Bügıngı ädebiettıŋ aqsap tūrǧan tūsy - satira. Keşegı Ospanhandar salǧan soqpaqqa tūiaq ılıktırgen jastardy ıleude bır köresız. El ışı-öner kenışı. Jaqynda auyldan bır tamaşa satirik jasty taptyq. Jazǧandary özgeşe. Raiymbek audany, Han Täŋırı gazetınıŋ tılşısı bolyp ısteidı eken. Esım-soiy Serıkjan Murasilov. Tyrnaqaldy tuyndylaryn Oqyrmannyŋ Patşa köŋılıne ūsynamyz.
"Adyrna" ūlttyq portaly
Bügıngı satira Basy joq bastyq «Basy joq bastyq. Kädımgıdei ma?» dep sūraidy aljyǧan qūrbym. «Kädımgıdei» dedım. Moiynnan joǧary ne köterıp jürgenın bılmegen adam basy joq emei nemene? Salqar da salqar joly bar, körgenı köp, tüigenı tügel ekıaiaqtynyŋ parasattylyǧynan pendelıgı qalai biık bolar dep basymdy şaiqai berdım. Basymdy şaiqap tūryp basymdy bassaldym. Uhh, menıkı ornynda tūr. Būǧan da kümändanǧandai bolyp, sausaǧymdy jymqyra tüiıp, şekemdı, şüidemdı toq-toq etkızıp toqpaqtai jöneldım. Joq, äşeiın pısıp tūrǧan qarbyzdai eken. Qaǧazy köp keŋse jūmysyn döŋgeletıp alyp ketu kım körıngennıŋ qolynan kelmes. Oǧan rasymen de bas kerek. Kerek bolǧanda da menıkındei mälädes bas. Bıraq basşylyqqa qaidan ekenın basy joq öŋkeiler öŋkeŋdep kelıp alady ei. Tıreulerı armatura aralas betonnan. Jel de, dauyl da jyǧa almaidy. Jer sılkınse de, el sılkınse de myŋq demeidı. Bärı semırgış, egeuqūiryqtai kemırgış. Bäle bolǧanda sol, basy joqtardyŋ kesırınen basyŋ auǧan jaqqa, bosyp ta, basyp ta ketesıŋ. Osyndai oi ormanymnyŋ aŋdary aqyryp,qūstary şulap, suyry sūŋqyldap «Halyqty aldap asyraimyn» mekemesıne keldım. Esıktı aşyp qalǧanym sol, qarauyly dubinkamen düŋkıldetıp quyp şyqty. Söitsem, türım temırdei qap-qara, iyǧymdy tırşılık tüsırgen, belımdı bişıkpen pen basşylyq bükken, müsäpır ekenmın. Ainaǧa qaramaǧanyma alty jasymnan keiın, elu jyl eŋırei, qyryq jyl qyŋsylai öte şyǧypty. Saqalym sabsiǧan, közım aqiǧan. Äbden teperış tösegı arqamdy jauyr, qabaǧymdy auyr, aşuymdy dauyl etken eken. Şaq etkenge şap etken şal boptym da qalyppyn. – Eskı zamannyŋ esuas şaly, eŋ bolmasa lypaŋdy dūrystap kelseŋ ǧoi. Andaǧy türıŋmen türmege de kırgızbeidı ei, – deidı qarauyl qarqyldap. – Nesı jaman? Basymda börıgım, qolyma taiaq –serıgım, iyǧymda şapanym, ordenım joq, ataǧym, aiaǧymda mäsım bar, davai esık aşyŋdar. Aitpaqşy, būtymda atqa da, taqqa da yŋǧaily şalbarym bar, ışınde jamausyz jaŋa dambalym bar. Nesı ūiat? – dedım qamşymdy syǧymdai, sılkılep. – Eŋ bolmasa, gälöstık taǧyp kelmeisıŋ be qyrtymbai neme, senı bastyǧym körse, qany qara sudai qainap jyly kreslodan qarǧyp keter. Anau joly sendeiler kerzı etıkpen bastyqtyŋ qan-qyzyl alaşasyn äbüiırlep tastapty. Sodan berı strogo tyiym saldy,– deidı qarauyl qatqyr. Şataq şyǧaru şalǧa jarasady. Qazır deimın qamşymdy şoşaityp. Şapanymdy tastap, jaǧamdy aǧytyp, jeŋımdı türıp, gölöşımdı şeşıp, saqalymdy tūştaŋdatyp, bastyq bölmesıne basyp kırdım. Oiepyrmai-au, han saraiyndai degen kabinette auy aǧytylǧan, qarny qanardai betı tüktı bır myqty sıleiıp qapty. Qoryly qabyrǧa qūlatardai, qoltyq iısı jylatardai. Tentıregen közım tereze ızdep, taza aua tappai typyrşydym. Myna sorlynyŋ tazalyǧy menıŋ aiaq artar bestımnen ary ǧoi deimın tanauymdy tyrjityp. Jäŋegı jarnama ǧyp aitqan qan-qyzyl alaşanyŋ üstı bäige jüirıkterınıŋ tūiaǧy jūlmalaǧan jerdei jyrym-jyrym. Edenge laqtyrylyp tastaǧan kır-kır ūiyqtar iıstenıp jatyr. Jailaudai jaǧasyna, basşy degen baǧasyna boilamaǧan siqyna saqinam syqyrlap, jüregım typyrlap kettı. «Baseke»–deimın, nemeremdei nemege sypaiylyqpen sympyldap. Ol bolsa jöndı jauaby joq, aqtaŋyltaqtanǧan betın üskılep, mäŋgırgen basyn, mailanǧan şaşyn qaqsata qasydy. Qasyp edı qaizyǧaǧy qardai ūşyp, kırpık-şaşyma qūiyp kettı. Basymdy sılkıp qaldym. Istep tūrǧan miym, azǧantai ǧana syiym basy joqa basşynyŋ aldynda ekı etaj, üş etaj ekenın tüsındım. Tüsındım da, türıne qarap tüŋıldım. Tüŋıldım de, berekesız betıne üŋıldım. –Aiaǧyŋyzdy şeştıŋız be? – deidı, şaŋytqan közın şatynatyp. – Şeştım, äke şeştım. Auzyŋ men auyŋ aşylyp qapty. Qaisysyna qaraiyn, – dedım laqyldai loqsyp. –Tünde ıştıŋız ba? Basyŋyz auyrsa juyp bereiın,– dedı tartpasyn tyqyrlatyp. – Joq äke, men senıŋ qanyŋdy qasyqpen ışuge keldım. Qanyŋdy ışıp otyryp maŋyz miyŋa nan matyryp jeimın, sanaŋnan salat jasaimyn. Sonda qalai degendei basy joq basşy basyn byrtyq-byrtyq sausaqtarymen qorǧaştap, özıne sıltengen qamşydan jasyrdy. Köterem jylqydai üielep jatqan jerınen siyrşalap tūryp edı şalbary şeşılıp qaldy. Jalma jan qolymen erkektık abyroiyn bürkemelegenı sol, qasqyr tıs qamşymmen basynan salyp qaldym. Basynan qaŋyltyrdyŋ qaŋǧyrlaǧan dausy şyqty. Kerılgen keudesınen perıp qalsam bos böşkedei bozdap kettı. Syrty «toq» bolǧanmen ışı «aş» eken. Betondai belınenen atap ötıp, ökpe tūsynan qamşy ūşymen türtıp, ökpelegen eldıŋ ökınış aralas, qaiǧy jaǧalas äŋgımesın ändetıp aityp berdım. Oǧan betınıŋ jünı de jybyr etpegen soŋ joqtau ǧyp jetkızdım. Oǧan da tükterı tıkıreimedı. Sosyn syŋsu ǧyp sözben, qalyŋ etın, qalyŋ betın sabaladym-ai. Mai basqan jüregın tıkenek-tıkenek sözben araladym-ai. Bylq etpeidı. Ekı betı bülk etpeidı. Köŋılsız közıne qarasam jūrtta qalǧan üidıŋ üŋıreigen terezesındei qorqynyşty. Qorqynyşty bolǧan da halyqtyŋ jaǧdaiynan da aianyşty eken. Barlyq qaiǧyny bır özı köterıp köterem bolǧandai meŋıreigen menşıktı mınezımen közıme kınälai qarady. Taq bır mūny men mūnşama qaiǧyǧa qamap qoiǧandai aldynda şaşylyp jatqan qaǧazǧa qarady. Söitse-em, basy joq bastyqqa qonaq bop ketken men ǧana emes ekenmın. Mendei eptı, tektı şaldardyŋ bırneşeuı basy joq nemenı menen būryn-aq qaǧa-soǧa ketıptı. Är qaisysy sözben tüiretıp, qamşyny basyna biletıp, äbden älek etıp, älsıretıp tastapty. Sondyqtan ketık-ketık kertılgen – köŋılı, körkı ketken köşedei – ömırı būltty künnıŋ būlyŋǧyr taŋyndai, arba joldyŋ şaŋyndai şūbatylyp şaşylyp qapty. Aiap ketetın jüregım malǧa da janaşyr ǧoi dep, älgınıŋ aşylyp qalǧan auy men auzyn qamşymnyŋ sırne ūşymen türtıp, türe jauyp berdım. Eŋ bolmasa da, em bolmasa da basy joq bastyqqa basymnyŋ ısteitın şetın ǧana qamşymen şertıp körsettım. Şaitandy da, saiqaldy da, baitaldy da qamşy ǧana tärbieleitının basy joq bastyq sezdı ma eken? Sezgen şyǧar, sezım basta emes qoi. Köz jasqa tūnşyǧyp qalam Boiym da, oiym da sonşa ūzyn emes, türım de onşa qyzyq emes. Äiteuır jan baǧyp, kästöm kigenderge taŋ qalyp, suretke tüsırıp aqşa tauyp jürgen edım. Jolda jortyp kele jatqam. Artyma qarasam qara-kök kästöm kigen bıreuler ahılep-ühılep jügırıp kele jatyr. Baiqūstardyŋ betınde bet, etınde et qalmapty. Oraza ūstaǧan menen ary. – Aǧai, aǧai deidı, şetındegı şandyry. – Ne boldy, kım bolasyŋdar? – dedım körden tūryp kelgendei özderıne, öleusıregen közderıne qarap. Men äkımnıŋ tükırıgın-qaqyryǧyn jinauşy bolyp qyzmet ısteimın, atym – Albasty – dedı, on ekınşı qabyrǧasynyŋ astynan dem alyp. – Al men, äkımnıŋ qaizyǧaǧyn qaǧuşy – Maqūlmyn – dedı, sopaq basyn sipalap. İä, ne kömek kerek edı – dedım, bätenkem siiaqty myj-tyj betterıne tesılıp. – Suretke tüsıru kerek,– deidı, öz demderıne özderı tūnşyǧyp – Qanşa töleisıŋder? –Alǧystan basqa aitarymyz joq –dedı, myj-myj betterın bedıreitıp. Şynymdy aitsam aiap kettım. Köp kerılmei kelıstım. Ekeuınıŋ közı köşenıŋ şamdaryndai qaita jarqyrap jana kettı. Bıreuı qaizyǧaǧymdy qaǧyp, ekınşısı tükırıgımdı baǧyp tūr. Janym aşyp ketıp, tasyp jetken tükırıgımdı tılmen toqtatyp jūta saldym. Söitıp, äkımşılıkke ändetıp kırıp keldım. Kelsem äkım abyrjyp otyr. Amandassam aiaǧynyŋ sausaǧyn qozǧauǧa erınıp, erkelep, byljyrai qaldy. Maqūl men Albasty jügırıp baryp oŋ qolyn köterıp, qolyma qolyn qystyra saldy. «Assalaumaǧaleiküm» demese de «Ualeikumsalam» dei saldym, atam, apam üşın. Sodan keiın bıreuı äkımnıŋ apandai auzyn aiaǧymen tırep tūryp aşty. Ekınşısı temıretkıdei sıresken tılınen tartqylyp, tot basqan tısıne qairap-qairap, ary-berı qozǧap äreŋ degende söilettı-au äiteuır. – Sen menıŋ kım ekenımdı, külsem kün, külmesem tün ekenımdı bılesıŋ ba? – deidı, astyŋǧy ernın auyrsynyp. – Bılemın. Bıraq ömırıŋızdıŋ barlyq seriiasyn körmeppın. Boevik pa, melodrama ma dedım – jarty metr tılımmen jarty gektar betımdı jalap. Sodan ünsız üŋıreigen mūnai tüstes közın betenkeme bır, betıme ekı qadap öttı de, moinymda salaqtap tūrǧan fotoapparatqa saldy. Osyny baiqaǧan Maqūl men Albasty äkımnıŋ jaǧyn jabylyp jürıp qozǧap taǧy bır sözdı suyryp aldy. – Sen menı eşkımnıŋ qolynan kelmegen suretke tüsıresıŋ. Aqysyna alǧys arqalap qaitasyŋ, – dedı. Meilı, dep kelıstım de Albasty men Maqūlǧa qaita qaradym. Ekeuı äkımdı esınep tūrǧanda suretke tüsıru kerek degen ötınış aitty. Sonymen ūiqysy tynyş onyŋ esıneuın mysyqtai mız baqpai auladym. Sabazyŋ tük te esınemedı. Bıraq toiymsyz közı tūraq tappai bırese maǧan, bırese fotapparatqa tüse berdı. Saǧat tüngı ekı boldy. Äkımde älı ūiqy joq. Maqūl men Albasty bolsa bastyqtarynyŋ boryqtai sanynda baladai balbyrap ūiqyny ūryp jatyr. Bır kezde şydamai kettım de äkımge el-jūrttyŋ jaǧdaiy jaily äŋgıme aittym. Äkımderdıŋ ädetı ǧoi, basynda jaqtyrmady. Sonda da auyldyŋ ahualyn aitudan jalyqpadym. Tankalar ǧana tüzu jüretın köşeler turaly söz etıp edım sol jaq qasy joǧary köterıldı de qaitadan ornyna tüstı. Sosyn üiınen şyqsa bazarǧa, bazardan qaitsa üiıne jetu üşın qiiamet qaiym keşetın mügedekterdıŋ janaiqaiyn jyrladym. Söitsem töbesındegı bır uys şaşy aǧaryp kettı, ölä! Bıraq esınemedı. Qaitsem de esıŋnen tanyta esınetem dep qoiam ışımnen.Toqtap tūr, bala ne, äkım ne ekeuı böbektei aŋqau emes pe. Davai, ertegı aityp köreiın dep joqty bardai, bardy bazardai jaidym. –Baiaǧynyŋ bai zamanynda sız basqarǧan auyldyŋ janynda ülken köl bolǧan. Ol köl halyqtyŋ köz jasynan paida bolǧan. Tegı, tartylmai tūryp, auyl tūrǧyndary sol kölge bar qaiǧysyn juyp, qaǧaju körgen köŋılın şaiady eken. Bırde tasyp, bırde juasityn köl künderdıŋ künı eŋırei jylap, bar auyldy topan su alyp ketıptı.Ulap-şulaǧan halyq ne ısterın bılmei eŋsesı biık, terezesı temır, qūrylysy qūryş äkımşılıkke qarai bettei jüzedı. Barsa äkım suǧa batyp-şyǧyp, köz jastan paida bolǧan köldıŋ aşy dämın jūtyp, esı auyp, tūzdy qiiardyŋ suyn ışkendei qatalap jatyr eken. Halyqqa qarasa suǧa batpaidy deidı. Bärı qūstyŋ qauyrsyny siiaqty sudyŋ betınde qaiyqtai qalqyp tūr. «Sızder, sızder» dep su jūtyp, qinalyp jatqanda tas keneşe jabysqan astyndaǧy kreslosy qūiryǧynan sopaŋ etıp syrǧyp, aǧysqa ılesıp beredı. Ainalasyna qarasa qarmanatyn tal joq. Söitıp, süme-sümesı şyǧyp aiaq-qoly erbeŋdep tūrǧanda janyna jandaişaby, qūdaidyŋ qūtty künı qasynan tabylatyn orynbasary körşı bölmeden şalp-şalp etkızıp şalqasynan jüzıp şyǧa keledı. –Aǧatai, äkemnen keiıngı qadırlım, bastyǧym, men būl halyqtyŋ köz jasyna jüzıp üirenıp qalǧan bekıre balyqtai blatnoi şomylam. Toŋ moinyma otyrasaŋyz da, betondai belıme mınseŋız de myŋq etpeimın, –deidı, būltyldap. Äiteuır äitıp-büitıp äkım äreŋ degende qanardai qarnyn, sosyn aiaǧyn asyryp, orynbasaryn jaidaq mınıp aldy. Ol bolsa tūnşyǧa osqyrynyp, jüze jöneldı. Suda süŋgıp, salto jasap jürgen halyqqa qarasa eş uaiym joq eken. Äkım aŋ-taŋ. Şetkerekte saqalyn sudan syǧyp, köŋıldı küide üiınıŋ şatyrynda otyrǧan şalǧa jolyǧady. Jolyqsa şal tyrq-tyrq küledı deidı. Äkım aşuǧa basyp, – Onyŋyz ne? Dap-dardai basyŋyzben! Ainalaŋyzǧa qarap qoiyŋyz... Suda otyrǧanyŋyzdy bılesız ba? – dese, şal şalqasynan jatyp alyp külıptı. Äkımnıŋ talaǧy tars jaryla jazdap, terıs ainalyp kete bereiın dese şal toqta dep mai qūiryǧyna bır teuıptı. – Bızdıŋ auyldyŋ qadırmendı äkımı sen ba edıŋ? Jylai-jylai közımız aqty, sodan tanymai tūrǧanym...dep, – külmegende jylaimyz ba? Jasymyzdy tögıp-tögıp tauystyq qoi. Tausylmaǧan külkımızben künımızdı ūzartyp, közımızdı qyzartyp otyrmyz da. Kelıŋız hormen küleiık,– dedı saqalyn selk-selk etkızıp dep, ertegımdı aiaqtai berıp betıne qarasam, auzy aşylyp ūiqtap ketıptı. Işınen jegen-pegenı körınıp, jartysy ernınen tögılıp jatyr eken. Aqyryn, oiatyp almaiyn dep fotoǧa tüsırıp aldym. Sūmdyq-ai, sūmdyq! Ne pälenı jemegen deseŋızşı, bärın jeptı. Zeinetkerdıŋ köŋılın jylytuǧa bölıngen kömırdı bastap, säbidıŋ jörgek pūlyna şeiın şemışkedei şaǧypty. Auyldyŋ jarty halqynyŋ aryz-şaǧymy asqazanynda qorytylmai qalsa kerek, ūrtynyŋ bır şetı ybyrsyp jatyr. Jolǧa bölıngen qarjyny asfaltke aralastyryp asapty. Kekırıgı smola sasidy. Auyz suǧa bölıngen aqşany kampot jasap ışıp, araqpen aralastyryp, koniakpen jaǧalastyryp, sonau tüp asqazanyna ekı-üş qoidyŋ, tört-bes qūlynnyŋ, segız bırdei şoşqanyŋ quyrdaǧyna qattap tastapty. Säl moinymdy soza tüsıp qarasam ekı-üş niva, tört kamaz, bır traktor, bır djip kölıgı aş ışıgıne tırelıp tūryp qapty. Soǧan bola mezim ışıp mazasy ketıp jür eken. Auzynan tögılgen, auyl şaruaşylyǧyna bölıngen on-onbes subsiiadany qaltama basyp alsam albasty basty deisız ba... prosto şomyla almaimyn. Köz jastan paida bolǧan kölde tūnşyǧyp qalam. Qalaǧa barsam qarnym aşady Qalaǧa barsam qarnym aşady. Şöl bolsa alqymnan alady. Ūiat betten jūlyp, şymşidy. Sosyn tärelkedei täbetımdı taban astynda kırletıp alam. Aǧaiyn-tuystarym joq emes bar. Dos degenıŋ jyrtylyp-aiyrylady. Ol ainalaiyndar jaily auyz toltyryp aitqanmen dastarhandarynan auyz toltyryp tamaq ışe almaisyŋ. Qalai deisızder ma? Bylai. Artynyp-tartynyp, Almatyǧa kelgende aldymen avtobustan oŋ aiaǧymmen tüsem dep sol aiaǧymmen jer bassyppyn. Artymnan yrsyldap kelıp qalǧan traktordyŋ döŋgelegındei büjır-büjır däu qara äiel basyp ketıp jazym bolam ba dep sasqanymnyŋ kerı ǧoi. Yrymşyldyǧym ūstap, avtobusqa qaita mınıp, artymnan eşteŋe quyp kele jatpaǧanyna köz jetkızıp oŋ aiaǧymmen asfaltqa qoidym. Eŋ bastysy mynau tasqalada aş qalmau kerek maǧan. Sondyqtan qamsyz bolmai samsa jep, saǧyz şainap, ekı tärılkeden tamaq ışıp, artynan Almatynyŋ «maşalka nanyn» keptep aldym. Toiǧanymdy tekseru üşın kürkırete kekırıp edım, köşedegı kısıler selk etıp, terektegı qūstar jelp ettı. Jolai kele jatyp, şemışke şaqtym. Äiteuır qarnym toidy. Söitıp, tuysymnyŋ üiıne köŋıldı kırıp bardym. Amandyq-saulyqtan keiın şäi qoidy. Sol arada jeŋgemız dükenge jelkıldei jügırıp kettı. Äure bolmaŋdarşy desem de äure boldy. Satyp äkep dükennıŋ tūşparasyn qainatty. Būrqyldap ol bäle pıskenşe ekı-üş qiiar men qyzanaqty kesek turap, moienezdı öltırıp salyp, tūz seuıp dastarhanǧa qoidy. Magazinnıŋ nanyn lezvenıŋ qalyŋdyǧyndai kesıp, aldymdy a duşi qalap tastady. Äŋgıme aityp, auyl-aimaqtyŋ jaiyn jyrlap, äkelgen bazarlyǧymdy – qūrtymdy, qymyzymdy, maŋyzymdy kömbege köŋnıŋ astyna kömıp pısırgen taba nanymdy şyǧaryp quantyp tastadym. Tuystarym men äkelgen auyl dämın körgende qonaǧyn ūmytty. Söitıp, nandy tızege ūryp ekıge bölıp, maŋyzǧa matyryp jep, artynan qūrt soryp jetısıp qaldy. Sosyn üilerıne kelgen qonaǧy, iaǧni men esterıne tüse kettım. Menımen bırge käströlde būrqyldap qainap, farşy aqtarylyp jatqan 35 tal tūşpara esterıne aldy. Taq bır et asyp, jatqandai otyz bes tal tūşparaǧa bärımız şulasyp, şūrqyrasyp jatyp äzer degende dastarhanǧa otyrdyq. Dastarhannyŋ tarlyǧyn-ai, keregedei köŋıldıŋ keŋdıgın ūrmaidy da eken. Bırımızdıŋ tızemız bırımızge taqalyp, qolymyz-qolymyzǧa aiqasyp, dastarhannyŋ betınde qala köşelerındei keptelıs bastaldy. Jeŋgemız jelkıldep, soiaudai sauasaqtaryna jabystyrǧan tyrnaqtarymen jaŋa ǧana būiralanǧan şömeledei şaşyn ary-berı türtıp tüzep qoidy da, tamaqtan qūidy. Aldyma as keldı.Tärelkemdı alyp, eşkımge bıldırmei qarap qoidym. Üş tal tūşpara, ekı tal ırı kesılgen piiazben jarty tärelke tauyqtyŋ bulonynda şomylyp jür. «Iş-je» dep jandary qalmai qaita-qaita qinaǧan soŋ bır talyn ılıp alyp auzyma ūrdym. «Nannan alsaŋşy, ūialma!», «eşe nemnoşko» degen soŋ aldymdaǧy kesılgen ekı tılımın jedım. Maşalkadai jūmsaq eken. Kädımgı tısı joq apamnyŋ iekpen ilei salatyn asy eken. Tısıme timei jatyp, erıp, ezılıp kettı. Azdan soŋ şai keldı. Oǧan közdıŋ jasyndai ǧana tetropakettıŋ kökpenbek sütın qatty. «Qūmşeker salsaŋşy, qainym...» deidı, jeŋgem. Tört būryş şaqpaq qanttyŋ bıreuın kesege kesektei süŋgıtıp jıberdım. Qūiǧan şaiy jylymyq bırdeŋe. Köŋılıne kelmesın dep: «Jeŋge, şaiyŋyzdyŋ būrqyldap qainap jatqan jerınen qūisaŋyz» dep qoidym. Äkel dep kesemdı alyp, tefaldyŋ tübınen qaǧymen qosyp qotara saldy. Kesemnıŋ ışınde kesek-kesek qaqtar seŋdei soǧylysyp jür. Ony ūqqan jeŋgem qaisy. Äşeiın menı äŋgımenıŋ astyna alyp, ony-pūnyny sūrap, özı jasaǧan salatty özı tausa jep qoidy. Aǧam da bır ışek bolyp qalǧan ba auzyna as aparmady. Joq älde maǧan jetsın dep, tartynyp otyr ma, onysy būlttai būlyŋǧyr. 10 minut öttı degende taralkemdegı ekınşı tūşparany şanyşqymen şūqyp alyp, jeitın jerıme tastai saldym. Şainamadym bıraq. Işınde farşy joq, aqtarylyp ketıp abyroiy şaşylyp qapty.Tūşparanyŋ nanyn ūzaqqa saqtau üşın därethananyŋ qaǧazyn qosady degendı emes-emıs estıgenım bar. Soǧan qaraǧanda men jep otyrǧan tūşparaǧa tualettıŋ qaǧazy da, salfetka da qosylmaǧan siiaqty.Üşınşısın jeuge ūiatym ūialyp qaldy. Bır kezde ışım qūryldap, dyryldai bastady. Işekterımdı bıreu qolmen būrap jatqandai bürıstım de qaldym. Qaita-qaita qarnymdy toltyryp jel keledı, jelmen bırge maŋdaiyma ter keledı. Syrtqa bıldırtpei şyǧaryp jıbereiın desem aiadai üi aiaityn emes. Jynym keldı. Därethana qūrylysynan bastap, qala qūrylys basqarmasyna deiın japyra boqtadym. Ara-arasynda toqtadym. Entıgıp, köŋılımnıŋ küiın keltırıp, ışımdı ūqalap, öz-özımdı jūqalap, dastarhanda otyra berdım şydap, qaitem. Älgı, qūrǧyr tar därethanaǧa kırıp, ainala almai üielep qūlap, ornymnan qaita tūra almai ışım keuıp, ışkenım syrtqa teuıp, bylǧap alyp abyroidan aiyrylyp qalam ba dep qinalyp otyrǧanym-otyrǧan. Onyŋ üstıne ashanaǧa jabysyp tūrǧan tualettıŋ qabyrǧasy qanyŋdy qainatatyndai jūp-jūqa bırdeŋe. Şai ışıp, tūşpara jep otyǧan kısılerge ışıŋdegı revoliusiianyŋ qūryldaǧan, dyryldaǧan, yŋyldaǧan ünın qalai ǧana estırtıp otyra bermeksıŋ? Bıreudıŋ ışınde ötıp jatqan maidanǧa ekınşınıŋ aralasuǧa, halın sūrauǧa, qaǧazyn aparyp beruge qandai qaqysy bar? Eşqandaida. Atam qazaq «Tısı auyrǧan men ışı aurǧannyŋ köŋılın sūrama» demei ma. Sondyqtan tısımdı-tısıme nyǧyzdai qysyp, qara terge tüsıp auyldaǧy jügırıp bara salatyn iesız qirap qalǧan keŋselerdı, esı şyǧyp eskırgen monşalardy, qūlap kırpışı tonalyp töbesı tüsuge ainalǧan balabaqşalardy erıksız eske ala berdım. Olardyŋ da qadırın tüsınetın kün bolady eken-au deimın ışımnen, keremettei ışım auyrǧanda.
