Ūlttyq mädenietımızdıŋ erekşe qyrlaryn tanytatyn önerdıŋ qaitalanbas türınıŋ bıregeiı – Quyrşaq teatry. Onyŋ tamyry tereŋ tarihpen astasyp, halyqtyŋ ruhani bailyǧyn saqtauǧa jäne damytuǧa ülken üles qosyp keledı. Quyrşaq teatrynyŋ ūlt ruhaniiatyndaǧy maŋyzy men qūndylyǧy tek öner salasynda ǧana emes, sonymen qatar ūlttyq sana-sezımdı tärbieleude de airyqşa oryn alatyny anyq. Qazaq halqynyŋ mädeni mūrasynda quyrşaq önerı köneden kele jatqan dästürlermen tyǧyz bailanysty. Ata-babalarymyz bala oiynşyqtary arqyly ertegı, aŋyz, äpsana syndy ruhani qūndylyqtardy ūrpaqtan ūrpaqqa jetkızgen. Bügınde Quyrşaq teatry osy dästürdıŋ zamanaui jalǧasy retınde ūlttyq ideialardy, mädeniet pen tarihty jaŋa buynǧa jetkızudıŋ tiımdı qūraly bolyp tabylady.
Respublikamyzdyŋ Almaty qalasyndaǧy tūŋǧyş quyrşaq teatry alǧaş aşylǧan künınen bastap körermenderdı, äsırese balalardy, ruhani-adamgerşılık qūndylyqtarǧa baulyp keledı. Tamyrly tarihqa ie öner ordasynyŋ qoiylymdary körermen sanasyna jaqsylyq pen jamandyqtyŋ aiyrmaşylyǧy, dostyq, adaldyq, ädıldık, t.b. asyl qasietterdı nasihattaudy jüzege asyruda. Quyrşaq keiıpkerlerınıŋ beinesı arqyly estetikalyq talǧamdy qalyptastyruda erekşe röl atqaruda. Öitkenı, balanyŋ qiialy men şyǧarmaşylyq qabıletterın damytuǧa quyrşaq teatrynyŋ yqpaly zor.
Almaty Memlekettık quyrşaq teatryna biyl 90 jyl tolmaq. 1935 jyly 10 qazanda negızı qalanǧan öner oşaǧy künı bügınge deiın üzdıksız jūmys jasap, ūlt ruhaniiatynyŋ altyn arqauyna ainalyp otyr. Torqaly toidy Halyqaralyq deŋgeide atap ötu josparlanuda. 90 jyldyqtyŋ aldyndaǧy 2024 jylǧy Ūlu jyly – Quyrşaq teatry ūjymy üşın şyǧarmaşylyq ızdenısterge toly, jaŋa şyŋdalu men tyŋ ideialardy jüzege asyrǧan, sondai-aq quanyşqa kenelgen erekşe kezeŋderdıŋ bırı boldy. Osy mausymda sahna törıne şyqqan premeralar käsıbi teatr zertteuşılerı men BAQ ökılderınıŋ erekşe qyzyǧuşylyǧyn tudyrdy. Teatrdyŋ damuyna şynaiy janaşyrlyq tanytyp, onyŋ örkendeuıne qajettı barlyq jaǧdaidy jasap otyrǧan Almaty qalasynyŋ Mädeniet basqarmasy, şyǧarmaşylyq toptyŋ eŋbegı men teatr äkımşılıgınıŋ jaŋaşyl közqarasy – Quyrşaq teatrynyŋ jaŋa bır biık beleske köterıluınıŋ negızın qalady.
Bügıngı taŋda Quyrşaq teatry – tek balalardyŋ ǧana emes, eresekterdıŋ de qyzyǧuşylyǧyn tudyratyn öner salasy. Qazırgı zaman rejisserlerı ūlttyq taqyryptardy jaŋaşa qyrynan aşyp, zamanaui tehnologiialardy paidalana otyryp, qoiylymdardyŋ körkemdık sapasyn arttyruda. Quyrşaq teatrynyŋ internasionaldyq deŋgeide de joǧary baǧalanuy – onyŋ tek ūlttyq şeŋbermen şektelmeitının, jalpy adamzattyq qūndylyqtardy paş etetının körsetedı. Osy oraida, 2024 jyly teatr ūjymy körermen nazaryna belgılı boksşy Bekzat Sattarhanovtyŋ ruhyna arnalǧan «Chempion» (rej. O. Aqjarqyn-Särsenbek), älem ädebietınde äigılı ertegı «Etık kigen mysyq» (rej. B.Momynjanov), Gruziia Memleketınıŋ rejisserı Nikoloz Sabaşvili sahnalaǧan Nikolai Gogoldıŋ «Şekpen», Hans Kristian Andersennıŋ «Qar hanşaiymy» (rej. G.Laiko) şyǧarmalarymen tolyqty. Sondai-aq, teatrdyŋ boitūmaryna ainalǧan «Quyrşaq duman» qoiylymy jaŋaşa baǧytta «Jūldyzdy quyrşaqtar» atauymen qaita jandandy. Atalmyş qoiylym tek balalardy ǧana emes, eresekterdı de quanyşqa böleitın qoiylym. Onyŋ basty maqsaty – quyrşaq teatry önerınıŋ aluan türlılıgın tanytu jäne ūlttyq mädeni mūrany därıpteu. Teatr şeberlerı daiyndaǧan quyrşaqtardyŋ ärqaisysy erekşe tehnika men ūlttyq naqyşqa ie. Jalpy, jyl boiynda teatr sahnasynda 1390 spektakl qoiylyp, ony 92 000 körermen tamaşalady.
Teatr üşın maŋyzdy oqiǧalardyŋ bırı – Gürjıstannyŋ Batumi, Borjomi, Ahalsihe, Kutaisi, Tbiliside qalalarynda halyqaralyq gastroldık sapary öttı. Gastrol aiasynda gürjıstandyqtar nazaryna teatr repertuaryndaǧy Şekspirdıŋ «Makbet. İlliuziia» (rej. D.Jūmabaeva) qoiylymy ūsynylyp, zor qoşemetke ie boldy.
Älemnıŋ är tükpırınde ötıp jatqan Quyrşaq teatrlarynyŋ festivalderı türlı mädenietterdıŋ şyǧarmaşylyq jūmysyn tanystyruǧa mümkındık beredı. Quyrşaq teatrynyŋ özındık erekşelıkterı, dästürlerı men jaŋaşyldyqtary arqyly mädenietaralyq bailanys nyǧaiady. Būl festivalder halyqaralyq deŋgeide önerpazdar men körermender arasynda mädeni dialogty qalyptastyratyny haq. Bügınde Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ ūjymy jyl saiyn jaŋa ideialar men innovasiialyq täsılderdı meŋgeru, jahandyq arenadaǧy qazaq quyrşaq önerın keŋınen nasihattau maqsatynda türlı festivalderge qatysudy dästürge ainaldyrǧan. Ūlu jyly da 3 halyqaralyq festivalge qatysyp, respublika mädenietınıŋ oŋ immidjınıŋ artuyna yqpal ete otyryp, jüldelı oryndarǧa ie boldy.
Öner ordasy 2024 jyldyŋ şılde aiynda Kanadanyŋ Ottava qalasynda ötken I Halyqaralyq «Ottava» quyrşaq teatrlary festivalıne «Romeo men Djuletta» (rej. D.Jūmabaeva) spektaklımen qatysyp, «Gran-pri» jüldesın ielendı. Qyrküiek aiynda Belarus Respublikasynyŋ Grodno qalasynda ötken Halyqaralyq «Lialkı nad Nemanom» quyrşaq önerı festivalıne «Qazdar men aqqular» (rej. A.Zaisev) qoiylymymen qatysyp, arnaiy diplomǧa ie boldy. Sonymen qatar, 23-27 qyrküiek künderı aralyǧynda Gürjıstannnyŋ Batumi qalasynda ötken II Halyqaralyq «Batumi» quyrşaq teatrlar festivalıne «Şekpen» (rej. N.Sabaşvili) spektaklımen qatysyp, «Üzdık rejisser» nominasiiasyn jeŋıp aldy.
Quyrşaq teatry – halyqtyŋ mädeni kodyn saqtap, ony keiıngı ūrpaqqa jetkızetın maŋyzdy qūral. Ol ūlttyŋ ötkenın, bügının jäne bolaşaǧyn bırıktıretın altyn arqau ıspettı. Qoiylymdardaǧy ūlttyq naqyştar, dästürlı än-küi men aŋyzdar – barlyǧy ūlttyq ruhty nyǧaityp, körermennıŋ boiynda maqtanyş sezımın oiatady. Osy tūsta 2024 jyly käsıbi damuǧa asa män berıp, Almaty qalasy äkımdıgı Mädeniet basqarmasynyŋ qoldauymen teatr qyzmetkerlerı Kanada, Resei elderınde Halyqaralyq bılıktılıkterın arttyrdy.
2024 jyly Almaty qalasynyŋ Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ basty jetıstıkterınıŋ bırı – Almaty künıne orai qala äkımı Erbolat Dosaevtyŋ tabystauymen «Almaty qalasynyŋ Qūrmettı azamaty» ataǧyn aluy boldy.
Sondai-aq quyrşaq önerıne qosqan ülesterı üşın teatrdyŋ 5 qyzmetkerı memlekettık marapattarǧa ie boldy: «Mädeniet üzdıgı» tösbelgısımen artister men mamandar Rauan Ukarova, Maqsat Kamalov, Qairat Chujetov; «Qūrmet» ordenımen artist Säbila Abueva marapattaldy. Jaryq qoiu mamany Qairat Chujetov Qazaqstan Teatr qairatkerlerı odaǧynyŋ «Eŋlıkgül – 2024» teatr syilyǧynyŋ «Qoiylymdaǧy üzdık jaryq qoiu» nominasiiasynda jeŋımpaz atandy.
Teatr ordasy Halyqaralyq teatr synşylary qauymdastyǧynyŋ «Synşylar jüldesı – 2024» marapatyn kelesı nominasiialar boiynşa ielendı: «BAQ-pen jūmystaǧy jyldyŋ üzdık teatry», «Jyldyŋ üzdık quyrşaq teatry qoiylymy» («Şekpen», rej. N.Sabaşvili), «Jyldyŋ üzdık quyrşaq teatry ärtısı» (Şohan Qūlnazarov).
Quyrşaq teatry – ämbebap öner türı. Ol tıl men ūltqa täuelsız vizualdyq jäne simvoldyq ädıster arqyly türlı halyqtar men mädenietter arasynda özara tüsınıstıktı arttyrady. Bırlesken jobalarda är eldıŋ dästürlerı men erekşelıkterın quyrşaq önerı arqyly körsetıp, mädeni almasuǧa jaǧdai jasaidy. 2024 jyly Almaty qalasynyŋ Memlekettık quyrşaq teatry Polşanyŋ «BAJ» teatrymen bırlese şyǧarmaşylyq joba jüzege asyryp, aktrisa Arai Saqtaǧanova «Skripkaşy qyz» qoiylymynda basty röldı somdady. Mūndai halyqaralyq bırlesken jobalar quyrşaq teatr önerpazdaryna jaŋa ädıster men tehnologiialardy meŋgeruge mümkındık beredı. Ärtürlı elderden kelgen mamandardyŋ täjıribe almasuy zamanaui qoiylymdar jasauǧa, sonymen qatar dästürlı tehnikalardy qaita jaŋǧyrtuǧa jol aşady.
Quyrşaq önerı arqyly äleumettık mäselelerdı qozǧau, qoǧamdaǧy qūndylyqtardy nasihattau jäne mädenietaralyq dialogty damytuǧa bolady. Telearna būl taqyryptardy barynşa köp adamǧa jetkızudıŋ eŋ tiımdı platformalarynyŋ bırı bolyp tabylatynyn jaqsy bılemız. Osy tūsta öner ūjymy respublikalyq «Balapan» telearnasymen bırlesıp, teatr artisterı jäne quyrşaq keiıpkerlerınıŋ qatysuymen «Qaiyrly tün, balapan!» baǧdarlamasyn daiyndady. Quyrşaq önerın respublikalyq telearna arqyly nasihattau eldegı mädenietke qyzyǧuşylyqty arttyryp, quyrşaq teatrlaryna keluşıler sanyn köbeituge jäne elımızdıŋ mädeni brendı retınde tanyluyna yqpal etpek. «Balapan» telearnasynyŋ quyrşaq teatry önerın qoldauy – onyŋ äleuetın halyq arasynda keŋınen tanymal etu, mädeni qūndylyqtardy saqtau men nyǧaitu jolyndaǧy maŋyzdy qadamdardyŋ bırı bolyp tabylatyny sözsız.
2024 jyldyŋ qazan aiy Almaty qalasynyŋ mädeni ömırı türlı jarqyn şaralarmen erekşelendı. Solardyŋ bıregeiı Almaty qalasy Mädeniet basqarmasynyŋ qoldauymen Almaty Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ ūiymdastyruymen II Halyqaralyq «Almaty Puppet Festival» quyrşaq teatrlar festivalı öttı. Öner merekesı Respublika künıne orailastyryldy.
Ekınşı ret ötken festivalge Qytai, Polşa, Chehiia, Gürjıstan, Bolgariia, Türkiia, Äzırbaijan, Özbekstan, Resei jäne Qazaqstan syndy 11 memleketten 15 teatr qatysty. Festival maqsaty – quyrşaq teatry önerınıŋ körkemdık-estetikalyq ızdenısı arqyly teatr janrynyŋ kökjiegın keŋeite otyryp, halyqaralyq şyǧarmaşylyq qatynasty nyǧaitu, körermendı quyrşaq teatry älemınıŋ zamanaui şyǧarmaşylyǧymen tanystyru boldy. Festivalde älemdık jäne otandyq quyrşaq teatrynyŋ damu tendensiialary, jaŋaşyl baǧyttary men zamanaui erekşelıkterın aiqyndaityn qoiylymdar ūsynu arqyly qala tūrǧyndary men qonaqtarynyŋ ruhani qūndylyqtary artyp, Almaty qalasynyŋ halyqaralyq deŋgeide immidjınıŋ qalyptasuyna üles qosu syndy nätijeler jüzege asyryldy.
Eske sala ketetın jait, Almaty qalasynyŋ äkımı Erbolat Dosaevtyŋ tıkelei qoldauymen 2023 jylynyŋ jeltoqsan, 2024 jyldyŋ qaŋtar ailarynyŋ aralyǧynda teatr ǧimaraty qaita jöndeu jūmysynan öttı. Jöndeu jūmystary nätijesınde teatr ǧimaraty tolyqqandy jaŋartylyp, körermender üşın tartymdy älı jaily atmosfera qalyptasty. Dybys pen jaryq, sahna qondyrǧylary jaŋartylyp, spektakl körsetılımderınıŋ sapasy artty. Jöndeu jūmystarynyŋ nätijelı ärı teatrǧa qadam basqan är janǧa jaǧymdy jaǧdai syilau maqsatynda Almaty qalasynyŋ Memlekettık quyrşaq teatry teatr foiesın jaŋartu jūmystaryn 2024 jyldyŋ 1 qaraşasynda bastap, 2024 jyldyŋ 30 qaraşasynda aiaqtady. Qazırgı uaqytta teatr foiesı kürdelı jöndeuden öttı.
Quyrşaq teatrynyŋ maŋyzy – onyŋ tek öner tuyndysy ǧana emes, halyqtyŋ ruhani älemın baiytatyn erekşe qūndylyq ekendıgınde. Qai kezeŋde bolmasyn Quyrşaq teatry ūlttyq bolmysymyzdy saqtap, ūrpaqqa jetkızudıŋ jarqyn ülgısı bolyp qala bermek. Ūlttyq önerımızdı damytu, ony jaŋa belesterge köteru jäne halyq arasynda keŋınen nasihattau maqsatynda Memlekettık quyrşaq teatry älı de köptegen maŋyzdy jūmystardy jüzege asyratyny anyq. Şyǧarmaşylyq ızdenıstı toqtatpai, jaŋa baǧyttarǧa batyl qadam jasap jürgen ūjymnyŋ öner keŋıstıgınde joǧary jetıstıkterge jetetınıne kämıl senemız. Kez kelgen jastaǧy körermenge quanyş pen erekşe äser syilaityn osy öner ordasyna kelıp, uaqytty mändı ötkızıp, ruhani bailyqqa bölenuge şaqyramyz.
Almaty Memlekettık quyrşaq teatryna biyl 90 jyl tolmaq. 1935 jyly 10 qazanda negızı qalanǧan öner oşaǧy künı bügınge deiın üzdıksız jūmys jasap, ūlt ruhaniiatynyŋ altyn arqauyna ainalyp otyr. Torqaly toidy Halyqaralyq deŋgeide atap ötu josparlanuda. 90 jyldyqtyŋ aldyndaǧy 2024 jylǧy Ūlu jyly – Quyrşaq teatry ūjymy üşın şyǧarmaşylyq ızdenısterge toly, jaŋa şyŋdalu men tyŋ ideialardy jüzege asyrǧan, sondai-aq quanyşqa kenelgen erekşe kezeŋderdıŋ bırı boldy. Osy mausymda sahna törıne şyqqan premeralar käsıbi teatr zertteuşılerı men BAQ ökılderınıŋ erekşe qyzyǧuşylyǧyn tudyrdy. Teatrdyŋ damuyna şynaiy janaşyrlyq tanytyp, onyŋ örkendeuıne qajettı barlyq jaǧdaidy jasap otyrǧan Almaty qalasynyŋ Mädeniet basqarmasy, şyǧarmaşylyq toptyŋ eŋbegı men teatr äkımşılıgınıŋ jaŋaşyl közqarasy – Quyrşaq teatrynyŋ jaŋa bır biık beleske köterıluınıŋ negızın qalady.
Bügıngı taŋda Quyrşaq teatry – tek balalardyŋ ǧana emes, eresekterdıŋ de qyzyǧuşylyǧyn tudyratyn öner salasy. Qazırgı zaman rejisserlerı ūlttyq taqyryptardy jaŋaşa qyrynan aşyp, zamanaui tehnologiialardy paidalana otyryp, qoiylymdardyŋ körkemdık sapasyn arttyruda. Quyrşaq teatrynyŋ internasionaldyq deŋgeide de joǧary baǧalanuy – onyŋ tek ūlttyq şeŋbermen şektelmeitının, jalpy adamzattyq qūndylyqtardy paş etetının körsetedı. Osy oraida, 2024 jyly teatr ūjymy körermen nazaryna belgılı boksşy Bekzat Sattarhanovtyŋ ruhyna arnalǧan «Chempion» (rej. O. Aqjarqyn-Särsenbek), älem ädebietınde äigılı ertegı «Etık kigen mysyq» (rej. B.Momynjanov), Gruziia Memleketınıŋ rejisserı Nikoloz Sabaşvili sahnalaǧan Nikolai Gogoldıŋ «Şekpen», Hans Kristian Andersennıŋ «Qar hanşaiymy» (rej. G.Laiko) şyǧarmalarymen tolyqty. Sondai-aq, teatrdyŋ boitūmaryna ainalǧan «Quyrşaq duman» qoiylymy jaŋaşa baǧytta «Jūldyzdy quyrşaqtar» atauymen qaita jandandy. Atalmyş qoiylym tek balalardy ǧana emes, eresekterdı de quanyşqa böleitın qoiylym. Onyŋ basty maqsaty – quyrşaq teatry önerınıŋ aluan türlılıgın tanytu jäne ūlttyq mädeni mūrany därıpteu. Teatr şeberlerı daiyndaǧan quyrşaqtardyŋ ärqaisysy erekşe tehnika men ūlttyq naqyşqa ie. Jalpy, jyl boiynda teatr sahnasynda 1390 spektakl qoiylyp, ony 92 000 körermen tamaşalady.
Teatr üşın maŋyzdy oqiǧalardyŋ bırı – Gürjıstannyŋ Batumi, Borjomi, Ahalsihe, Kutaisi, Tbiliside qalalarynda halyqaralyq gastroldık sapary öttı. Gastrol aiasynda gürjıstandyqtar nazaryna teatr repertuaryndaǧy Şekspirdıŋ «Makbet. İlliuziia» (rej. D.Jūmabaeva) qoiylymy ūsynylyp, zor qoşemetke ie boldy.
Älemnıŋ är tükpırınde ötıp jatqan Quyrşaq teatrlarynyŋ festivalderı türlı mädenietterdıŋ şyǧarmaşylyq jūmysyn tanystyruǧa mümkındık beredı. Quyrşaq teatrynyŋ özındık erekşelıkterı, dästürlerı men jaŋaşyldyqtary arqyly mädenietaralyq bailanys nyǧaiady. Būl festivalder halyqaralyq deŋgeide önerpazdar men körermender arasynda mädeni dialogty qalyptastyratyny haq. Bügınde Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ ūjymy jyl saiyn jaŋa ideialar men innovasiialyq täsılderdı meŋgeru, jahandyq arenadaǧy qazaq quyrşaq önerın keŋınen nasihattau maqsatynda türlı festivalderge qatysudy dästürge ainaldyrǧan. Ūlu jyly da 3 halyqaralyq festivalge qatysyp, respublika mädenietınıŋ oŋ immidjınıŋ artuyna yqpal ete otyryp, jüldelı oryndarǧa ie boldy.
Öner ordasy 2024 jyldyŋ şılde aiynda Kanadanyŋ Ottava qalasynda ötken I Halyqaralyq «Ottava» quyrşaq teatrlary festivalıne «Romeo men Djuletta» (rej. D.Jūmabaeva) spektaklımen qatysyp, «Gran-pri» jüldesın ielendı. Qyrküiek aiynda Belarus Respublikasynyŋ Grodno qalasynda ötken Halyqaralyq «Lialkı nad Nemanom» quyrşaq önerı festivalıne «Qazdar men aqqular» (rej. A.Zaisev) qoiylymymen qatysyp, arnaiy diplomǧa ie boldy. Sonymen qatar, 23-27 qyrküiek künderı aralyǧynda Gürjıstannnyŋ Batumi qalasynda ötken II Halyqaralyq «Batumi» quyrşaq teatrlar festivalıne «Şekpen» (rej. N.Sabaşvili) spektaklımen qatysyp, «Üzdık rejisser» nominasiiasyn jeŋıp aldy.
Quyrşaq teatry – halyqtyŋ mädeni kodyn saqtap, ony keiıngı ūrpaqqa jetkızetın maŋyzdy qūral. Ol ūlttyŋ ötkenın, bügının jäne bolaşaǧyn bırıktıretın altyn arqau ıspettı. Qoiylymdardaǧy ūlttyq naqyştar, dästürlı än-küi men aŋyzdar – barlyǧy ūlttyq ruhty nyǧaityp, körermennıŋ boiynda maqtanyş sezımın oiatady. Osy tūsta 2024 jyly käsıbi damuǧa asa män berıp, Almaty qalasy äkımdıgı Mädeniet basqarmasynyŋ qoldauymen teatr qyzmetkerlerı Kanada, Resei elderınde Halyqaralyq bılıktılıkterın arttyrdy.
2024 jyly Almaty qalasynyŋ Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ basty jetıstıkterınıŋ bırı – Almaty künıne orai qala äkımı Erbolat Dosaevtyŋ tabystauymen «Almaty qalasynyŋ Qūrmettı azamaty» ataǧyn aluy boldy.
Sondai-aq quyrşaq önerıne qosqan ülesterı üşın teatrdyŋ 5 qyzmetkerı memlekettık marapattarǧa ie boldy: «Mädeniet üzdıgı» tösbelgısımen artister men mamandar Rauan Ukarova, Maqsat Kamalov, Qairat Chujetov; «Qūrmet» ordenımen artist Säbila Abueva marapattaldy. Jaryq qoiu mamany Qairat Chujetov Qazaqstan Teatr qairatkerlerı odaǧynyŋ «Eŋlıkgül – 2024» teatr syilyǧynyŋ «Qoiylymdaǧy üzdık jaryq qoiu» nominasiiasynda jeŋımpaz atandy.
Teatr ordasy Halyqaralyq teatr synşylary qauymdastyǧynyŋ «Synşylar jüldesı – 2024» marapatyn kelesı nominasiialar boiynşa ielendı: «BAQ-pen jūmystaǧy jyldyŋ üzdık teatry», «Jyldyŋ üzdık quyrşaq teatry qoiylymy» («Şekpen», rej. N.Sabaşvili), «Jyldyŋ üzdık quyrşaq teatry ärtısı» (Şohan Qūlnazarov).
Quyrşaq teatry – ämbebap öner türı. Ol tıl men ūltqa täuelsız vizualdyq jäne simvoldyq ädıster arqyly türlı halyqtar men mädenietter arasynda özara tüsınıstıktı arttyrady. Bırlesken jobalarda är eldıŋ dästürlerı men erekşelıkterın quyrşaq önerı arqyly körsetıp, mädeni almasuǧa jaǧdai jasaidy. 2024 jyly Almaty qalasynyŋ Memlekettık quyrşaq teatry Polşanyŋ «BAJ» teatrymen bırlese şyǧarmaşylyq joba jüzege asyryp, aktrisa Arai Saqtaǧanova «Skripkaşy qyz» qoiylymynda basty röldı somdady. Mūndai halyqaralyq bırlesken jobalar quyrşaq teatr önerpazdaryna jaŋa ädıster men tehnologiialardy meŋgeruge mümkındık beredı. Ärtürlı elderden kelgen mamandardyŋ täjıribe almasuy zamanaui qoiylymdar jasauǧa, sonymen qatar dästürlı tehnikalardy qaita jaŋǧyrtuǧa jol aşady.
Quyrşaq önerı arqyly äleumettık mäselelerdı qozǧau, qoǧamdaǧy qūndylyqtardy nasihattau jäne mädenietaralyq dialogty damytuǧa bolady. Telearna būl taqyryptardy barynşa köp adamǧa jetkızudıŋ eŋ tiımdı platformalarynyŋ bırı bolyp tabylatynyn jaqsy bılemız. Osy tūsta öner ūjymy respublikalyq «Balapan» telearnasymen bırlesıp, teatr artisterı jäne quyrşaq keiıpkerlerınıŋ qatysuymen «Qaiyrly tün, balapan!» baǧdarlamasyn daiyndady. Quyrşaq önerın respublikalyq telearna arqyly nasihattau eldegı mädenietke qyzyǧuşylyqty arttyryp, quyrşaq teatrlaryna keluşıler sanyn köbeituge jäne elımızdıŋ mädeni brendı retınde tanyluyna yqpal etpek. «Balapan» telearnasynyŋ quyrşaq teatry önerın qoldauy – onyŋ äleuetın halyq arasynda keŋınen tanymal etu, mädeni qūndylyqtardy saqtau men nyǧaitu jolyndaǧy maŋyzdy qadamdardyŋ bırı bolyp tabylatyny sözsız.
2024 jyldyŋ qazan aiy Almaty qalasynyŋ mädeni ömırı türlı jarqyn şaralarmen erekşelendı. Solardyŋ bıregeiı Almaty qalasy Mädeniet basqarmasynyŋ qoldauymen Almaty Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ ūiymdastyruymen II Halyqaralyq «Almaty Puppet Festival» quyrşaq teatrlar festivalı öttı. Öner merekesı Respublika künıne orailastyryldy.
Ekınşı ret ötken festivalge Qytai, Polşa, Chehiia, Gürjıstan, Bolgariia, Türkiia, Äzırbaijan, Özbekstan, Resei jäne Qazaqstan syndy 11 memleketten 15 teatr qatysty. Festival maqsaty – quyrşaq teatry önerınıŋ körkemdık-estetikalyq ızdenısı arqyly teatr janrynyŋ kökjiegın keŋeite otyryp, halyqaralyq şyǧarmaşylyq qatynasty nyǧaitu, körermendı quyrşaq teatry älemınıŋ zamanaui şyǧarmaşylyǧymen tanystyru boldy. Festivalde älemdık jäne otandyq quyrşaq teatrynyŋ damu tendensiialary, jaŋaşyl baǧyttary men zamanaui erekşelıkterın aiqyndaityn qoiylymdar ūsynu arqyly qala tūrǧyndary men qonaqtarynyŋ ruhani qūndylyqtary artyp, Almaty qalasynyŋ halyqaralyq deŋgeide immidjınıŋ qalyptasuyna üles qosu syndy nätijeler jüzege asyryldy.
Eske sala ketetın jait, Almaty qalasynyŋ äkımı Erbolat Dosaevtyŋ tıkelei qoldauymen 2023 jylynyŋ jeltoqsan, 2024 jyldyŋ qaŋtar ailarynyŋ aralyǧynda teatr ǧimaraty qaita jöndeu jūmysynan öttı. Jöndeu jūmystary nätijesınde teatr ǧimaraty tolyqqandy jaŋartylyp, körermender üşın tartymdy älı jaily atmosfera qalyptasty. Dybys pen jaryq, sahna qondyrǧylary jaŋartylyp, spektakl körsetılımderınıŋ sapasy artty. Jöndeu jūmystarynyŋ nätijelı ärı teatrǧa qadam basqan är janǧa jaǧymdy jaǧdai syilau maqsatynda Almaty qalasynyŋ Memlekettık quyrşaq teatry teatr foiesın jaŋartu jūmystaryn 2024 jyldyŋ 1 qaraşasynda bastap, 2024 jyldyŋ 30 qaraşasynda aiaqtady. Qazırgı uaqytta teatr foiesı kürdelı jöndeuden öttı.
Quyrşaq teatrynyŋ maŋyzy – onyŋ tek öner tuyndysy ǧana emes, halyqtyŋ ruhani älemın baiytatyn erekşe qūndylyq ekendıgınde. Qai kezeŋde bolmasyn Quyrşaq teatry ūlttyq bolmysymyzdy saqtap, ūrpaqqa jetkızudıŋ jarqyn ülgısı bolyp qala bermek. Ūlttyq önerımızdı damytu, ony jaŋa belesterge köteru jäne halyq arasynda keŋınen nasihattau maqsatynda Memlekettık quyrşaq teatry älı de köptegen maŋyzdy jūmystardy jüzege asyratyny anyq. Şyǧarmaşylyq ızdenıstı toqtatpai, jaŋa baǧyttarǧa batyl qadam jasap jürgen ūjymnyŋ öner keŋıstıgınde joǧary jetıstıkterge jetetınıne kämıl senemız. Kez kelgen jastaǧy körermenge quanyş pen erekşe äser syilaityn osy öner ordasyna kelıp, uaqytty mändı ötkızıp, ruhani bailyqqa bölenuge şaqyramyz.
Amangeldı Almat
Memlekettık quyrşaq teatrynyŋ direktory
