Qazaqstandaǵy gazdandyrý máselesi elimizdiń energetıkalyq ınfraqurylymyn jańǵyrtýdyń mańyzdy baǵyty bolyp tabylady. Gazdandyrý ekologııalyq ahýaldy jaqsartýǵa, halyqtyń turmys sapasyn arttyrýǵa jáne ekonomıkalyq tıimdilikti joǵarylatýǵa baǵyttalǵan aýqymdy sharalardyń biri. Eldegi gazdandyrý baǵdarlamasy turǵyndardy ekologııalyq taza kógildir otynmen qamtamasyz etip, kómir men basqa da otyn túrlerin paıdalanýdy azaıtýǵa múmkindik beredi.
Tabıǵı gazdy paıdalaný otynǵa ketetin shyǵyndardy aıtarlyqtaı tómendetedi, ásirese qysy qatal aımaqtarda. - Gazdyń kómir men basqa dástúrli otyn túrlerine qaraǵanda tıimdiligi joǵary, sondaı-aq ekologııalyq taza bolýy Qazaqstannyń klımattyq ózgeristerge beıimdelý strategııasyn júzege asyrýǵa múmkindik beredi.
Kómirdi gazǵa almastyrý arqyly atmosferaǵa shyǵarylatyn zııandy qaldyqtardy azaıtý múmkin bolady, bul ásirese aýa sapasy tómen iri qalalar úshin asa mańyzdy. - Gaz otynyn paıdalaný klımattyq ózgeristermen kúresýge jáne elimizdiń ekologııalyq standarttaryn jaqsartýǵa septigin tıgizedi.
Qazaqstan gazdandyrýdy 2030 jylǵa deıingi kezeńde eldiń barlyq óńirlerin qamtýǵa baǵyttalǵan. Eldegi gaz jelilerin damytý halyqtyń ál-aýqatyn jaqsartý, ekologııalyq qaýipsizdikti qamtamasyz etý jáne energetıkalyq táýelsizdikti arttyrýǵa baǵyttalǵan. Bul sharalar Qazaqstandy ekologııalyq taza jáne turaqty energetıkalyq damý jolyna túsirýge kómektesedi.
Ulytaý oblysynda bilim berý mekemesiniń gaz jelisine qosylýy óńirdiń áleýmettik ınfraqurylymynda mańyzdy oqıǵa bolyp tabylady. Talap aýylyndaǵy №14 jalpy bilim beretin mektep gaz jelisine qosylǵan alǵashqy áleýmettik nysan retinde ekologııaǵa zalaly joq ári tıimdi otynmen jylytý maýsymyna daıyndyqty qamtamasyz etedi. Gazdandyrý – Qazaqstannyń kóptegen óńirlerinde turǵyn úı-kommýnaldyq sharýashylyǵyn modernızaııalaýdyń, ekologııalyq ahýaldy jaqsartýdyń jáne energııa tıimdiligin arttyrýdyń basty baǵyttarynyń biri. Kógildir otyn, dástúrli otyn túrlerimen salystyrǵanda, ekologııaǵa zııandy áserin azaıtady, sondaı-aq turǵyndar úshin qoljetimdi ári tıimdi jylytý kózin usynady.
Jobanyń iske asyrylýy Aýmaǵy 2383 sharshy metr bolatyn qos qabatty nysanǵa arnalǵan jańa qazandyqtyń iske qosylý rásimine «QazaqGaz Aimaq» AQ-nyń bas dırektory Baýyrjan Asqarov qatysty. Jańa qazandyq mekteptiń jylytý júıesin gazben qamtamasyz etedi, bul oqýshylardyń bilim alý ortasyn jaqsartýǵa, sondaı-aq mektep qyzmetkerleriniń jumysyn jeńildetýge múmkindik beredi. Oblystaǵy gaz sharýashylyǵy nysandarynyń qys mezgiline daıyndyǵyn baqylaý maqsatynda Ulytaý oblysy ákiminiń orynbasary Ulantaı Úsenov, Talap aýylynda mektep gaz jelisine qosylǵanyn málimdedi. Ol, sonymen qatar, bıyl jyl sońyna deıin Jezqazǵanda taǵy birneshe nysannyń gazben qamtamasyz etiletindigin atap ótti. Bul, óz kezeginde, oblystaǵy turǵyndardyń ómir sapasyn arttyrýǵa jáne áleýmettik nysandardyń qyzmet kórsetý tıimdiligin arttyrýǵa múmkindik beredi.
Talap aýylynyń gazdandyrý tarıhy Talap aýylynda turǵyn úıler 2021 jyldan bastap kógildir otynǵa qosyla bastady. Aýyldyń turǵyndary gazben qamtamasyz etý jumysyn asa qýanyshpen qabyldady, sebebi gazdyń bolýy, olar úshin, jylytý men turmystyq qajettilikterdi sheshýdiń tıimdi ári qolaıly tásili bolyp tabylady. Alaıda, aımaqtaǵy jalǵyz mektep qazandyǵy osy ýaqytqa deıin dızel otynymen jumys istedi, bul ekologııaǵa teris áser etýi jáne otynnyń joǵary baǵasy máselelerin týdyrdy. ### Bilim berý salasyndaǵy ekologııalyq ózgerister Mekteptiń gaz jelisine qosylýy bilim berý salasyndaǵy ekologııalyq ózgeristerdiń bastamasy bolyp tabylady. Osyǵan baılanysty, jańa jylý júıesi tek jylytý fýnkııasymen shektelmeı, sonymen qatar bilim alýshylardyń densaýlyǵyn jaqsartýǵa da yqpal etedi. Zamanaýı jáne ekologııalyq taza jylý kózderi mektep oqýshylarynyń oqý proessine oń áser etýi, al olardyń kóńil-kúılerin jaqsartýǵa múmkindik beredi.
Jalpy, Ulytaý oblysyndaǵy bilim oshaǵynyń gaz jelisine qosylýy – eldiń áleýmettik-ekonomıkalyq damýy men ekologııalyq ahýalyn jaqsartýǵa baǵyttalǵan mańyzdy qadam. Bul joba tek Talap aýylyndaǵy mekteptiń ǵana emes, oblystyń barlyq bilim berý mekemeleriniń energııa tıimdiligin arttyrýǵa jáne ekologııalyq taza orta qalyptastyrýǵa múmkindik beredi. Keleshekte, Jezqazǵanda jáne basqa da aýyldarda gazben qamtamasyz etý jumystaryn jalǵastyrý, óńirdiń áleýmettik ınfraqurylymyn damytýǵa jáne turǵyndardyń ómir sapasyn arttyrýǵa yqpal etetini sózsiz.
Ulytaý oblysynyń gazdandyrý máselesi sońǵy jyldary ózekti taqyryptardyń birine aınaldy. Óńirdegi gazdandyrý jobasy Qazaqstannyń ońtústik jáne ortalyq aımaqtaryn ekologııalyq taza ári tıimdi energııa kózderimen qamtamasyz etý baǵdarlamasynyń mańyzdy bóligi bolyp tabylady. Bul joba oblys turǵyndarynyń turmystyq jaǵdaıyn jaqsartýǵa, áleýmettik nysandardyń jylý júıesin jetildirýge, sondaı-aq ekologııalyq ahýaldy jaqsartýǵa baǵyttalǵan.
Ulytaý oblysyndaǵy gazdandyrýdyń erekshelikteri: 1. Joba maqsattary:
- Oblys turǵyndaryn ekologııalyq taza kógildir otynmen qamtamasyz etý. - Jylý men elektr qýatyn únemdi ári tıimdi paıdalaný. - Aýanyń lastanýyn azaıtý arqyly ekologııalyq jaǵdaıdy jaqsartý.
2. Gazben qamtamasyz etý aýqymy: - Oblys ortalyǵy Jezqazǵan qalasy men jaqyn mańdaǵy aýyldar alǵashqy kezeńde gazdandyrý júıesine qosylady. - Gaz jelisin keńeıtý aldaǵy jyldarda basqa aýyldyq eldi mekenderge de júrgiziledi.
3. Alǵashqy nátıjeler: - 2021 jyldan bastap Jezqazǵan qalasy mańyndaǵy Talap aýylynyń turǵyndary alǵashqy bolyp kógildir otynǵa qol jetkizdi. - Talap aýylyndaǵy mektep 2024 jyly gaz jelisine qosylyp, osy áleýmettik nysandar arasyndaǵy alǵashqy bolyp otyr.
4. Áleýmettik nysandardy gazdandyrý: - Aldaǵy ýaqytta gaz jelisine mektepter, aýrýhanalar, mádenıet úıleri sııaqty mańyzdy áleýmettik nysandardy qosý josparlanýda. Bul olardyń qyzmet kórsetý sapasyn arttyryp, shyǵyndardy azaıtýǵa múmkindik beredi.
5. Ekonomıkalyq tıimdilik: - Gazben jylytý kómir nemese dızel otynyna qaraǵanda áldeqaıda únemdi ári ekologııalyq turǵydan tıimdi bolyp sanalady. - Bul, óz kezeginde, turǵyndar úshin kommýnaldyq qyzmetterdiń arzandaýyna, ásirese qys mezgilindegi shyǵyndardyń azaıýyna yqpal etedi.
6. Jezqazǵannyń gaz ınfraqurylymy: - Jezqazǵan qalasynyń ózi de gazdandyrý boıynsha aýqymdy jumystar júrgizýde. Jergilikti bılik ókilderi 2024 jyldyń sońyna deıin qaladaǵy birneshe áleýmettik jáne turmystyq nysandardy gaz jelisine qosýdy josparlap otyr.
Ulytaý oblysynyń gazdandyrý jospary áli de belsendi júzege asyrylýda. 2025 jylǵa qaraı óńirdegi eldi mekenderdiń basym bóligi gazben qamtamasyz etiletin bolady dep kútilýde. Bul, ásirese, ekologııalyq máselelerdi sheshýge úlken úles qosyp, óńirdegi turǵyndardyń ómir súrý sapasyn jaqsartýǵa septigin tıgizbek.
