«Qazaqmys» jeke ushaqty, Dısneılendke barýdy jáne Djordj V qonaqúıin uıymdastyrdy.Osyǵan saı ,paraqorlyqqa qarsy zańǵa sáıkes tekseris júrgizildi.
FTSE 100 taý-ken kompanııasy Qazaqstan premer-mınıstriniń januıasyna Franııaǵa jeke ushaqpen ushyp, Dısneılend ,Parıjge baryp, Djordj V qonaq úıinde bolýdy uıymdastyrdy. Bul Ulybrıtanııanyń paraqorlyqqa qarsy zańyna sáıkes tekserýge sebep boldy. Qazaqstandyq dıssıdent sol kezdegi premer-mınıstr Kárim Másimovtiń keńsesi men «Qazaqmys» qyzmetkerleri arasyndaǵy 2011 jylǵy elektrondy hattardy Ulybrıtanııanyń sybaılas jemqorlyqqa qatysty isterdi qaraıtyn aýyr alaıaqtyq bólimine jiberdi.
Qazaqmys Qazaqstandaǵy mys qorlarynyń iri óndirýshisi boldy, onyń isi Qazaqstan rejıminiń qoldaýyna táýeldi boldy. 2005 jyly Londonda bul kompanııa Ulybrıtanııanyń eń qundy kompanııalarynyń biri boldy, quny 10 mlrd.-qa teń. «Qazaqmys» paraqorlyq týraly zańmen isti boldy, bul shetel memleketiniń laýazymdy tulǵasyna iskerlik múddelerdi alǵa jyljytý úshin kez-kelgen «artyqshylyqty» usynýdy qylmysqa aınaldyrady.
Zań 2011 jyldyń 1 shildesinen bastap kúshine engen kúni-aq Másimovtiń kómekshisi sol kezdegi Qazaqmystyń atqarýshy dırektory Edýard Ogaıǵa elektrondy hat jiberdi.
Bastyq maǵan 4 adamnan turatyn otbasynyń Parıjge ketýine baılanysty sizben birge jumys isteýdi tapsyrdy », - dep jazdy Másimovtiń kómekshisi. Premer-mınıstr ózi barmaýy da múmkin, biraq onyń otbasyna «eń jaqsy 12 oryndyqty ushaq» jáne úsh irgeles qonaq úı bólmeleri bar jaǵdaı talaptary bolǵan.
Financial Times gazetinde kórsetilgen elektrondyq poshta jáne basqa habarlamalar Qazaqmys qyzmetkerleriniń is-sharalardy nusqaýlyq boıynsha júrgizgenin kórsetedi. Sapar shamamen 100 000 dollar turatyn edi. Oqıǵa jyldar boıyna qupııa bolyp keldi. Qazaqmys óziniń keıbir kenishterin jeke kompanııaǵa aınaldyryp, qoǵamdyq kompanııanyń atyn Kaz Minerals dep ózgertti, biraq Londondaǵy 2014 jylǵy kórsetkish ornyn saqtaı aldy .
Sol jyly qazaqstandyq sheneýnikterdiń akkaýnttary buzylǵan sııaqty, elektrondyq poshta habarlarynyń úlken aǵymy túsiniksiz veb-saıtta paıda
boldy. Jyldar ótken soń olardy qaraǵan Qazaqstandyq dıssıdentter Másimov demalysyn ashatyn habarlamalarǵa tap boldy.Dıssıdentter 2019 jyly olardy SFO-ǵa, sondaı-aq kompanııaǵa jiberdi.
Kaz Minerals kompanııasynyń ókili kompanııa «bul týraly bile salysymen barlyq qolda bar hat-habarlar men qarjylyq jazbalarǵa muqııat sholý jasady» dep málimdedi. Eshqandaı jańa aqparat shyqpaǵan bul sholýda kompanııanyń (nemese onyń kez-kelgen jumysshysynyń) osy saıahat sharalary úshin tólem jasaǵandyǵy jáne kompanııa tólem jasaýdy suraǵandyǵy nemese kútkendigi týraly eshqandaı dálel joq .
Habarlamashy kompanııanyń merekege kim aqsha tólegenin jáne onyń qyzmetkerlerinen ony uıymdastyrýdy nege suraǵanyn bilmeıtindigin aıtty. Sondaı-aq,basqa da úkimet qyzmetshisine qyzmet etýshi qyzmetkerlerdiń bar joǵy týraly aıtýdan bas tartty.
Sybaılas jemqorlyq isimen aınalysatyn Ulybrıtanııanyń eki jetekshi zańgeri SFO tergeýshilerinen kóbirek málimet izdeıdi dep kútetinin aıtty. Kompanııa demalys úshin aqsha tólemegen kúnniń ózinde, onyń qyzmetkerleri Másimov myrzaǵa ýaqyt bóldi, degenmen eki sarapshy advokat prokýrorlar tek osy esep boıynsha sybaılas jemqorlyqqa qatysty tergeý júrgizýi ekitalaı bolatynyn aıtty.
Biraq eger kompanııa nemese onyń ókilderi osyndaı demalysty qarjylandyrǵany anyqtalsa, «bul kompanııanyń memlekettik qyzmetkerdiń paıdasyna kompanııanyń parasy bolýy múmkin», - deıdi burynǵy prokýror, qazir Ashurst seriktesi bolǵan Rýbı Hamıd. SFO: «Biz aıyptaýlar týraly bilemiz, biraq qosymsha túsinikteme bere almaımyz» dedi. Jalpy alǵanda, SFO «kez-kelgen syılyq nemese artyqshylyq sózsiz para retinde qarastyrylýy múmkin» dep qosty, qylmystyq jaýapkershilikke tartý týraly sheshimder «barlyq jaǵdaılardy eskere otyryp» jetkilikti dálelder men qoǵamdyq múddeler bolǵan kezde ǵana qabyldandy. Másimov túsinikteme suraýyna jaýap bergen joq. Qazirgi ýaqytta Ogaı myrza qazba baılyqtary bar jeke isin basqarady, bul suraqtar Kazminerals-qa jiberildi.
Málimet Financial Times-tan alyndy
Aýdarǵan:Naǵıma Bazarqyzy
