Gonkong soŋǧy kezge deiın Covid-19 pandemiiasyna qarsy küreste eŋ ülgılı el bolyp sanalyp keldı.
Alǧaşqy auru Qytai men Gonkong şekarasynan şyqqanyna qaramastan, Gonkongta infeksiialyq auru sany az boldy. Qytai, Europa jäne AQŞ-taǧydai engızılgen qataŋ şekteu şaralarynan aulaq boldy.
Bıraq qazır Gonkong ekınşı emes, üşınşı infeksiia tolqynyna tap boldy. Ükımet auruhanalar öte qiyn jaǧdaiǧa duşar boluy mümkın ekenın eskerttı jäne bır künde jaŋa infeksiialar sany rekordtyq körsetkışke jettı.
Nege būlai boldy? Pandemiiadan, oqşaulanudan tuyndaǧan ekonomikalyq auyrtpalyqqa şyrmalǧan elderge sabaq bolar jait bar ma?
Karantinnen şyǧu jäne ketken kemşılıkter
Gonkongta bırınşı Covid-19 jūqtyru oqiǧasy qaŋtardyŋ aiaǧynda tırkeldı. Mūny alǧaşqy tolqyn dep eseptegen elde qatty alaŋdauşylyq boldy, bıraq infeksiianyŋ sany salystyrmaly türde tömen bolyp, onyŋ taraluy tez baqylauǧa alyndy.
«Ekınşı tolqyny» nauryz aiynda şeteldık studentter men tūrǧyndardyŋ elıne orala bastaǧannan keiın boldy. Osy oralular infeksiianyŋ ösuıne alyp keldı.
Nätijesınde, Gonkong barlyq rezident emesterge jäne şekarasyna şetelden kıruge tyiym salatyn qataŋ baqylaudy engızdı, qaityp kelgen adamdardyŋ barlyǧyna Covid-19 synaǧynan ötıp, 14 kündık karantinnen ötu kerek boldy.
Tıptı jaŋa kelgenderdı baqylauǧa aluǧa jäne olardyŋ üide bolǧanyna köz jetkızu maqsatynda elektrondyq bılezıkterdı de qoldandy.
Sondai-aq, maskalardyŋ keŋınen qoldanyluy jäne adamdardyŋ qaşyqtyqty saqtau şaralardy oryndauynyŋ arqasynda Gonkongtaǧy ömır qalypty küige oralǧandai boldy.
Sonymen, toǧyz kün qatarynan 100-den astam adamnyŋ koronaviruspen auyrǧany, «üşınşı tolqyny» qalai paida boldy?
Gonkong «auqymdy» örşu qarsaŋynda
Gonkong universitetınıŋ virusologiia kafedrasynyŋ meŋgeruşısı Malik Peiris: -Būl kütpegen jäne aşuǧa tierlık jaǧdai. Bar jaǧdaidy baqylauda ūstaǧan jüiede ekı kemşılık boldy. Bırınşıden, oralmandardyŋ köpşılıgı üidegı 14 kündık karantinde jatqanymen, karantin lagerlerınde tūrmady. Ūlybritaniia men basqa elderdegıdei keŋınen taralǧan üilerde tūrdy. Üidegı adamdar eşqandai şekteuge ılıkpedı, qaida barsa da öz erkımen jürdı. Ekınşıden, Gonkong 200 000-ǧa juyq adamdy, onyŋ ışınde teŋızşılerdı, aviasiialyq ekipajdardy jäne birjada tırkelgen kompaniialardyŋ basşylaryn karantinnen bosatty.Ükımet būl bosatudy Gonkongta kündelıktı jūmystyŋ qalypty jüruın qamtamasyz etu üşın olardyŋ keluı qalanyŋ ekonomikalyq damuyna qajet boldy dep tüsındırdı. Gonkong halyqaralyq qala jäne sauda porty bolǧandyqtan, būl jerde äue, keme qatynasy köp. Sondyqtan, köptegen kemeler men ūşaqtarda ekipajdardy auystyrady. Būǧan qosa būl aimaq Qytaidan jäne basqa jerlerden azyq-tülık jäne qajettı tauarlar importyna täueldı. Jūqpaly aurular jönındegı maman jäne därıger Djozef Sang ta «joǧaryda ataǧan tekserısten bosatudy» infeksiianyŋ taralu qaupın arttyrdy dep sipattaidy. «Äsırese, teŋızşıler men äue ekipajdary turistık oryndarǧa baryp, qoǧamdyq kölıktı paidalanǧan». Alǧaşynda ükımet karantindık bosaŋsytuǧa kınälı emespız degen. Keiınırek, aurudyŋ örşuı tekseruden bosatuǧa qatysty bolǧany däleldengen soŋ kınäsın moiyndady. Qazır ükımet äue jäne teŋız ekipajdaryndaǧy erejelerdı küşeittı, bıraq ony oryndau qiyn boluy mümkın. Osy aptanyŋ basynda bır şeteldık ūşqyştyŋ Covid-19 synaǧynyŋ nätijelerın kütıp jürıp, körıktı jerlerge barǧany turaly aityldy.
VVS aqparat agenttıgınen audarǧan: Naǧima BAZARQYZY, "Adyrna" ūlttyq portaly
Ūqsas jaŋalyqtar
