Eldı damytu jaiy özektı tūrǧanda eltaŋba mäselesı köterıle qaldy

3652
Adyrna.kz Telegram
https://adyrna.kz/content/uploads/2024/02/whatsapp-image-2024-02-14-at-15.30.20.jpeg
500 adamdyq saualnamadan soŋ rämız mäselesıne qatysty jailar Mäjılıs mınberınen aityla bastady. Deputattyŋ bırı deputattyq  saual joldasa, taǧy bırı qazırgı qoǧamda būdan da maŋyzdy mäsele bar dep esepteidı.  Juyrda "Jaŋa adamdar" jastar qozǧalysy 500 adamǧa saualnama jürgızıp, olardyŋ 70 paiyzy eltaŋbany tanymady dep jariialaǧan. Ile şala äleumettık jelıde qazırgı eltaŋbaǧa köŋılı tolmaityn azamattar arnaiy post jaza bastady. Tıptı «Dala insaid» telegram kanaly «Qazaqstan jaŋa eltaŋba turaly oilana bastady» degen taqyrypta material jariialady. Bilık şynymen eltaŋbany özgertuge niettenıp otyr ma? «ŪLTTYQ RÄMIZTANU ORTALYǦYN AŞQAN JÖN» Bügın Mäjılıs deputaty Amanjol Ältaev Ükımet basşysynyŋ orynbasary Tamara Düisenovaǧa rämızderge bailanysty deputattyq saual joldady. Alaida ol deputattyq saualda eltaŋbany özgertuge bailanysty mülde pıkır bıldırmedı. Desek te deputat memlekettık rämızderımızdı retsız qoldanyp, jalǧan ataqtar men qūnsyz sölkebailardy satyp paida tapqyş pysyqailardyŋ äreketterıne qūqyqtyq negızde tiym salu kerek ekenın eskerttı.
 – Ekınşıden, rämızder mäselesınde älı de oilastyrudy, ortaq şeşımge keludı qajet etetın tüitkılder bar. Bızdegı tüitkılderdıŋ bır ūşy  atauǧa bailanysty. Geraldika – gerbter men olardy qoldanu dästürlerın ǧana zertteitın arnaiy tarihi pän. Iаǧni geraldikanyŋ nysany – tek qana gerbter. Al, rämıztanu - būdan keŋ auqymdaǧy zertteulerdı qajet etetın sala. Sondyqtan būl jūmystarmen ainalysatyn mekemenı «Geraldikalyq zertteu ortalyǧy» dep emes, «Ūlttyq rämıztanu ortalyǧy» dep atalǧany jön. Öitkenı, rämıztanu nysanynda  memlekettık rämızdermen qatar, ertedegı simvoldyq taŋbalardan bastap, oiu-örnekter tılıne deiın qamtylady jäne olardyŋ rämızdık män-maǧynalary aşylady. Rämızder mäselesın öz elınıŋ tarihymen sabaqtastyra qarastyru älemnıŋ Japoniia, Fransiia siiaqty damyǧan elderınıŋ täjıribesınde bar. Osyǧan orai, bızdıŋ rämıztanu arnaiy ǧylym retınde qalyptasatyn uaqyt keldı, – dedı deputat.
«KÖŊIL TOLTYRATYN ELTAŊBA» Mäjılıs deputaty «Jaŋa adamdar» qozǧalysynyŋ saualnamasynan habardar ekenın eskerttı.
 – Ärine, jastarymyzdyŋ memleketımızdıŋ ülken boitūmary eltaŋbany tanymauy, bılmeuı qabyrǧamyzǧa batatyn jaǧdai. Endı eltaŋbany özgertu kerek degen mäselege özım qosylmaimyn. Öitkenı būl äbden saraptalyp, taianaqtalyp, aiqyndalǧan memleketmızdıŋ eltaŋbasy. Sondyqtan da ony özgertudıŋ qajetı joq dep esepteimın. Kerısınşe, memlekettık rämızderdı bügıngı jas ūrpaqtyŋ sanasyna sıŋıru baǧytynda balabaqşadan bastap, mektep, kolledj jäne universitette jastardy aqparattandyru jūmystaryn jüielı jürgızuımız kerek. Sonymen qatar aqparat qūraldary telearna, radioda memlekettık rämıztanuǧa baǧyttalǧan habar bolu kerek. Mysaly, öz basyma eltaŋba ūnaidy. Eltaŋba halyqaralyq deŋgeidegı memleketımızdıŋ beinesın körsetetın öte joǧary deŋgeide daiyndalǧan. Sondyqtan oǧan qazır aiaq astynan qozǧau saludyŋ özı dūrys emes. Jalpy menıŋ bügıngı eltaŋbaǧa köŋılım toiady, – dedı deputat.
Eger ükımet aldaǧy uaqytta eltaŋbany özgertudı ūsynsa, deputat oǧan qarsy dauys beretının aitty. «ELTAŊBANY ÖZGERTUDEN DE MAŊYZDY ŞARUA BAR» Mäjılıs deputaty Rinat Zaiytov eltaŋba men tudy özgertuge tübegeilı qarsy ekenın jetkızdı.
 – Sebebı bızdıŋ eltaŋbamyz ben tuymyz 1991 jylǧy Täuelsızdıgımızdıŋ iaǧni, eŋ bırınşı jeŋısımızdıŋ simvolikasy. Eltaŋbany köp adamnyŋ tanymaǧanymen de kelısemın. Sebebı nasihat joq. Mysaly tuymyzdy Türkiianyŋ deŋgeiınde nasihattai almaimyz. Eltaŋbamyzdy mülde nasihattamaimyz. Bızde tıptı memlekettık rämızderdıŋ avtorlaryn bılmeitın tūlǧalarymyz bar. Kerısınşe bız barymyzdy nasihattauymyz kerek. Eltaŋba men tu Qazaqstannyŋ 1991 jyldan berı paida bolǧan tūlqūjaty sekıldı dünie. Men ony özgertuge qarsymyn. Elımızde eltaŋbany özgertuden de maŋyzdy şarua bar, – dedı ol.
«JAŊA ADAMDAR» ŪSYNYSY ORYNDY MA? Eltaŋbaǧa bailanylysty eldı dürlıktırgen «Jaŋa adamdar» qozǧalysy qaidan paida boldy? Atalǧan qozǧalys ökılderı 2022 jyldyŋ 14 qaraşa künı Memleket basşysy Qasym-Jomart Toqaevpen kezdesken eken. Sol kezdesude Prezident «Jaŋa adamdar» jastar qozǧalysyn qūru turaly bastamany qūptap, belsendı jas qazaqstandyqtarǧa ärdaiym qoldau körsetetetın aitqan eken.  Qasym-Jomart Toqaev memlekettı tübegeilı jaŋǧyrtu jūmystary jürgızılıp, «ädılettı Qazaqstandy» qūru jönındegı reformalar jüzege asyrylyp jatqanyn atap öttı.
– Qazaqstan azamattarynyŋ, äsırese jastardyŋ eŋbekqorlyq qaǧidatyn ūstanuy maŋyzdy. Syrttan kömek kütudıŋ qajetı joq. Qazır zaman basqa, iaǧni maŋyzdy şeşımderdıŋ uaqyty, serpılıs jasaityn sät. Jastar bolmasa, mūnymen kım ainalysady? Qazır İlon Masktyŋ täjıribesı men ömırlık ūstanymyn ülgı etu ürdıske ainaldy. İä, ol otbasymen bırge Oŋtüstık Afrikadan Amerika Qūrama Ştattaryna keldı. Özınıŋ kreativtılıgınıŋ, batyldyǧynyŋ, özıne tän erekşelıgınıŋ arqasynda «İlon Mask fenomenın» qalyptastyra aldy. Mūndai mysaldar öte köp. Jaqynda Men Niu-Iorkte Amerikanyŋ joǧary oqu oryndaryn bıtırıp, amerikalyq kompaniialarǧa jūmysqa ornalasqan jastarymyzben kezdestım. Men olarǧa: «Bız sızderdı Qazaqstan azamattary dep bılemız. Sızder – qazaqsyzdar. Niu-Iork nemese Europa elderı bolsyn, älemnıŋ damuşy elderı bolsyn, qai jerde jūmys ısteseŋız de, qazaq bolyp qalasyzdar» dep aittym, – dedı Memleket basşysy.
«Jaŋa adamdar» qozǧalysy prezidenttıŋ osy sözderın tüsınbegen tärızdı. Tüsınse, eltaŋbany emes, eldıŋ äleumettık jaǧdaiyn qalai tüzeimız degen sūraqqa köbırek nazar audarar edı ǧoi.  

Serık Joldasbai      

«Adyrna» ūlttyq portaly

Pıkırler