Sý tasqyny bastalǵannan beri birneshe óńirde tótenshe jaǵdaı rejımi jarııalandy. Onymen qosa joldar jabylyp, másele ýshyqqan. Bul kúnderi Mańǵystaý oblysynyń aýmaǵynda kem degende 500 shamaly treıler júk kóligi qańtarylyp tur. Olardyń arasynda uzaq joldy kótere almaıtyn ónim tıegenderi de bar.
Júrgizýshilerdiń Ózbekstan arqyly ótýine Ózbekstan jaǵy ruqsat bergenimen, Qazaqstan jaǵy qujattyq máselelerdi kóldenei tartyp júk kólikteriniń ýaqyty jolǵa shyǵýyna kedergi keltirip otyr. Qańtarylyp turǵan júrgizýshilerdiń birimen habarlasyp, mán-jaıdy suradyq.
Qazaqstan, Túrkııa, Qyrǵyzstan, Tájikstannan júk tasymaldaýshy azamattar Qulsarydan shyǵa almaı qalǵan. Olar bılikten Ózbekstan arqyly Shymkentke jetip alatyn dáliz ashyp berýin suraıdy. Júrgizýshilerdiń sózinshe isti Mańǵystaý oblysy Kólik ınspekııasy qolǵa alǵan. Biraq qujattyq kedergiler týyndaǵan.
Orta jolda qańtarylyp, jipsiz baılanǵan júrgizýshiniń biri - Erjan Serikbaev.
- 3 sáýir kúni Aqtaýdan Astanaǵa qaraı shyqqanbyz. 4 sáýir kúni Qulsary qalasyna jetkende bizge joldyń jabyq ekenin aıtty. Qulsaryda eki kún turýǵa májbúr boldyq. Ekinshi kúni «túnde qalaǵa sý keldi, artqa aıdańdar» dep Beıneýge qaıtardy. Endi bizdiń Beıneýde turǵanymyzǵa da jeti kún boldy.
- Jelidegi aqparat boıynsha, máseleni sheshýge Mańǵystaý oblystyq Kólik ınspekııasy kirisken be?
- Joq, Mańǵystaý emes, Kólik mınıstrligi baqylaýǵa aldy ǵoı. Alaıda arty sheshimsiz qaldy.
- Endi siz sekildi júk tasymaldaýshylar áli qansha ýaqyt turýy múmkin? Taýarlar buzylyp ketpeı me?
- Naqty aqparat joq. Jeke mende ashymaıtyn, búlinbeıtin taýarlar. Al kóptegen júk tasymaldaýshylar zattaryna ýaıymdap júr. Sebebi taýar buzylýy múmkin, holodılnıkterin (red. – muzdatqyshtaryn) qosyp júr. Bul jaqtaǵy joldyń qashan ashylatyny belgisiz.
- Toqtap turǵan kólikterdiń naqty sany qansha?
- Shamamen úsh kún buryn 470-teı júk kóligi tur degen aqparat bar edi. Búgin bilmeımin, qansha kólik ekenin. Munda Beıneýdiń ózinde 500-deı kólik tur. Jol ashylǵannan soń Aqtaýǵa ketip qalǵandar, jol boıyndaǵy shaıhanalarda jatqany qanshama... Qulsaryda da kólik tur. 30 jyl boıyna joldyń joqtyǵy bolyp tur ǵoı sonda. Tek osy Mańǵystaý avtokólik joly bolyp tur. Eger bul jol da jabylsa bul aımaq bólek aral bolyp qalady eken. Qazir tek temirjolmen ǵana qatynap otyr.
- Jol jabyq bolsa gýmanıtralyq kómek qalaı jetip jatyr?
- Maqat stansasyna deıin jol júrse, stansada temirjolǵa júkti tıep, jetkizýde.
- Sizderdiń taraptan qandaı usynys tústi?
- Aınalma joldyń joqtyǵynan tym bolmasa Ózbekstan arqyly shyǵyp keterlik dáliz ashyp berýin suradyq. «Iá, osyǵan kirisemiz» dep osydan tórt kún buryn ýáde bergen. Alaıda áli sol boıynsha tizim jasaýmen álektenip júr. Maǵan ózime jeke Mańǵystaý oblystyq Kólik ınspeııasynyń qyzmetkeri habarlasty. «Qalaı habarlaýymyz kerek, ne isteı alamyz?» dep surady. Men «habarlama jazyp berseńizder, biz toptarǵa taratamyz» degen bolatynbyz. Ony topqa tarattyq. Habarlamada «Joldyń jabylýyna baılanysty Ózbekstan men Qazaqstan ózara kelisim jasap, «jasyl korıdor» dep aıtady ǵoı, sol ashyldy» delingen. Ótýge múmkindik bar dep qýandyq.
- Nege júzege aspaı otyr?
- Qazaqstan azamattarynyń ishinde tek júk tasymaldaýmen aınalysyp júrgen azamattar bar, olar kóp. UQK men Transport komıteti jınalys ótkizipti. Osy taqyryptar talqylanypty. Bizge de málimet uzyn qulaqtan jetti. Ózbekstan bul kelisimmen kelisipti. Tek Qazaqstannyń UQK-si Ózbekstanǵa sheteldik tólqujatsyz jiberilmeıtinin aıtqan. UQK birinshi tólqujatsyz, ekinshi ártúrli aıyppulǵa, nalogqa baılanysty qaryzdary bolsa, eldiń shekarasynan shyǵarmaıtynyn aıtty. Al bizde Ózbekstanda qalyp ketetin eshqandaı qalaýymyz da joq, ashyǵyn aıtqanda. Bizge bastysy shekaradan ótip, mejelegen jerimizge jetip alsaq boldy. Bizde qujattary durystary baıaǵyda-aq ótip ketti ǵoı. Aramyzda bireýleri el arasynda júremiz dep tólqujatyn da tastap ketken. Eger jol jabylsa bul bárine áser etedi ǵoı. Kóptegen adamdar Irannyń almasyn alyp-satyp júrgender bar. Olardyń qolynda esh qujaty da joq. Jáı bazardan alǵan nakladnoı qaǵazy ǵana bar. Ol esh jerge de jaramaıdy. Bizdiń árqaısymyzdy sabyltyp júr. Bir jibergen qujatty qaıta surap, sharshatyp ketti.
Ashyǵyn aıtqanda táýelsizdik alǵanymyzǵa 30 jyldan asty. Tym bolmasa qosalqy jol salýy kerek edi ǵoı. Temirjol men jolymyzdy kesip tastasa boldy ǵoı. Bólek aral bolyp qalady ekenbiz. Ne istese de báribir zardap shegip otyrǵan qazaq. Qaǵazbastylyq bizde óte kóp. Osyny sheship berse deımiz. Bárimiz balaly, otbasyly adambyz. Bizge de kún kórýimiz kerek.
Symbat Naýhan
«Adyrna» ulttyq portaly
