Sońǵy ýaqytta halyq koronavırýstan aıyqqan balalar «Kavasakı» sındromymen aýyryp jatqandyǵy týraly aıtyp, dúrlige bastaǵan-dy. Osy aptada Densaýlyq saqtaý mınıstrligi aqparattyń jalǵandyǵyn resmı túrde málimdep, koronavırýstan keıin paıda bolǵan aýrýdyń Kavasakıden bólek ekendigin habarlady. Sonymen, jurtty dúrliktirgen bul qandaı aýrý?
Koronavırýstan aıyqqan balalar qandaı dertke shaldyǵýda?
Sáýir aıynan bastap sheteldik aqparat quraldary kóptegen memleketterde kez kelgen jastaǵy balalardyń arasynda Kavasakı sındromyna uqsas jańa indettiń paıda bola bastaǵany týraly jaza bastady. Bul sındrom alǵash Ulybrıtanııada, keıin AQSh, Franııa, Italııa, Ispanııa, Shveıarııada tirkelgen. Mamandar ish aýrý, asqazan-ishek joldarynyń buzylýy, júrektiń qabynýy sekildi belgilerine qarap, bul aýrýdy ýytty shok sındromyna nemese atıpııalyq Kavasakı sındromyna uqsatqan. Biraq Kavasakı sındromy tek mektep jasyna deıingi balalarda kezdesse, bul túsiniksiz aýrýmen jasóspirimder men 21 jasqa deıingi eresekter de aýyra bastaǵan.
Aýrý koronavırýs ınfekııasynyń órshýi sebepti paıda bolýy múmkin degen derekter bar.
Sáýirden beri ózge memleketterdi, al tamyzdan bastap elimizdi dúrliktirgen bul derttiń negizgi belgileri qandaı?
- balanyń ystyǵy kóteriledi jáne temperatýra 24 saǵat nemese odan da kóp ýaqyt boıy túspeıdi;
- bórtpe jáne daq;
- tildiń qyzarýy, erinniń kezerýi;
- alaqan men aıaqtyń isýi;
- konıýnktıvıt;
- lımfa túıinderiniń úlkeıýi;
- entigý;
- júrek pen ishtiń aýyrýy.
- tynys alý organdary, júrek, ókpe, asqazan-ishek joldary da aýrýy múmkin.
Keı jaǵdaıdy aýrýdyń klınıkalyq belgileri bilinbeı, analız arqyly anyqtalady.
Eger mundaı aýrý belgileri baıqalsa, balany mindetti túrde dárigerge qaratyp, aýrýhanaǵa jatqyzý kerek.
Al jurt aıtyp júrgen Kavasakı sındromy bul aýrýdan múlde bólek, ári tarıhy da áride kórinedi.
Kavasakı aýrýy alǵash ret aǵylshyn tilindegi medıınalyq ádebıette 1967 jyly paıda bolǵan. Sırek kezdesetin aýrý túrine jatady. KA-men aýyratyndardyń 85%-y 5 jastan aspaǵandar. Kóbine 18-24 aılyq balalarda kezdesedi. Qyz balalarǵa qaraǵanda kóbine ul balalar aýyrady. 3 aıǵa deıingi balalar men 5 jastan asqan balalarda sırek kezdesedi. Bala kez kelgen mezgilde aýrýy múmkin dese de, qys mezgiliniń aıaǵy men kóktemniń basynda jıi tirkeletin kórinedi.
KA-nyń paıda bolýynyń naqty sebebi áli de anyq emes. Biraq ınfekııa jáne ımmýndyq júıeniń buzylýy áser etýi múmkin degen derekter bar.
Saqtyq úshin Kavasakı sındromynyń da belgilerin aıta ketsek:
- temperatýranyń kóterilýi;
- kózdiń qyzarýy;
- teri bórtpeleriniń túrleri;
- aýyz qýysy men tildiń qyzarýy, erinniń jarylýy;
- qol-aıaqtyń isinýi;
- moıyndaǵy lımfa túıinderiniń ulǵaıýy.
Keı jaǵdaıda:
- ish aýrý;
- býyn aýrý;
- júrek aýrý sekildi belgileri kezdesedi.
Qazaqstandaǵy jaǵdaı – Balalar arasynda taraǵan Kavasakı sındromy týraly aqparat jalǵan. Bul jaıynda osy aptada Densaýlyq saqtaý mınıstrligi resmı málimdedi. Mınıstrliktiń aqparatyna sensek, balalar arasynda taraǵan aýrý Kavasakı emes – onymen baılanysty kópjúıeli qabyný sındromy. Bul sındrom 19 tamyzǵa deıin 14 balada tirkelip, mınıstrliktiń negizgi mamandarynyń baqylaýyna alynǵan.
Indetti eńsere bergende, balalar arasynda mundaı derttiń shyǵýy alańdarlyq jaıt. Ári bul aýrýdan ózge memleketterde kóptegen balalardyń kóz jumǵandyǵy jaıly derekter bar. Máselen, BBC-diń orys tilindegi aqparattyq qyzmetine súıensek, mamyr aıynda Ulybrıtanııada atalǵan dertten birneshe bala kóz jumǵan (https://www.bbc.com/russian/news-52670668).
Áýelde qarııalardy jalmaǵan indet endi balalarǵa da aýyz salýy múmkin ekendigi jaıly aqparat rastalyp kele jatqandaı. Pandemııa áli de aýyzdyqtalmady: DDSU-nyń aıtýynsha, jaǵdaı eki jylǵa sozylýy múmkin, sondaı-aq vırýstyń taralýy kúz mezgilinde údeı túsedi degen boljamdar bar. Al bizdiń elimizde túrli qaýiptiń bar ekendigine qaramastan, karantın rejımi birtindep jeńildep keledi. Beıǵamdyqqa salynbaı, maýsym-shilde aıyndaǵy aýyr jaǵdaıdy este saqtap, áli de saqtyq sharalaryn oryndap júrgenimiz jón sekildi.
Aıjan PERDEBEKQYZY,
«Adyrna» ulttyq portaly
