Belgılı zaŋger, advokat, Qaŋtar oqiǧasynyŋ män-jaiyn anyqtau üşın qūrylǧan Amanat komissiiasynyŋ töraǧasy Abzal Qūspan Ulysmedia.kz portalyna sūhbat berdı. Zaŋger qoǧamda köptıŋ kökeiınde jürgen mäseleler jönınde oiyn aşyq aitty.
QAZAQTAR AŞULY EKENIN ESKERTKENBIZ...
«Tergeu izoliatorlaryna baryp jürmız. Sonda otyrǧandardyŋ 99,9 paiyzǧa juyǧy – qazaqtar desem qatelespeimın. Jalpy mäsele nelıkten tuyndady? Men sızge osydan 2-3 jyl būryn menen alynǧan sūhbattardy körsete alamyn. Sol kezde de, odan būryn da aityp kele jattym. Qazaqstanda eŋ narazy top – qazaqtar, onyŋ ışınde qazaq tıldı qazaqtar. Qazaqstan ekı poliarly qoǧamǧa ainaldy. Qazaq tıldı jäne orys tıldı el boldyq. Ony jasyrǧannan ne paida? Sonyŋ ışınde qazaq tıldı ortanyŋ aşuy, narazylyǧy üdep bara jatqanyn neşe märte aittyq», - deidı zaŋger.
Abzal Qūspan osy sebeptı Qaŋtar oqiǧasyna tek ekonomikalyq ahual türtkı bolmaǧanyn aitady.
«Orys tıldı blogerler, orys tıldı jurnalister alaŋda bolǧan joq. Bolsa da olardyŋ sözı ötpes edı. Qazaq tıldı orta alaŋǧa şyqqan kezde eşkımdı orys tılınde söiletpeidı de. Bıraq qazır bärı sarapşy bolyp alǧan. Problemanyŋ bärın qymbatşylyqqa äkep tıregısı keledı. Joq! Ol jerde köp mäsele bar. Jūmyssyzdyq, auyldan qalaǧa köşıp kelgen azamattardyŋ baspanasyz jüruı... Osynyŋ bärı jinalyp kelıp, halyqtyŋ aşu-yzasyn tuǧyzdy», - deidı ol.
TŪRǦYMBAEV OTSTAVKAǦA KETUI KEREK!
Zaŋgerdıŋ aituyna qaraǧanda, azaptaulardyŋ bolǧanyna halyq būl künde eş kümändanbaidy.
«Bır adam, ekı adam jala jabuy, üşınşı adam şatasuy mümkın. Bıraq jappai ötırıktıŋ aityluy mümkın emes qoi. Bärı körsetılıp jatyr. Sol sebeptı men, ärine, petisiiany qoldaimyn. Qoldauşylar jaǧyndamyn. Sol salanyŋ tıkelei jauapty tūlǧasy özıne senıp tapsyrylǧan salany tärtıpke sala almai jatyr. Kım jauap beredı? Ärine, sol kısı (ışkı ıster ministrı Erlan Tūrǧymbaev) tıkelei jauap beruı kerek. Halyqtyŋ talaby oryndy dep esepteimın», - dep atap öttı advokat.
MÄSIMOV ÖMIR BOIY TÜRMEDE OTYRUY MÜMKIN
Ulysmedia.kz tarapynan Ūlttyq qauıpsızdık qyzmetın basqarǧan Kärım Mäsımov jaily ne oilaityny da sūraldy zaŋgerden. Abzal Qūspan jeke pıkırın bıldıre otyryp, Mäsımovtyŋ qazırgı uaqytta asa auyr aiyptau boiynşa qylmystyq jauapkerşılıkke tartylǧanyn mälım ettı. Advokattyŋ aituynşa, qaŋtar dürbeleŋı bastalǧan kezde oblystardaǧy Ūlttyq qauıpsızdık komitetınıŋ kei departamentterı jūmys ıstemei qoiǧany, qyzmet oryndarynan tastap ketkenı, onyŋ joǧary jaqtan kelgen tapsyrma bolǧany – qazırdıŋ özınde belgılı bolyp otyr.
«Işkı ısterı organdary bolsyn, Ūlttyq qauıpsızdık komitetı bolsyn – mynadai ereje bar: bırınşıden onda sözsız, bilık ierarhiiasy qatty saqtalady. Joǧarydan kelgen tapsyrmany, būiryqty oryndauǧa mındettısız. Ol būiryq talqylanbaidy, oryndalady degen ereje bar. Bıraq eger būiryq körıneu zaŋsyz bolsa, onda būiryqqa emes, zaŋǧa baǧynasyŋ degen norma bar. Būl – öte qataŋ saqtaudy qajet etetın, öte bır kürdelı ereje. Özıŋız oilap qaraŋyzşy, ömır baqi olar kursant kezınen bastap būiryqqa baǧynudy üirenedı. 20 jyl boiy būiryqqa baǧynyp keledı. Al bır osyndaida basşylary eşqaida şyqpaŋdar, aralaspaŋdar degen sekıldı būiryq berse, olar qiyn jaǧdaida qalady», - deidı Abzal Qūspan.
Zaŋger sūhbat barysynda būl aqparatty Amanat komissiiasynyŋ basşysy emes, jeke pıkırı retınde aityp otyrǧanyn eskerttı. Sözınşe, Jambyl oblysynda ŪQK departamentınıŋ basşysy Ermekov degen azamat zaŋsyz būiryqqa baǧynbai, ŪQK ǧimaratyn saqtap qalǧan.
«Al köptegen jerde, mysaly Almatydaǧy ŪQK basşysy ǧimaratty tastap ketkenı, ol jerde köptegen qūndy qūjattyŋ joǧalyp ketkenı turaly aqparat şyǧyp jatyr. Būl masqara jaǧdai. Oǧan kınälı kım? Sol salanyŋ tıkelei basşysy Kärım Mäsımov. Ol ekı orynbasarymen bırge qamauǧa alyndy. Sondyqtan, menıŋ oiymşa, ol kısılerge qatysty qylmys tolyǧymen dälelın tauyp, tiıstı jazasyn alady dep esepteimın. Ömırlık bas bostandyǧynan aiyrylsa da, men taŋǧalmaimyn», - dep atap öttı Abzal Qūspan.
BEKTANOVTYŊ QAMALUYNDA ÜLKEN GÄP BAR
Zaŋger sonymen bırge ūstalǧan būrynǧy qorǧanys ministrı Mūrat Bektanov turaly da oiyn aitty.
«Ūlttyq qauıpsızdık komitetı de, ışkı ıster organdary da, jalpy äskeriler degen ūǧymǧa kıredı. Bärınıŋ pogondary bar. Al tiıstı mındetın atqarmai ma, demek olarǧa artylatyn tiıstı jauapkerşılık bar. Menıŋ qolymda ol kısınıŋ ıs-qimylyna bailanysy eş mälımet joq. Elmen bırge estıdık», - deidı ol.
Abzal Qūspan eks-ministrdıŋ bır jarym aidan keiın ǧana qamauǧa alynuyna nazar audardy.
«Iаǧni ol kısınıŋ mäselesı jan-jaqta zerttelıp, tekserılıp baryp äreket jasaldy dep öz basym oilaimyn. Eger ony bırden qamap tastasa, būl kümändı bolar ma edı... Bıraq bır jarym aidan keiın qamauǧa alynuynda ülken gäp bar. Äiteuır onyŋ qandai da bır qylmystyq äreketı dälelın tapqan boluy mümkın. Bılmeimın, mende aqparat joq», - dedı ol.
Al «Bektanovty qorǧauǧa kelıser me edıŋız?» degen sūraqqa Abzal Qūspan kelıspeitının mälımdedı.
DİKİI ARMAN JAILY BATYL PIKIR AITQYŞTAR KÖBEIDI
«Qazır sarapşy, batyl pıkır aitatyn adam köp. Bolary bolyp, boiauy sıŋgennen keiın aitqyştai köbeidı. Bır närsenı aitaiyn: tura özderıŋız 2021 jyly 9 qaraşada «Qoldan jasalǧan qaharman ba?» degen maqala jazdyŋyzdar (Qoldan jasalǧan qaharman ba? Polisiia «Dikii Arman» turaly aqparat beruden bas tartty) Sol kezde ol jaily aitqan ekı-üş sarapşynyŋ ışınde men de barmyn. Sol kezde men aşyq aitqanmyn. Būl – belgılı bır organnyŋ qoldan jasaǧan quyrşaǧy degendei oi bıldırgenmın. Sol oida qalam. Ol kezde keşırersız, Dikii Arman küşınde jürgen azamat edı», - deidı zaŋger.
Abzal Qūspan qūlan qūdyqqa qūlasa, qūlaǧynda qūrbaqa oinaidynyŋ kerımen, qazır köppen bırge tepkılesıp Arman Jūmageldiev jaily bır pıkır aitqysy kelmeitının jetkızdı.
«Ol «biıkte» jürgen kezdegı aitqan pıkırımdı keltırıp otyrǧanym sol. Ony qoldan jasady. Ol eşqandai «vor v zakone» emes edı. Advokat bolǧannan keiın bız de azdy-kemdı bılemız ony. Qylmys älemınıŋ oǧan qatysty şyǧarǧan ükımın de bılemız, bylaişa aitqanda. Onyŋ bärın kım jasady?
Ūlttyq qauıpsızdık komitetınıŋ basşylary jasady. Ol ne üşın Almatyǧa ūşyp keldı? Belgılı bır prosesterge aralasu üşın! Arnaiy tapsyrmamen!
Sol sebeptı Ūlys media portalynyŋ 2021 jyldyŋ 9 qaraşasynda jazylǧan maqalasy uaqytynda, der kezınde köterılgen dep esepteimın», - deidı Abzal Qūspan.
”Adyrna” ūlttyq portaly
