«Jas türkıler». Altynbek Särsenbaiūly

2000  jyldardyŋ basynda Qazaqstannyŋ saiasat sahnasyna bır top jas tolqyn keldı. Mäskeude oqyǧan, bılımdı, bizneste de öz joldaryn salǧan alymdy da şalymdy, qarymdy jıgıtter edı. Sol kezde saiasi elita būlardy 1908 jylǧy Türkiiadaǧy progresşıl jastarǧa teŋep,  «jas türkıler» dep atady. Bolat Äbılov, Oraz Jandosov, Älihan Bäimenov, Mūhtar Jäkışev, Sauat Myŋbaev, Altynbek Särsenbaiūly, Ǧalymjan Jaqiianov, saiasatqa tau qoparardai ekpınmen keldı.   Arada köp ötpei özderın bilıkke äkelgen Nazarbaevqa qarsy şyqty. Bıletınder būl ıste Rahat Älievtıŋ de qoltaŋbasy bar deidı. 2002 jyly 3 säuırde  «Qazaqstannyŋ «Aq jol» demokratiialyq partiiasy» degen partiia qūrdy. Partiianyŋ  teŋ töraǧalary bolyp Bolat Äbılov, Älihan Bäimenov, Oraz Jandosov sailandy. Artynan teŋ töraǧalyqqa Altynbek Särsenbaiūly men Liudmila Julanova qosyldy. Bız bügınnen bastap «Adyrna» ūlttyq portalynda «Jas Türkıler» degen atpen partiianyŋ ärbır müşesıne qatysty saiasi portretterın jariialaityn bolamyz. Bügıngı äŋgıme etpegımız sol kezdegı «Aq Joldyŋ» «aqyl-oiy» men «miy» atanǧan, saiasi ideolog marqūm, Altynbek Särsenbaiūly turaly. Altynbek Särsenbaiūly – 1962 jyly 12 qyrküiekte Almaty oblysy, Raiymbek audany, Qainar auylynda düniege kelgen. Qazaqstannyŋ memleket jäne qoǧam qairatkerı, diplomat, jurnalist. Qazaqstannyŋ Resei Federasiiasyndaǧy Tötenşe jäne Ökılettı Elşısı  (2002-2003), Aqparat jäne qoǧamdyq kelısım ministrı (2004) syndy jauapty qyzmetter atqarǧan. "Aq jol" saiasi partiiasynyŋ negızın qalauşylardyŋ bırı. Bala kezınen kıtap oqyp, maqala jazudy jany süietın Särsenbaiūly mektep bıtırgen soŋ, bala kezdegı armany jurnalistika mamandyǧy boiynşa 1980 jyldardyŋ basynda QAZGU-ge oquǧa tüsıp, 1985 jyly M.S. Lomonosov atyndaǧy Mäskeu memlekettık universitetın tamamdady. Universitettı aiaqtaǧannan keiın Qazaq telegraf agettıgınde, «Arai-Zaria» jurnalynyŋ redaktory, «Örken-Gorizont» gazetınıŋ bas redaktory bolyp qyzmet ettı. Köp balaly janūiada düniege kelgen Altynbek on aǧaiyndy bolǧan. Ömırlık jary Saltanat Atuşevamen Mäskeude oqyp jürgende tanysqan. 1988 jyly şaŋyraq köterdı. 1992 jyly A. Särsenbaiūly Prezident apparatynda, Qazaqstan Respublikasy Ministrler Kabinetınde jauapty qyzmetter atqardy.

• 1993 jyldan bastap on jyl boiy baspa, aqparat jäne mädeniet salasynyŋ memlekettık organdaryn basqardy. 1993 jyldan Baspa jäne aqparat ministrı,
• 1995 jyldan Baspa jäne aqparat jönındegı Ūlttyq agenttıktıŋ töraǧasy, 1997 jyldan Qoǧamdyq kelısım jäne aqparat ministrı, 1999 jyldan Qazaqstan Respublikasy qoǧamdyq kelısım, aqparat jäne mädeniet ministrı.
• 2001 jyldyŋ mamyrynan jeltoqsanyna deiın Qazaqstan Respublikasy Qauıpsızdık keŋesınıŋ hatşysy — Qazaqstan Respublikasy Prezidentınıŋ Ūlttyq Qauıpsızdık jönındegı kömekşısı. 2002 jyldyŋ qaŋtarynan diplomatiialyq qyzmette, Resei Federasiiasyndaǧy Qazaqstan Respublikasynyŋ Tötenşe jäne Ökılettı Elşısı qyzmetın atqarǧan.
• 2003 jyly Prezidentke aryz jazyp, öz erkımen qyzmetten kettı. Jurnalistikany jaqsy bıletınder Särsenbaiūly basşylyq qyzmette bolǧanda köptegen teleradiostansiialardyŋ jabylyp, bırazynyŋ jekemenşıkke ötkenın aitady.  1998 jyly elde teledidarlyq jäne radiobaǧdarlamalardy qaita ülestıru tenderı ötıp, nätijesınde ondaǧan teleradiostansiialary jabylǧan bolatyn. Oppozisiiada bolǧanda, Altynbek Särsenbaiūly būl qadamy üşın tılşılerden keşırım sūraǧan.

2004 jyly parlamenttık sailauǧa daiyndalǧan "Aq jol" partiiasynda Särsenbaiūly idelogiiaǧa jauapty boldy. Sol kezdegı Altynbektıŋ baspasözge bergen sūhbattary bilık üşın «bomba» boldy deuge bolady. Partiianyŋ sailau aldy baǧdarlamasy halyqtan da qatty qoldau tauyp, el saiasatynda dümpu tuǧyzdy. Saiasi-ziialy qauym ökılderınıŋ «Aq jolǧa» ötıp, el ışındegı saiasi-ügıt nauqanyna belsene aralasuyn da Särsenbaiūlynyŋ aqyl-oiy deuge bolady.   2004 jyldyŋ jaz mezgılınde Altynbek Särsenbaev az ǧana  uaqytqa ükımtke oraldy: prezidenttıŋ şaqyruy boiynşa ol mälımet ministrlıgın basqardy. Ministrlık portfeldı qabyldap alǧan Altynbek bilıkke tek qana bır talappen kelgenın mälımdegen bolatyn. Ol sol jylǧy sailaudyŋ ädıl ärı taza ötuı.  Az uaqyt jūmys ıstese de Sarsenbaev jüzdegen oppozisiialyq gazetterdıŋ şyǧarylymyna qol qoiǧan. Parlamenttık sailaudyŋ erteŋınde Almatydaǧy press-konferensiiada Altynbek Särsenbaev sailau nätijesımen kelıspeitının, ministr postynan ketetının mälımdedı.  "Aq jol" partiiasy resmi aqparat boiynşa, 12 % dauys jinap, mäjılıste tek bır oryndy alǧan bolatyn (ol kezderı partiianyŋ parttızımı boiynşa palatada tek 10 orynǧa talaptanǧan bolatyn). 2005 jyly «Habar» agenttıgı men Altynbek Särsenbaiūlyna qatysty şuly sot boldy. Habar būrynǧy ministrden "Dariǧa Nazarbaevanyŋ holdingın" söz söileu erkındıgı jäne elektrondy BAQ şoǧyrlanuyn şekteu degen aiyppen 50 mln teŋge talap ettı. Sot Särsenbaiūlyna 1 mln teŋge töletkızgen bolatyn. Ekı jyldan keiın Rahat Äliev Dariǧa Nazarbaevanyŋ mediholdingterıne Särsenbaiūly jatqyzǧan BAQ barlyǧy oǧan tiesılı ekendıgın mälımdedı. Altynbek Särsenbaiūly jazǧan "Taŋdau jasar sät tudy", "Täuelsız elde täumendı tūlǧa bolmau kerek" "Üştaǧan" syndy eŋbekterı qoǧamnyŋ közın aşuǧa tyrysty. 2006 jyldyŋ 13 aqpan künı qazaq qoǧamy üşın qaraly kün boldy. Halyq «Albannyŋ arystandary» atap ketken Zamanbek aǧasynyŋ artynan bır jyldan keiın Altynbek te fäniden baqiǧa attandy. Sol künı  Almaty oblystyq ışkı ıster basqarmasynyŋ basqaru pultıne Almatynyŋ qasyndaǧy Kök-töbe poselkesınen  «jol jaǧasynan zorlyqpen öltırılgen üş adamnyŋ mäiıtı tabyldy» degen habar kelıp tüstı.  Sol sätınde olardyŋ Altynbek Särsenbaiūly, onyŋ kömekşısı Bauyrjan Baibosyn jäne jürgızuşı Vasilii Juravlev ekenı belgılı boldy. Altynbektıŋ ölımı qoǧamda ülken rezonans tuǧyzdy. Köşege qarsylyq mitingısıne şyqqan halyqtyŋ sanynda esep bolmady. El Prezidentı Nūrsūltan Nazarbaev tez arada öltırgenderdı tabuǧa būiryq berdı. Artynan Altynbek pen serıkterın öltırgender de tabyldy. Osyǧan bailanysty Ūlttyq qauıpsızdık komitetınıŋ basşylary men "Arystan" arnaiy bölımı qyzmetten kettı. 25 aqpanda senat apparatynyŋ basşysy Erjan Ötembaev tūtqyndaldy. Tergeu jūmystary anyqtaǧandai, Ötembaev Altynbek Särsenbaevqa onyŋ bırneşe sözderı üşın ökpelegen eken. Būl saiasatkerdı öltıruge tapsyrys beruge sebep bolǧan körınedı. Öltıruge IIM būrynǧy ofiserı men "Arystan" arnaiy bölımı qatysty bolyp şyqty. Olardyŋ barlyǧy qamauǧa alynyp, 2006 jylydyŋ jaz mezgılınde ūzaq merzımge qamauǧa alyndy: tapsyrys beruşı Erjan Ötembaev 20 jyl bas bostandyǧynyn aiyrylyp, atqaruşy Rustam İbragimov ölım jazasyna kesıldı, bıraq ol keiın ömır boiy bas bostandyǧynan aiyru ükımıne almastyryldy. Altynbek Särsenbaevtyŋ tuystary men serıkterı älı künge deiın tergeu jalǧan jolmen jürdı, al ölımge tapsyrys beruşı adam tabylmady degen senımde.

"Adyrna" ūlttyq portaly