Ajal terezesi. Balany qulaýdan saqtaıtyn temir tor ornatý qıyn ba?

1909
Adyrna.kz Telegram

Bıyl balalardyń terezeden qulaýy burynǵydan jıilep ketti. Terezege temir tor ornatýdy páterden páterge aýysyp júrgen adamdardyń qaltasy kótere bermeıdi. Al moskıtti tor qaýipsizdikti qamtamasyz ete almaıdy. Tereze ornatýmen aınalysatyn sheber temir tordyń baǵasy shamamen qansha turatynyn aıtty. Álbette, eldiń ár aımaǵynda baǵa ártúrli bolýy múmkin. 

Jyl saıyn ashyq qalǵan terezeden qulaıtyn balalardyń sany artyp keledi. 2020 jyly osyndaı oqıǵa boıynsha 105 bala tirkelgen bolsa, byltyr 170 sábı terezeden qulaǵan. Al, bıyl jyl basynan beri eresekterdiń qaraýynsyz qalǵan 120-dan astam bala jazataıym oqıǵaǵa dýshar boldy. Olardyń ishinde oqıǵa ornynda birden qaıtys bolǵandar da, aýyr jaraqat alyp zardap shekkender de bar. 

Tótenshe jaǵdaılar mınıstrligi kóp qabatty úılerdiń turǵyndaryna túsindirme jumystaryn júrgizip, terezeni ashyq qaldyrmaýdy eskertip álek. Biraq budan nátıje bar ma? Qaıtsek balany qulaýdan aman saqtaı alamyz?

TEREZEGE TEMIR TOR ORNATÝDY MINDETTEÝ QAJET PE?

Óziniń jekemenshik páterinde turatyn ata-ana úshin terezege tor, arnaıy blokırator qoıyp,  qaýipsizdik quraldaryn ornatý tıimdi. Al, ózgeniń úıin jaldap turatyn ata-analardyń qaltasy basqa úıge kóshken saıyn balanyń qaýipsizdigin satyp alýǵa aqshasy jete me? 

Mysaly, Shymkent qalasynyń turǵyny, eki balanyń anasy Altynaı hanym ár úıge kóshkende qaýipsizdik quraldaryn alý qarjylaı qıyndyqtar týdyrady deıdi. Ol – páterden  páterge kóshýdiń qıyndyǵyn ótkergen adamdardyń biri.

 - Páterimiz tórtinshi qabatta ornalasqan. Biz jalǵa alǵan ýaqytta terezede balany qulaýdan saqtaıtyn eshqandaı jabdyq bolmady. Onyń ústine bólme tar bolǵandyqtan tereze aldyna dıvan qoıýymyzǵa týra keldi. Eki balam terezege ońaı shyǵa alatyn boldy, sol úshin temir tor ornattyq. Kópqabatty turǵyn úılerdi qoldanysqa bererde balanyń qaýipsizdigi eskerilse, jaqsy bolar edi, - deıdi Altynaı hanym.

Ol qurylys júrgizgenderdi terezege temir tor ornatýǵa mindettegen jón dep sanaıdy. 

QAÝIPSIZDIK QULYPTARY JÁNE TEMIR TOR

Tótenshe jaǵdaı salasynyń mamandary áýeli balany eresekterdiń qaraýynsyz qaldyrmaý kerek deıdi. Sondaı-aq, baqylaýsyz qalǵan bala terezege shyǵa almas úshin tereze mańyna jıhazdardy qoıýǵa bolmaıdy.

 - Ata-analar moskıtty tor bolǵandyqtan bala qulamaıdy dep oılaıdy. Bul – qate pikir. Jándikterden qorǵaıtyn setkalardyń eshqaısysy balany aman saqtap qala almaıdy. Olar balany qorǵaýǵa arnalmaǵandyqtan torǵa súıengen bala onymen birge qulap ketedi. Tek tereze tutqasyna ornatylǵan qaýipsizdik qulyptary men temir torlar kómektese alady. Tutqaǵa qaýipsizdik qulpyn nemese fıksator ornatyp, kilttep qoısa bala asha almaıdy - deıdi Shyǵys Qazaqstan oblysy Tótenshe jaǵdaılar departamentiniń baspasóz hatshysy Marına Lıskova. 

QULAÝDAN SAQTAITYN QURAL ÓRT SÓNDIRÝGE KEDERGI ME?

Maman aıtqan qaýipsizdik quraldarynyń san túri bar. Sapasyna qaraı baǵasy da ár alýan. Máselen, fıksatordyń eń arzany 1000 teńgeden bastalady. Al, tereze tutqasyna ornatylatyn qaýipsizdik qulyptarynyń baǵasy 2000-15 000 teńge aralyǵynda.

10 jyldan beri tereze salasymen aınalysyp júrgen jeke kásipker Baqytjan Molsakov tereze tutqasyna tros arqyly ornatylǵan qulyptardy balalar ońaı julyp alady deıdi. 

- Negizi kópqabatty turǵyn úılerge metalloplastıkten jasalǵan ıaǵnı ortasyna metall salynǵan tereze ornatý qajet. Qurylys júrigzgender ony eskermegendikten, qazirgi turǵyn úılerdiń terezelerinde temir bolmaıdy. Temir bolmaǵandyqtan trosty balalar ońaı julyp alady, - deıdi Baqytjan Molsakov. 

Bala ómirin saqtaýǵa arnalǵan qaýipsizdik quralynyń taǵy bir túri – temirden jasalǵan tor. Mundaı temir tordyń baǵasy tereze kólemine baılanysty. 15 000 teńgeden bastalyp 75 000 teńgege deıin jetedi. 

- Alıýmınıı, plastıkten tor saldyratyn ata-analar bar. Biraq, ony balalar maıystyryp tastaıdy. Al temir torlar dánekermen bekitilmeıdi, órt bolǵan jaǵdaıda jedel alyp tastaýǵa bolady. Balalardyń kúshi jetpeıdi, eresek adam ala alady, - deıdi Baqytjan Molsakov.

2018 jyldyń 26 maýsymynan bastap qurylys júrgizetin kompanııalar jańa ǵımarattardy terezelerinde blokırator nemese qaýipsizdik qulyptarymen tapsyrýǵa mindetti. Norma Qazaqstan Respýblıkasy Investıııalar jáne damý mınıstrliginiń Qurylys jáne turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyq isteri komıteti tóraǵasynyń № 131-NQ buıryǵymen bekitilgen. Biraq, buryn paıdalanýǵa berilgen ǵımarattar normaǵa sáıkes kelmeıdi. 

Mereı Myrzaǵalıqyzy

«Adyrna» ulttyq portaly

 

Pikirler