Áleýmettik jelilerde áıgili ánshi Dımash Qudaıbergen – qazaqtar nemese qyrǵyzdar – kimniń urpaǵy ekendigi týraly qyzý pikirtalas órbidi. Factcheck.kg saıtynyń jýrnalısteri bárin tekserip, egjeı-tegjeıin anyqtady dep jazady "Adyrna" qlttyq portaly kznews.kz. saıtyna silteme jasap.
2013 jyly paıda bolǵan suhbatynda Dımash Qudaıbergen óziniń qyrǵyz rýynyń urpaǵy ekenin aıtady.
«Bizde, qazaqtarda, rý (taıpa) uǵymy bar. Meniń rýym – qyrǵyz», – degen ánshi suhbatynda.
Qazaqtyń resmı tarıhnamasynda jáne qazaqtyń genealogııalyq teginde (shejire – red.) Qazirgi Qazaqstan terrıtorııasynda qyrǵyz rýynyń qalaı paıda bolǵany týraly ár túrli túsindirmeler bar. Kóbine bir-birine qaıshy keledi.
Qyrǵyzdar – bul úsh qazaq júzderiniń eshqaısysyna resmı túrde enbegen toptarǵa jatatyn rý. Bular qyrǵyzdardan basqa, tóre jáne tóleńgitter, qojalar, noǵaı-qazaqtar, qaraqalpaq, sýnaq jáne basqalary bar.
Internet-forýmdardaǵy saýalnamalar qyrǵyz rýynyń ókilderi arasynda olardyń ata-babalarynyń Qazaqstanda paıda bolýynyń úsh nusqasy bar ekenin habarlaıdy :
- Soltústik Aral mańyndaǵy qyrǵyzdar – uly Qyrǵyz qaǵanaty taıpalarynyń qaldyqtary;
- Han Kenesary men Qarataı sultan kezinde qyrǵyzdar kúshtep qonys aýdaryldy;
- Tıan-Shandaǵy epıdemııalyq aýrýlarǵa baılanysty qazaq dalasyna májbúrli qonys aýdarý.
Ǵalym, etnograf jáne tarıh ǵylymdarynyń doktory Rahım Beknazarov 2013 jylǵy 11 shildedegi «Alımov Qyrǵyz» atty taǵy bir maqalasynda bul taıpanyń Aqtóbe oblysynda paıda bolýy týraly túsindiredi.
«Qyrǵyzdar shynymen de aımaqtyń jańadan kelgen turǵyndary. Sonymen birge, olar bul aımaqqa 18 ǵasyrdyń birinshi jartysynda, múmkin Ahtýba boıynda jáne basqa jerlerde júrgen Kýndra tatarlary (noǵaılar – red.) Arasyndaǵy basqa qyrǵyz rýlarynyń qonystaný kezeńinde kelgen bolýy múmkin. Edildiń tómengi aǵysy. Eń bastysy, olardyń Álimuly taıpalyq birlestiginiń qonystaný aýmaǵyna qonys aýdarýy jergilikti rýlardyń kelisimimen beıbit – yqsham túrde ótti, bul olardyń Soltústik qazaqtarynyń mádenıetine tez, aýyrtpalyqsyz enýine mańyzdy sebep boldy», – delingen maqalada.
