"Qan men ter". Ǵasyrǵa kenelgen ǵumyr

244
Adyrna.kz Telegram

Búgin qazaq ádebıetiniń klassıgi, jazýshy Ábdijámil Nurpeıisovtiń týǵanyna - 100 jyl.

Qoǵam qaıratkeri, Qazaqstannyń Halyq jazýshysy, Qazaqstan Jazýshylar odaǵynyń múshesi Ábdijámil  Nurpeıisov 1924 jyly 22 qazanda Qyzylorda oblysy Aral aýdanynda dúnıege kelgen.

Ekinshi dúnıejúzilik soǵysqa qatysqan. Máskeýdegi M. Gorkıı atyndaǵy ádebıet ınstıtýtyn bitirgen.

1962-1964 jyldary «Juldyz» jýrnalynyń bas redaktory bolǵan. 1992-2000 jyldary Qazaq PEN-klýbynyń prezıdenti, 2000 jyldan «Tań-Sholpan» jýrnaly redaktorlar keńesiniń tóraǵasy qyzmetin atqarǵan.

Tuńǵysh shyǵarmasy – Ekinshi dúnıejúzilik soǵys taqyrybyna arnalǵan «Kýrlıandııa» romany 1950 jyly jaryq kórdi. Bul shyǵarmasy úshin jazýshyǵa Jambyl atyndaǵy respýblıkalyq syılyq berildi. «Kýrlıandııa» romany keıinnen óńdelip, tolyqtyryp, 1958 jyly «Kútken kún» degen atpen qaıta jarııalandy. «Qan men ter» trılogııasy jáne «Seń», «Sońǵy paryz» romandary dúnıejúzi halyqtarynyń kóptegen tilderine aýdarylǵan. «Qan men ter» trılogııasy orys, franýz, ıspan, cheh, rýmyn jáne túrik tilderine aýdarylǵan. Osy roman boıynsha jasalǵan ınsenırovkasy M. Áýezov atyndaǵy akademııalyq qazaq drama teatrynyń repertýarynan turaqty oryn alyp, ekranǵa shyǵarylǵan. Tańdamaly ádebı-syn maqalalary «Tolǵaý» (keıinnen «Júregi toly jyr edi») degen atpen qazaq jáne orys tilderinde jeke kitap bolyp shyqqan. 1985 jyly «Aqbıdaı týraly ańyz» atty ocherkter jınaǵy jaryq kórgen. A. Chehovtyń, M. Gorkııdiń, Nazym Hıkmettiń, ıspan jazýshysy A. Kesonyń shyǵarmalaryn qazaq tiline aýdarǵan.

1974 jyly KSRO memlekettik syılyǵynyń laýreaty, 2001 jyly Máskeýdegi Halyqaralyq Ádebı qordyń «Za chest ı dostoınstvo», 2003 jyly Halyqaralyq M.Sholohov atyndaǵy syılyqtardyń laýreaty atanǵan. Qyzyl Juldyz, Eńbek Qyzyl Tý, «Qurmet Belgisi» ordenderimen jáne medaldarmen marapattalǵan.

Pikirler