Osynaý sanany jańǵyrtyp, bilimmen sýsyndatar sáýleli oıdyń dińgegi, kitap dese ishken asyn jerge qoıatyn zamandastar, armysyz áleýmet. Ybyraı Altynsarın:«Qazaqtyń tili sonshalyqty mol. Lákın qazaqtyń tilimenen qandaı kitap bolsa da jazýǵa bolady. Qazaq tili munshalyqty jatyq ám anyq bolar edi, eger de bizdiń qazaqtar ańǵaryp, bóten til aralastyrmastan ilgeri bastyryp sóılese,-degen eken». Bul naqyl sózge úńiler bolsaq, túbinde úlken oı jatyr. Bolashaq jas óskin urpaqtyń patrıot, oıy sáýleli, júregi otty, meıirimdi, qaıtpas qaısar, eli men jeri úshin qyzmet etetindeı bolyp ósýi úshin kitaptyń alatyn róli zor. Qarapaıym mysal aıtaıyn, bala mazasyzdanyp, jylaı qalsa, qolyna uıaly baılanys kózin bere qoıýǵa daıar analardy talaı kezdestirgen bolarsyzdar. Áste, munyń jóndi emes ekenin ol kisi de, siz ben biz de bilemiz. Biraq, jáme-jámge kelgende nege bul olqylyqtyń alyp keler zardaptary men nátıjesin bir sát saralap kórmeımiz? Já, ony qoıa berińizshi. Taǵy da sógiske basyp ketti myna bıkesh dep oılap qalmańyz. Meniń ózindik bul máseleniń sheshilýiniń joldaryn qarastyrǵanym bar. Besiktegi sábıge ájesi, anasy besik jyryn aıtyp, qulaǵyna sińiredi. Biraq, mektep tabaldyryǵyn attaǵannan bastap bul úrdis birte-birte saıabyrsıdy. Oǵan dálel, kádýilgi ertegi oqymaǵan, balalarǵa arnalǵan áńgimeden habary joq balalar. Búldirshin kezinen kitapqa degen mahabbaty oıanbaǵan bala mektep kezinde sizdińshe kitapqa bútindeı bet buryp ketýi múmkin be? Múmkin. Biraq ta, neken-saıaǵy ǵana. Mektep tabaldyryǵynda oqyp júrgenimde, ádebıet sabaǵy barysynda, nemquraıly qarap, qazaqtyń aqıyq aqyndary men arda jazýshylaryn oqýǵa qulqy soqpaıtyndardy jolyqtyrǵanym qupııa emes-tin.
Álgi, halyq arasynda júrgen myna bir ájýa bar edi ǵoı, bir baladan Abaı epopeıasyn jazǵan kim dese, ol bala tipti, kerek deseńiz Muhtar Áýezovtyń kim ekenin bilmeıtin bolyp shyqty. Abaı men Áýezovtardy tanymaıtyn urpaq ósip kele jatyr. Mundaıda, bul jáıttarǵa beı-jaı qaramasaq jarar edi.
Otbasynda oryssha sóıleıtin aǵaıyndar jóninde sóz qozǵamaı aq qoıamyn dep sheshtim. Tipti, joq degende, osy balalardy jazdyq demalys kezinde aýylǵa taırańdatyp ata-ájesine jiberse quba qup bolar edi shirkin. Kóneniń kózi, aqyldyń synyǵy ǵasyrlardan aýyzdan-aýyzǵa jetken jyrlardy jatqa aıtyp beretin jyrshy, termeshiler aýylda jetedi ǵoı. Salt-dástúr, tilin, tarıhyn, ádebıetin bilmeıtin bala erteńgúni halqy úshin qandaı qurbandyqqa bara alaryn men bilmeımin. Kishkentaıynan Alpamys batyr, Er Tóstikterdi oqymaǵan bala óskende, qazaqtyń narqasqa jazýshylarynyń tóltýyndylarynan sýsyndaı almaıdy ǵoı. Sodan kitapty uıaly baılanys kózine, oıynǵa aıyrbastaıdy.Abaıdyń «jasymda ǵylym bar dep eskermedim»- degeni syqyldy keıin san soqqanda kesh bolyp ketedi ǵoı. Ana-bir qolymen besikti terbese, bir qolymen álemdi terbeıdi deýshi edi, balaǵa tárbıe bererde osyny jadyda ustaǵan abzal bolar dep oılaımyn.
Dıkan Aıjúz,
