Basqa balalaryna qosa úsh márte egiz bosanǵan Raıkúl Rápisheva otbasy baqyty jáne bala tárbıesiniń erekshelikteri jaıynda oılarymen bólisedi.
5 qursaq kóterip, 8 balany ómirge ákelgen batyr ana - Raıkúl Rápisheva. Ol qatarynan úsh márte egizderdi dúnıege ákelip, «altyn alqa» ıegeri atanǵan.
Ol – 1945 jyly Jambyl oblysy Baızaq aýdanyna qarasty Abaı kolhozynda ómirge kelip, 1964 jyly 19 jasynda aq kelin atanǵan ana. Artynsha 1966 jyly tuńǵyshyn ómirge ákelgen. Araǵa eki jyl salyp ul balany, al keıin úsh márte egiz týǵan.Raıkúl Rápisheva búginde 25 nemere, 25 shóbere súıip otyr. Ájemen jaqyn tildese kele ózge de «egizder» kelin bolyp túsken áýletinde bar bolyp shyqty.
- Bes qursaq kóterdim, úlken eki balam jalqy, sosyn qatarynan úsh egiz bosandym. Alǵashqy eki balamnan keıin 1970 jyly – dúnıege Asan, Úsen degen eki ulym, 1972 jyly – Erjan, Nurjan, al 1975 jyly – Gúlmıra, Elmıra degen eki qyzym keldi. Ene joq, qaıynsińli joq, kúıeý jumysta, jalǵyz ózim bárine úlgerdim. Bala da týdym, jumys ta istedim. Úıde bir-bir jyldan ǵana otyrdym. Balabaqshaǵa berdim. Balalardy oqyttym, ósirdim, óndirdim, jumysta ozat boldym. Men egiz týyp em,ári qaraı jalǵasty. Úlken qyzymda, nemeremde egiz bar, - deıdi ájeı.
«EGIZDERGE KÓZ TIDI»
Raıkúl áje egiz qyzdarynyń taǵdyryna qynjylady. Qatar-qatar dúnıege egiz balalar dúnıege kelgen soń, kóz tıdi me dep te qaýip qylady.
Kenje egizder Gúlmıra men Elmıranyń biri jeti aıynda shetinep ketipti. Al ekinshisi 46 jasynda ómirden ótipti.
- Dárigerimiz nemis kisi edi. Ol sol kezde «jurttar bir balaǵa qaraı almaıdy. Al onyń eki balasy bar, taza, appaq, ádemi» dep edi. Sodan ba deımin, qyzyma qatty kóz tıip, sol kúni shetinep ketti. Ekinshi syńary 46 jasynda qaıtys boldy, - degen áje júrektegi muńdy jasyrmady.
Raıkúl Rápisheva balalarǵa qatal bolyp, qatal tárbıelegenin de jasyrmady. Alǵashqy úsh balany Almatyda oqytyp, egizderdi Máskeýge de bilim alýǵa jibergen. Olar zootehnık mamandyǵyn alǵan. Al kenje egiz uldar áke jolyn qýyp, júrgizýshibolyp qyzmet etip júr.
«KELINDER TIRLIGINE ARALASPAIMYN»
Aq jaýlyqty Raıkúl áje 34 jyl buryn eneatanǵan. Búginde 5 kelinniń basyn biriktirip, tatý-tátti ómir súrýde. Qoǵamnyń ózekti taqyrybyna aınalǵan ene men kelin arasyndaǵy daýdy da túsinbeıtinin aıtty.
- Týǵan balalarymnan 5 kelinim bar. Nemere kelinderimnen – tórteý. Bári maǵan qarap sóılemeıdi, kelinderimniń bári altyn, jaqsy. Enege qarap sóılemeı, jaǵdaıyn jasasa, siz-biz desip júrse ómir óte beredi. Kelinderge men sóılemeımin, olar «apa, áje» dep syılaıdy. Olardyń tirlikterine aralaspaımyn, onyń ne keregi bar? Ene men kelinniń bir-birimen qarsy sóılesýi bolmaıdy. Kelinderime «balam ashýlanyp kele jatsa, úndemeı qoıa sal. Sonda úıde bereke bolady» dep jıi aıtyp otyramyn. Sonymen kelinderim maǵan da, balalaryma da qarsy kelmeıdi. Urys-keris joq. Alǵash ene atanǵanyma 34 jyl boldy. Bári ósip-ónip jatyr. Kelinderim jumys isteıdi, otbasyna úlgeredi. Nemerelerim áje-áje dep shýlap ósip jatyr. Merekelerde bala-shaǵamnyń bári aldyma kelip quttyqtap ketedi, - deıdi ol.
JARTY ǴASYR BIR ShAŃYRAQ ASTYNDA
Raıkúl Rápisheva jumys istep júrip, 19 jasynda jubaıy Tursynqulmen otaý tikken. Ekeýi aýdan ortalyǵyndaǵy Jambyl qus fabrıkasynda uzaq jyldar eńbek etip, zeınetke shyqty. Erli-zaıyptylar 50 jyl bir shańyraq astynda qol ustasyp ómir súrgen. Joldasy 72 jasynda nemere-shóbereniń birazyn kórip, 2014 jyly ómirden ozypty.
- Ol kisi júrgizýshi bolyp, Abaı kolhozynda júrgende tanysqanbyz. 30 jasyma deıin 8 balaly boldyq. Bizdiń kezde qazirgideı pampers, daıyn tamaq degen bolmaǵan. Aqyl aıtatyndaı enem men járdem qylar qaıyn sińilim bolmady. Shalym da jumysqa ketetin. Bir jasyna deıin qarap, keıin balabaqshaǵa aparyp tastap, jumys istedim. Dekrette otyrǵan emespin. Ol kezde 1 jyl ǵana edi. Ýaqyt taptyq, Bizge eshqandaı qıyn bolǵan joq, báriniń jaǵdaıyn jasadyq. Úılendirip, aıaqtandyrdym, - deıdi Raıkúl áje.
Otbasy men jumysty qatar alyp, áýlettiń tútinin bıik ushyrǵan áje "Qazaqstan Táýelsizdigine 25 jyl" merekelik medali men "Jambyl oblysyna sińirgen eńbegi úshin", "Baızaq aýdanyna sińirgen eńbegi úshin" tós belgilerimen marapattalǵan.
PERZENT TILEGI
Ájeıdiń uly Asan Rápishev anasynyń erekshe jan ekenin aıtyp, qatarynan úsh ret egiz bosanǵan adam kemde kem deıdi.
- Meniń altyn anam 30 jasyna deıin bir emes, birneshe ret, qatarynan úsh márte egizderdi dúnıege ákeldi. Mundaı ana meniń bilýimshe, Qazaqstan boıynsha bireý-aq. Bul ómirde men anama qolymnan kelgen bar jaqsylyqty jasaǵym keledi. Batyr anamdy búkil qazaq eli bilse eken dep armandaımyn. Biz balalary er jettik, aldymyz 50-den astyq. Sonyń ózinde anamyz bizdi kúnde izdep turady. Bizdi áli baladaı kóredi. Anamnyń sharshamaı, talmaı bizdi baǵyp ósirgenine basymdy ıemin. Aralary eki-úsh jas, onyń ústine qatar-qatar egizbiz, ákemiz erteli-kesh jumysta, bala tárbıesimen de ózi aınalysqany naǵyz erlik emeı nemene?! - deıdi uly Asan Rápishev.
5 ret qursaq kóterip, 8 balany bosanǵan áje Jambyl oblysy, Baızaq aýdanyna qarasty Kóktal aýylynyń turǵyny. Bıyl Raıkúl Rápisheva 80 jasqa tolyp, aǵaıyn-týystyń aldynda úlken mereıtoı jasamaq nıette ekenin jetkizdi.
Symbat Naýhan
«Adyrna» ulttyq portaly
