«Ақ жол» Қаржы министрлігінен мәмілелердің жалған сипатының объективті критерийлері әзірленгенге дейін мәмілелерді жарамсыз деп тану туралы сот ісін жүргізуді тоқтата тұруды сұрайды », - деді Ерлан Барлыбаев бүгін парламенттік сауалында.
Қазақстан Республикасының Премьер-Министрінің
бірінші орынбасары
А.А.Смаиловқа
Қазақстан Республикасының Бас Прокуроры
Ғ.Д.Нұрдәулетовке
Құрметті Әлихан Асханұлы!
Құрметті Гизат Дәуренбекұлы!
Күн сайын «Ақ жол» демократиялық партиясына республиканың әртүрлі аймақтарындағы мәмілелерді жарамсыз деп тану бойынша негізсіз санкцияларға ұшыраған көптеген кәсіпкерлер жүгінуде. Қосымша төлемдер сомасы бірнеше миллионнан бірнеше миллиард теңгеге дейін жетіп, бұл кәсіпорындардың қызметіне нұқсан келтіріп қана қоймай, олардың толық банкротқа ұшырауына әкеп соғуда.
Осыған орай, ағымдағы жылдың 12 ақпанында Жоғарғы Соттың, Бас прокуратураның, Ұлттық экономика министрлігінің, Мемлекеттік кірістер комитетінің, ҰКП-ның және 100-ден астам кәсіпкерлер қатысуымен «Ақ жол» партиясының кеңейтілген отырысы өтті. Сондй-ақ, отырыс Қостанай, Ақтау, Алматы, Петропавловск, Қарағанды, Шымкент және басқа қалалармен бейнеконференция жүйесінде жүргізілді.
Өңірлерден алынған мәліметтерге сәйкес, соңғы үш жылда салық органдарының транзакцияларды жарамсыз деп тану туралы берген сот істерінің саны 9 есе (!) өсті және қазіргі таңда да олардың саны артуда.
Сонымен қатар, осындай даулар бойынша кәсіпкерлердің пайдасына шешілетін соттар саны 1 пайыздан да төмен. Салыстыру үшін айтар болсық, Қаржы министрлігінің өзі дауларға жүгінген кезде, әрбір үшінші жағдайда ол бизнесті қолдайды (32%) (https://time.kz/news/economics/2020/01/16/minfin-otmenil-v-2019- godu-rezultaty-treti-obzhalovannyh-kompaniyami-proverok-na-41-млрд-теңге).
Талқылау салық органдарында транзакциялардың жалған сипатын анықтаудың нақты әдістемесі жоқ екенін көрсетті. Мұның орнына олар кәсіпкердің келісімшартты орындау үшін активтері немесе жұмысшылары жетіспейтін жағдайларды іздейді және өздерінің бай контрагенттеріне салықтарды қайта өндіреді.
Белгілі болғандай, мұндай тәсілдер Салық кодексінде де белгіленбеген. Бірақ 2017 жылы қабылданған Жоғарғы Соттың нормативтік қаулысында бюджетті толтыру мақсатында салық қызметкерлеріне мәмілелерді жарамсыз деп тану құқығын өз қалауы бойынша «активтердің жеткіліксіздігі» немесе кәсіпорын жұмысшыларының саны деп көрсеткен.
Тіпті кәсіпкер салынған ғимараттар мен жолдар, жеткізілген тауарлар туралы дәлелдемелер ұсынған кезде де, салық органдары оларды елемейді.
Бірақ мұндай тәсіл қазіргі жағдайда шығындарды қысқартуға, аутсорсингті қолдануға және белгілі бір міндеттерді орындау үшін жабдықтар мен жұмысшыларды тартуға мәжбүр болған шағын және орта бизнеске бағытталған.
Оның үстіне бұл құрал бизнесті бопсалаудың ыңғайлы тәсілі болды.
Біз мемлекеттік органдардың қылмыстық жоспарларды тоқтатып, алаяқтарды жазалауды қалайтынын түсінеміз. Бірақ біз сонымен қатар, адал бизнесті қорғау, Жоғарғы Соттың нормативтік қаулысымен анықталған олардың сыртқы белгілерін ғана емес, Қаржы министрлігінің апелляциялық комиссиясы жасаған барлық осындай талаптардың экономикалық сипатын қарауды қамтамасыз ету қажет деп санаймыз.
Бір күндік фирмалар, әдетте, ақшаны заңсыз алумен айналысады. Алайда, бүгінде қосарланған салық салу қысымымен көптеген жылдар бойы табысты жұмыс істеген, қосымша құн мен жұмыс орындарын құрған, бюджетке үнемі миллиондаған салық төлеген кәсіпорындар құлап жатыр. Мұнда бірнеше мысалдар келтірілген:
- «Фрак Джет» ЖШС-і (Қызылорда) - 15 жыл бойы жұмыс істеуде, 250 адамға дейін жұмыспен қамтамасыз етіп отыр. Жыл сайын 650 миллион теңгеге дейін салық төлейді. Сот одан 48 миллион теңге көлемінде қосымша ақы талап етеді.
- «Ақтау Центр Строй» ЖШС (Маңғыстау) - 11 жыл жұмыс істеп келе жатқан, 30 қызметкері бар және жылына 60 миллион теңгеге дейін салық төлейтін шағын кәсіпорын. Сот қосымша кәсіпорыннан 679 миллион теңге өндіріп алуды талап етеді, бұл шағын кәсіпорынның күйреуімен тең.
- «Қарағанды Терминал Мұнай» ЖШС - бұл 23 жылдан бері жұмыс істейді, 20 жұмыс орны бар және жыл сайын бюджетке 18 миллион теңгеге дейін төлейтін шағын кәсіпорын. Салық органдары оған қарсы сот ісін прокуратураның шешімдері мен мерзімі өтіп кеткен ескіру мерзіміне қайшы 7-ші рет сотқа берді.
- «АБЗ +» ЖШС (Қостанай) - 19 жыл бойы жұмыс істейтін, 250 қызметкерден тұратын орта кәсіпорын. Жылына 900 миллион теңгеге дейін төлейді. Сот қосымша 3,5 миллиард теңгені өндіріп алуды талап етуде. Бұл салық төлеуші үшін сөзсіз банкротпен тең.
- «Аспап» ӨК (Қарағанды) - 30 жылдан астам уақыт жұмыс істейді, 500-ден астам қызметкер жылына 100 млн. теңге салық төлейді. Қосымша төлем 94 миллион теңге.
- «Grand Smithy works» ЖШС (Қарағанды) - нарықта 9 жыл, 115 жұмыскер, жыл сайын 160 миллион теңге салық төлейді. Қосымша төлем 311 миллион теңге.
- Қарағанды қаласы әкімдігінің «Мәдениет саябақтары мен алаңдары басқармасы» КМҚК. 300-ден астам қызметкер жылына 200 миллион теңге салық төлейді. Қосымша 22 миллион теңге төлеуі тиіс.
Мұндай мысалдар жеткілікті. Мәмілелерді жарамсыз деп тану жағдайы елдегі әрбір екінші кәсіпорынға әсер еткен. «Жалған кәсіпкерлік» туралы заңның антикоррупциялық нұсқасын заңды тұлға түрінде қайталауға қауіп төндіреді.
Бірақ мемлекет үшін жүздеген адамдарды жұмыспен қамтамасыз етіп, қазынаға миллиондап төлейтін адамдарды мақсатты түрде құртып жіберудің пайдасы бар ма? Кәсіпкерлікті қолдау мемлекеттік саясаттың басым бағыттарының бірі болып саналады.
Осыған байланысты Қазақстанның «Ақ жол» Демократиялық партиясы келесі шұғыл шараларды қабылдау мүмкіндігін қарастыруды сұрайды:
- Қазақстан Республикасы Қаржы министрлігінің Мемлекеттік кірістер комитетіне және оның құрылымдық бөлімшелеріне жергілікті жерде мәмілелердің жалған сипатының объективті критерийлерін әзірлеу, әділет органдарына мұндай шағымдардың берілуін тоқтата тұру немесе оларды Қаржы министрлігінің апелляциялық комиссиясының қарауына тапсыру;
- Біз Бас прокуратурадан кәсіпкерлерді қорғауда наразылық білдіру, сот шешімдерін қадағалау тәртібімен, дауланған мәмілелер мен қосымша салықтардың экономикалық мазмұнын түбегейлі зерделеу үшін зерттеу мүмкіндігін сұраймыз.
Сондай-ақ, біз Қазақстан Республикасы Жоғарғы Сотының Төрағасынан мәмілелерді жарамсыз деп тану тәртібін нақтылау бөлігінде «Салық заңнамасын қолданудың сот практикасы туралы» 2017 жылғы 29 маусымдағы № 4 нормативтік қаулысына қажетті өзгерістерді талқылауды қоса алғанда, осы мәселе бойынша жұмыс тобының жұмысын жандандыруды сұраймыз.
Құрметпен,
«Ақ жол» фракциясының депутаттары
