«Aq jol» Almatydaǵy zaýyttyń jarylysynan keıin uzaq ýaqyt boıy azamattardyń qaýipsizdigi men densaýlyǵyna qaýip tóndirgen memlekettik organdar men sheneýnikterdiń jaýapkershiligimen kúresýdi talap etedi. Tıisti depýtattyq saýaldy frakııa depýtaty A.Lınnık joldady.
QR Bas prokýrory Ǵ.D. Nurdáýletovke
Ótken aptada Almatynyń turǵyn aýdandarynyń birinde ornalasqan beton eritindisin óndiretin kásiporynda jarylys boldy. Bıiktigi ondaǵan metrge jetken ement shańy búkil aýdandy jaýyp, birneshe oramnan kórindi.
Qala bıligi bul oqıǵany ementti súrlem qumyrasyna aıdaý kezinde ement tasyǵyshtyń joǵary qysymdy shlangisiniń jarylýy dep túsindirdi. Olardyń pikirinshe, qorqynyshty eshteńe bolǵan joq. Alaıda, jarylystan keıingi ólsheýler aýadaǵy zııandy zattardyń ruqsat etilgen shekti normalarynan birneshe ese asyp ketkenin kórsetti. Kásiporyn aınalasyndaǵy oramdar radıýsynda kósheler men úılerdi úsh santımetrli ement shańy basyp qaldy, bul turǵyndardyń tynys alýyna jáne allergııalyq reakııalaryna ákeldi. Bul rette turǵyn úıler atalǵan zaýyttan jıyrma metr qashyqtyqta ornalasqanyn atap ótý qajet.
Sonymen qatar, ement (tasymaldaý, saqtaý, býyp-túıý) kiretin sýsymaly qospalarmen jumys toqtatylǵan bólshekter men gazdardyń atmosferaǵa turaqty shyǵarylýyn bildiredi. Sondaı-aq, táýlik boıy júretin óndiris shý men diril túrinde yńǵaısyzdyq týdyrady. Turǵyn úı massıvine jaqyn jerde ement-beton óndirisiniń ornalasýynan týyndaıtyn budan da ózge qolaısyz jaǵdaılar bar.
QR Úkimetiniń (2010 jylǵy 22 qazandaǵy №1097) Qaýlysyna sáıkes qurylys ındýstrııasy obektileri qala sheginen tys ındýstrııalyq jáne ónerkásiptik aımaqtardyń aýmaǵynda ornalastyrylady.
Osy normalardy buza otyryp, 1965 jyly salynǵan turǵyn úı sektorynyń ortasynda beton-eritindi toraby 2013 jyly ornalastyryldy.
Osyǵan qaramastan, zaýyt qyzmeti bastalǵannan beri tıisti jergilikti organdar qorshaǵan ortaǵa emıssııaǵa barlyq ruqsattardy durys dep dep berip otyrdy.
Eldi mekenderdegi atmosferalyq aýaǵa gıgıenalyq normatıvter ement óndirisiniń shańyn jalpy ýytty, mýtagendi, kanerogendi jáne basqa da áserlerdiń damý qaýpi bar qaýiptiliktiń 3-synybyna jatqyzady. ement shańy qorshaǵan ortaǵa keri áser etedi, adam aǵzasyna qaýipti jáne aýyr aýrýlarǵa ákelýi múmkin.
Turǵyndar atap ótkendeı, olardyń jergilikti jáne respýblıkalyq deńgeıdegi ár túrli ýákiletti organdarǵa birneshe ret jasaǵan ótinishteri elenbegen nemese qarapaıym jaýaptarmen shektelgen.
Aǵymdaǵy jyldyń basynda ǵana Densaýlyq saqtaý, ekologııa mınıstrlikteriniń jáne Almaty qalasy sapany baqylaý departamentiniń qatysýymen keńes ótti. Onda zaýyt is júzinde ruqsat qujattarynsyz jáne sanıtarlyq-qorǵaý aımaǵyn belgileýsiz jumys isteıtini anyqtaldy. Almaty qalasynyń SES keńesiniń qorytyndysy boıynsha sanıtarlyq-qorǵaý aımaǵyn belgileý jáne qaýiptilik synybyn anyqtaý tapsyryldy. Alaıda, bul tapsyrma áli oryndalǵan joq.
Sonymen qatar, BAQ-ta jarııalanǵan aqparat boıynsha qazirgi ýaqytta jergilikti bılik oryndary atalǵan kásiporynnan «Óndiristik bazaǵa arnalǵan emıssııalar (shekti ruqsat etilgen shyǵaryndylar) normatıvteri» jobasy boıynsha berilgen memlekettik ekologııalyq saraptama qorytyndysynan jáne qorshaǵan ortaǵa emıssııalarǵa ruqsattan aıyrý týraly sot talqylaýyna bastamashylyq jasady. Alaıda bir máseleni naqty sheshý úshin mindetti túrde tótenshe jaǵdaı ornaýy qajet pe? Biz saldaryn túzetýdi emes, olardyń aldyn alýdy qashan úırenemiz?
Osyǵan baılanysty, qurmetti Ǵızat Dáýrenbekuly, «Aq jol» QDP depýtattyq frakııasy kelesi máseleler boıynsha prokýrorlyq den qoıý sharalaryn qabyldaýdy suraıdy:
- Qala ákimdigi Úkimet qaýlysyn buza otyryp, óndiristik ement-beton bazasyn salýǵa qandaı negizde ruqsat berdi?
- Nelikten zaýyt 2013 jyly salynǵanyna qaramastan, sanıtarlyq erejelerge sáıkes sanıtarlyq qorǵaý normasy áli kúnge deıin anyqtalǵan joq?
- Almaty q. SES segiz jyl boıy Densaýlyq saqtaý mınıstrliginiń sanıtarlyq-qorǵaý aımaǵyn belgileý jáne QR zańnamasy men sanıtarlyq erejelerine sáıkes qaýiptilik deńgeıin anyqtaý jónindegi tapsyrmasyn qandaı sebeppen elemeıdi?
Biz bolǵan oqıǵanyń kózi kásiporynda jatqanyn túsinemiz, alaıda bıznesti kináli etpeýge, uzaq jyldar boıy azamattardyń qaýipsizdigi men densaýlyǵyna qaýip tóndirgen memlekettik organdar men sheneýnikterdiń jaýapkershiligin anyqtaýǵa shaqyramyz.
Prezıdent Q.Toqaevtyń Parlamenttiń osy sessııasyn ashý kezinde Joldaýda aıtylǵan, tipti bıznesti «taza betten bastap» retteýge kóshýdiń ózinde de azamattardyń densaýlyǵy men ómiriniń jáne qorshaǵan ortanyń qaýipsizdigi talaptary bıznestiń jumys isteýi úshin negizgi bolyp qala beretini týraly tapsyrmalaryn eske salý qajet dep sanaımyz.
Sondyqtan, salyq tóleıtin jáne jumys oryndaryn usynatyn jumys istep turǵan kásiporyndy jabýdyń ornyna óndiristi ónerkásiptik aımaqqa kóshirýde jan-jaqty kómek kórsetý qajet.
Sondyqtan mundaı oqıǵalarǵa jol bergen kásiporyndar men baqylaýshy organdardyń ózara jaýapkershiligi bolýy kerek.
Qurmetpen,
«Aq jol» frakııasynyń depýtattary
