatyna úlken qaýip tónedi!
Qalaı desek te "Qazaqstan" arnasy "Tálim trend" baǵdarlamasyn ár juma saıyn kórsetip turýdy qolǵa aldy. Tıisti organdardyń bul máselege aralasyp-aralaspaýy aldaǵy ýaqyttyń enshisinde qala bermek.
Janbolat Sarqasqa,
"Adyrna" ulttyq portaly
