Äleumettık jelılerde äigılı änşı Dimaş Qūdaibergen – qazaqtar nemese qyrǧyzdar – kımnıŋ ūrpaǧy ekendıgı turaly qyzu pıkırtalas örbıdı. Factcheck.kg saitynyŋ jurnalisterı bärın tekserıp, egjei-tegjeiın anyqtady dep jazady "Adyrna" qlttyq portaly kznews.kz. saityna sılteme jasap.
2013 jyly paida bolǧan sūhbatynda Dimaş Qūdaibergen özınıŋ qyrǧyz ruynyŋ ūrpaǧy ekenın aitady.
«Bızde, qazaqtarda, ru (taipa) ūǧymy bar. Menıŋ ruym – qyrǧyz», – degen änşı sūhbatynda.
Qazaqtyŋ resmi tarihnamasynda jäne qazaqtyŋ genealogiialyq tegınde (şejıre – red.) Qazırgı Qazaqstan territoriiasynda qyrǧyz ruynyŋ qalai paida bolǧany turaly är türlı tüsındırmeler bar. Köbıne bır-bırıne qaişy keledı.
Qyrǧyzdar – būl üş qazaq jüzderınıŋ eşqaisysyna resmi türde enbegen toptarǧa jatatyn ru. Būlar qyrǧyzdardan basqa, töre jäne töleŋgıtter, qojalar, noǧai-qazaqtar, qaraqalpaq, sunaq jäne basqalary bar.
İnternet-forumdardaǧy saualnamalar qyrǧyz ruynyŋ ökılderı arasynda olardyŋ ata-babalarynyŋ Qazaqstanda
paida boluynyŋ üş nūsqasy bar ekenın habarlaidy :
- Soltüstık Aral maŋyndaǧy qyrǧyzdar – ūly Qyrǧyz qaǧanaty taipalarynyŋ qaldyqtary;
- Han Kenesary men Qaratai sūltan kezınde qyrǧyzdar küştep qonys audaryldy;
- Tian-Şandaǧy epidemiialyq aurularǧa bailanysty qazaq dalasyna mäjbürlı qonys audaru.
Ǧalym, etnograf jäne tarih ǧylymdarynyŋ doktory Rahim Beknazarov 2013 jylǧy 11 şıldedegı «Alimov Qyrǧyz» atty taǧy bır
maqalasynda būl taipanyŋ Aqtöbe oblysynda paida boluy turaly tüsındıredı.
«Qyrǧyzdar şynymen de aimaqtyŋ jaŋadan kelgen tūrǧyndary. Sonymen bırge, olar būl aimaqqa 18 ǧasyrdyŋ bırınşı jartysynda, mümkın Ahtuba boiynda jäne basqa jerlerde jürgen Kundra tatarlary (noǧailar – red.) Arasyndaǧy basqa qyrǧyz rularynyŋ qonystanu kezeŋınde kelgen boluy mümkın. Edıldıŋ tömengı aǧysy. Eŋ bastysy, olardyŋ Älımūly taipalyq bırlestıgınıŋ qonystanu aumaǧyna qonys audaruy jergılıktı rulardyŋ kelısımımen beibıt – yqşam türde öttı, būl olardyŋ Soltüstık qazaqtarynyŋ mädenietıne tez, auyrtpalyqsyz enuıne maŋyzdy sebep boldy», – delıngen maqalada.
Redaksiia sonymen qatar «Qyrǧyzdar qazaq emes pe?»
Atty beineklip tauyp aldy. («Stereotipter qazaqşa» siklynan), onda bloger özınıŋ qazaq ekenın qyrǧyzdardyŋ ruynan (ruynan) tüsındıredı jäne qyrǧyzdardyŋ Qazaqstandaǧy paida boluy turaly bıraz mälımet beredı.
Joǧaryda aitylǧandardyŋ negızınde fakt tekseruşıler Dimaş Qūdaibergennıŋ şynymen de ärtürlı sebeptermen 18 ǧasyrda Qazaqstanda qonystanyp, qazaqtarmen sıŋısıp ketken qyrǧyzdardyŋ ūrpaǧy ekenın anyqtady.
Basqalarmen bölıse
otyryŋyz
