«Balany bastan» dep qazaq halqy tegin aıtpaǵan. Al bala tárbıesindegi ata-ananyń, bala ósken ortanyń mańyzdylyǵy qanshalyqty?
Tárbıe – tal besikten. Ómir súrýde tárbıeniń alar orny asa mańyzdy. Otbasydaǵy kórgen tárbıe balanyń keleshektegi ómiriniń irgetasyn qalaıdy. Bala tárbıesinde ata-ananyń alar orny asa mańyzdy. Adam balany emes áýelgide óziń durys tárbıeleı alsa bolǵany. Balaǵa qanshama ret sózben aıtsańda ol kórgenin isteıdi. Áıel adam boıyna bala bitkennen óziń durys baǵytta tárbıelep, tek jaqsy dúnıelerdi oılaý arqyly balasynyń qalyptasýyna tikeleı áser etedi.
Ýaqyt óte bala mektep tabaldyryǵyn attaǵan sátten bastap onyń tárbıesine ustazdar qaýymy men qorshaǵan ortasy áser ete bastaıdy. Halqymyzda «balany 5 jasqa deıin patshandaı kút, 5 – 15 jasqa deıin qulyńdaı jumsa, 15 jastan ary qaraı dosyńdaı syrlas» degen ulaǵatty sóz bar. Bir adamnyń ǵumyr boıyndaǵy tárbıesin ekaýyz sózben qorytyp bergen. Tárbıesi jaqsy balanyń ómiri de jaqsy bolary anyq. Jasóspirim shaqta balanyń tárbıesi tolyqtaı qalyptasa bastaıdy. Bul ýaqyt bala úshin óte jaýapty kezeń. Árqıly dúnıelerge qyzyǵyp, bárin kórgisi, bilgisi keletin shaqta ana-anasynyń durys joldy baǵyttap turýy mańyzdy. Balasymen syrlasyp, mańyzdy taqyrypta kóp sóılesý arqyly bala óziniń ata-anasy úshin kerekti jan ekenin sezinip ómirge, keler kúnge degen kózqarasyn ózgertedi. Bala ómirinde ata-ananyń alar orny zor. Ata-anasy tarapynan meıirim men janashyrlyqty kórip ósken bala keleshegi ózide ózgelerge sondaı qarym-qatynasta bolady. Boıyna meıirimniń sáýlesin sińirip ony ózgelerge shashý adam tárbıesiniń bıik ekenin kórsetedi.
Bekzat TÝLEPBERGENOV,
«Adyrna» ulttyq portaly
