Sońǵy kúnderi balalarymyzdyń óz-ózine qol jumsaý faktileri qoǵamnyń qatty alańdaýshylyǵyn týdyrýda. Bul jantúrshigerlik qaıǵyly jaǵdaılar eshkimdi beı-jaı qaldyrmaǵany anyq. Aıdyń-kúnniń amanynda jelkildep ósip kele jatqan órenderimizden aıyryldyq. Ómirden qyrshyn ketken marqumdardyń týystary men jaqyndaryna kóńil aıtamyn.
Iá, resmı tergeý bastaldy. Biraq qazirdiń ózinde munyń bári naqty oryndaýshysy bar qylmys, kisi óltirý dep aıtýǵa bolady. Aıýandyqpen qylmys jasaǵandardy, ıaǵnı arandatýshylardy anyqtap, zańdy túrde jazaǵa tartýdy quqyq qorǵaý organdary qajet bolsa halyqaralyq izdeý jarııalap, oryndaıdy dep úmittenemin.
Al endi osy qylmystardy iske asyrýǵa jaǵdaı týǵyzyp otyrǵan áleýmettik jeliler men messendjerler ekenin ashyq aqparat kózderinen oqýdamyz. Ony jaltaqtamaı aıtý qajet dep sanaımyn.
Olar sanasy áli qatpaǵan jetkinshekterimizdiń psıhıkasyna teris áser etetin quralǵa aınaldy. Eń soraqysy sol, bul oıyndar men kvestter psıhologııalyq turǵydan aıtqanǵa kóndirý daǵdylaryn qoldana otyryp, kásibı túrde jasalýda.
Sonymen qatar, áleýmettik jelilerdiń damýy jáne gadjetterdiń keń taralýymen mundaı oıyndar elimizde jappaı sıpatqa ıe bolyp otyr. Birde-bir otbasy budan ózin saqtandyra almaıdy. Memleket tarapynan zań deńgeıinde býllıng, ózin-ózi óltirýge májbúrleý sııaqty áreketterge qarsy qylmystyq jaýapkershilik engizildi, biraq qazirgi jaǵdaı munyń jetkiliksiz ekenin kórsetedi.
Sondyqtan, árbir ata-ana osy máselege erekshe kóńil bólip, balalarymen kóbirek sóılesýleri kerek.
Jaýapty mınıstrlik mektepterdegi psıhologııalyq qyzmetterdiń jumys algorıtmderin ózgertýi tıis. Olar balalardyń minez-qulqyndaǵy jáne júris-turysyndaǵy belgilerdi ýaqtyly anyqtaýda tıimdi qural bolýy kerek.
Biraq, eń bastysy, muny men ustaz retinde, ana retinde, depýtat retinde aıtamyn – memleket pen qoǵam áleýmettik jeliler men messendjerlerdiń ákimshilerinen taralyp jatqan aqparatqa baqylaýdy kúsheıtýin talap etýi kerek dep sanaımyn. Taralyp jatqan zańsyz, zııandy, búldirshinderdiń sanasyn ýlaıtyn júktemelerge baqylaýdy oqys kúsheıtýdi qatań talap etý kerek.
Olar «memorgannan quqyqtyq turǵydan negizdelgen talap-aryz kútip otyrmyz» dep syltaýratpaı, qaýipti kontenttiń taralýyna jol bermeý úshin ózderiniń jumys algorıtmderin ózgertýleri tıis. Sheteldik tájirıbe kórsetkendeı, shyndap kelgende bul áleýmettik jeliler men messendjerler ıeleriniń qolynan keletin sharýa.
Eger mundaı talap oryndalmaıtyn bolsa, onda memleket baqylaýdy kúsheıtsin. Barlyq qaýipti kontentke qatań tosqaýyl qoıylsyn. Al jekelegen kontentke tosqaýyl qoıýǵa qol jetkizý múmkin bolmaıtyn bolsa, onda naqty zań buzǵan áleýmettik jeli nemese messendjer buǵattalýy kerek.
Bizdiń balalarymyzdyń ómirine qaýip tónip turǵanda eshqandaı máımóńkege jol berýge bolmaıdy. Men muny ana retinde, pedagog retinde aıtyp otyrmyn. Barlyq ata-analar men pedagogıkalyq qaýymdastyq meni tolyqtaı qoldaıdy dep bilemin.
Taǵy da qaıtalap aıtamyn, bul máselede jaıbasarlyqqa jol berýge bolmaıdy, dereý iske kirisý kerek!
