Astanada «Ekologiialyq ortadaǧy jastar köşbasşylyǧy: ŞYŪ şeŋberınde tūraqty bolaşaqqa jol salu» taqyrybynda Şanhai yntymaqtastyq ūiymy Jastar keŋesınıŋ XVII otyrysy öttı. Ūiymdastyruşy – «AMANAT» partiiasy «Jastar Ruhy» jastar qanaty. Is-şaraǧa Mäjılıs Spikerı, «AMANAT» partiiasynyŋ Töraǧasy Erlan Qoşanov qatysty.
Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna müşe jäne baiqauşy 10 memlekettıŋ 150-den astam delegaty – jas köşbasşylar ūiymnyŋ Jastar keŋesınıŋ kezektı otyrysyna qatysu üşın elordada jinaldy. Is-şara ŞYŪ memleket basşylarynyŋ Astana Sammitı qarsaŋynda ötude. Mäjılıs Spikerı, «AMANAT» partiiasynyŋ Töraǧasy Erlan Qoşanov jiynǧa qatysuşylardy qūttyqtap, söz söiledı.
«Qazaqstan Şanhai yntymaqtastyq ūiymyna töraǧalyq etu şeŋberınde 2024 jyldy Ekologiia jyly dep jariialady. Bızdıŋ Prezidentımız Qasym-Jomart Toqaev ekologiialyq kün tärtıbın ılgerıletpei, qoǧamnyŋ äl-auqatyn arttyru mümkın emes ekenın atap öttı. Klimattyŋ özgeruı, tabiǧi apattardyŋ jiılep ketuı men olardyŋ auqymy keŋeiuı bızden bırlesken küş-jıgerdı qajet etetının tüsınuımız kerek. Būl ıste jastar qauymy şeşuşı röl atqaruy kerek. Bügın sızderdıŋ taraptaryŋyzdan ekologiialyq syn-qaterlerdı eŋseru boiynşa tyŋ ärı batyl şeşımder ūsynylatynyna senımdımın», – dedı ol.
Mäjılıs Spikerı soŋǧy uaqytta ŞYŪ-ǧa müşe ärbır el klimattyŋ özgeruı saldarymen betpe-bet kelgenın erekşe atap öttı. Mäselen, Ündıstanda ädetten tys aptap ystyq ornady, Qytaidyŋ keibır provinsiialarynda nöser jaŋbyr jauyp, dauyl soqty, Reseidı alapat su tasqyny äbıgerge saldy, Qazaqstan da soŋǧy 80 jylda bolmaǧan däl osyndai ırı tabiǧi apatqa tap boldy.
«Būl – şūǧyl şara qabyldau qajet ekenın körsetıp otyrǧan naqty belgı. Sondyqtan bız zaŋnamalyq bazany nyǧaitu jäne jasyl kün tärtıbın ılgerıletu baǧytynda jūmys ısteuımız kerek», – dedı E.Qoşanov.
Osy oraida, «AMANAT» Töraǧasy ekologiia mäselesıne qatysty Qazaqstanda qabyldanyp jatqan jüielı şaralarǧa toqtaldy. Mäselen, su resurstaryn paidalanu täsılın tübegeilı özgertetın jaŋa Su kodeksı äzırlenude. 2025 jylǧa deiın elımızde 2 milliard tüp aǧaş egıledı. Prezident bastamasy boiynşa jaŋa ekologiialyq sana qalyptastyruǧa jäne är azamatty kün saiyn qorşaǧan ortanyŋ tazalyǧyn saqtauǧa, ony ömır saltyna ainaldyruǧa şaqyratyn «Taza Qazaqstan» jalpyūlttyq auqymdy aksiiasy jariialandy.
Öz kezegınde, «Jastar Ruhy» jastar qanatynyŋ töraǧasy Aqerke İskanderova qazaqstandyq jastardyŋ qorşaǧan ortany qorǧau baǧytyndaǧy jūmysy turaly aitty. Prezidenttıŋ «Taza Qazaqstan» aksiiasyna 2,4 mln-nan astam adam qatysty, 900 myŋ tonnadan astam qoqys jinaldy, 2,5 mln-ǧa juyq jasyl jelek egıldı. 5 myŋnan astam tarihi-mädeni mūra nysandary qaita qalpyna keltırıldı.
«Juyrda Astana men Almaty arasyndaǧy ūzyndyǧy 1200 şaqyrymdy qūraityn tas joldy qoqystan tazartuǧa baǧyttalǧan partiialyq ıs-şara aiaqtaldy. Är apta saiyn partiialyqtar elımızdıŋ barlyq öŋırınde aumaqtardy tazalauǧa arnalǧan «Taza beisenbı» nauqanyn ötkızedı. Nebary ekı aptada şamamen 3 myŋ tonna qaldyq jinaldy. Jinalǧan qoqys qaita öŋdeuge jıberıledı», – dedı ol.
Sonymen qatar, Aqerke İskanderova «Jastar Ruhy» töraǧalyǧy şeŋberınde ŞYŪ Jastar keŋesı müşelerınıŋ esırtkı qylmysyna qarsy bırlesken ıs-qimylyna basa nazar audardy. Naşaqorlyqpen küresu, oǧan zaŋ aiasynda qarsy tūru barysynda täjıribe almasu mäselesıne erekşe män berıldı. Osy jūmys nätijesınde ŞYŪ elderındegı jastar ūiymdarynyŋ esırtkı biznesıne qarsy ıs-qimylynyŋ ūjymdyq jospary äzırlendı.
Qytai Halyq Respublikasynyŋ ökılı, Bükılqytailyq jastar federasiiasy Bas hatşysynyŋ orynbasary Dun Sia jastardyŋ ekologiialyq bılımın arttyrudyŋ maŋyzyna nazar audardy.
«Bız qorşaǧan ortany qorǧau tūjyrymdamasyn qarapaiym ärı tüsınıktı tılmen baiandaimyz. Kreativtı jastar qorşaǧan ortany qorǧau salasynda şeksız äleuetke ie. Ol öz kezegınde adamzattyŋ damuyna yqpal etedı. Astyqty ūqypty paidalanuǧa şaqyratyn jastar aksiiasy belsendı türde jüzege asyryluda», – dedı ol.
Resei Federasiiasy Memlekettık dumasynyŋ deputaty Denis Kravchenko ekonomika ösımınıŋ draiverı retındegı kreativtı industriianyŋ rölı turaly aitty. Ündıstan Respublikasy Ükımetınıŋ Jastar ısı jönındegı departamentı hatşysynyŋ orynbasary Niteş Kumar Mişra özender men su aidyndaryn tazartu jäne sudy ünemdı paidalanu baǧdarlamalary turaly tılge tiek ettı. Al Özbekstan Respublikasy Jastar ısı agenttıgı janyndaǧy İnstitut direktory Aktam Jalilovvolonterlerdıŋ Aral teŋızınıŋ tübın meliorasiialauǧa qosqan ülesı turaly baiandady.
Otyrys qorytyndysy boiynşa qatysuşylar ŞYŪ elderındegı jastar ūiymdarynyŋ yntymaqtastyǧyn nyǧaitu jönındegı bırlesken qarar qabyldady. Qūjat eko-volonterlerdıŋ halyqaralyq ştabyn qūrudy, jyl saiyn ekologiialyq jobalar konkurstaryn ūiymdastyrudy jäne t.b. közdeidı.
Sonymen qatar, delegattar bırauyzdan şeşım qabyldap, Belarus Respublikasy men İran İslam Respublikasynyŋ ŞYŪ Jastar keŋesıne kıruge ötınımderı maqūldandy. Osylaişa, ūiymǧa müşe memleketter sany 10-ǧa jettı. ŞYŪ Jastar keŋesıne töraǧalyq etu kezegı Qytai Halyq Respublikasyna öttı.
