Mońǵolııada 170 myńnan astam qazaq bar. Atamekenge kóship kelgenderi 100 myńnyń tóńireginde. Biraq sol 170 myń qazaqta 2 mlnnan astam qoı-eshkisi bar. Oǵan jylqy, sıyr, túıesin qospadyq.
Qoıdyń ózi bolǵanda býdandaspaǵan naǵyz qazaqy qyzyl qoılar. Bul qoılardyń sany Qazaqstanda óte sırek, tipti joǵalyp bara jatqany anyq.
Bizdiń sovet úkimeti kezinde aıtyp júrgen edilbaı, yrǵyz, sarysý, orys, qarqaraly, quıryqty qoılary suryptaý arqyly shyqqan qoltuqymdar. Mońǵolııadaǵy qazaqy qoılar bizdiń taza júndi qyzyl qoılarymyz.
Uly babalarymyz bul qoıdy VI ǵasyrdan bastap qolǵa ósirip, esh býdandastyrýsyz, qazaq halqyna jetkizgen. Bul qoılardyń ereksheligi arqanyń qatal qysy men Altaıdyń qara sýyǵyna beıimdelgen. Sondyqtan bolar Baıan-Ólgeıdegi qandastarymyz áli kúnge deıin saqtap, ósirip kele jatqany.
70 mlnnan astam qoı-eshkisi bar mońǵoldar bul qazaqy qoıdy múldem ósirmeıdi. Olardyń ózderiniń qara bas qoılary bar. Erteń bizdiń aǵaıyndar "mońǵol qoı" dep keketip júrmesin! Barymyzdy baǵalaıyq, aǵaıyn!
Qaı bir jyly Aýstralııa men eýropadan ushaqpen qoı men sıyr tasyǵan edik. Sol, aq bantık taǵyp aeroporttan kútip alǵan qoılarymyz qazaq jerine jersine almaı, ekinshiden qatal qysymyzǵa beıimdele almaı, aqyry mln-daǵan aqshaǵa ákelgen qoılar men sıyrlar quryp tyndy. Ol da aýyl sharýashylyǵy salasyndaǵy mamandardyń mal tanymastyǵynyn kesirinen bolǵan shyǵyn-dy. Álgi salany qazaqy mal (!) sharýashylyǵyn meńgergen maman bolsa, irgedegi qazaqtyń qyzyl qoıyn ákelýdi oılastyrýshy edi.
Óıtkeni terisi qalyń, sýyqqa tózimdi, etti qyzyl qoı uly túrki halqynyń taza qandy tórt-túliginiń biri. Biraq oǵan tosqaýyl bolǵan orys aǵaıyndarymyz jáne bar. Qııalǵa erik berip, keıde oılanasyń! Mońǵolııadaǵy 170 myń qazaqty 2 mlnnan astam qoı-eshkisimen atamekenge kóshirip ákelse ǵoı dep. Qazaqtyń sanyn kóbeıtip, qyzyl qoıdyń tuqymyn ósirip alatyn...
Túbi qazaq atamekenge kóship kelgende, 2 mln qoı-eshki Baı-ólkeniń dalasynda mońǵolǵa da kereksiz bolyp, japan túzdiń taǵy qoılaryna aınalsa, urpaq aldynda, baba aldynda bizdiń sorlaǵanymyz. Qazirden osy máseleni, Otandastar qory, aýylsharýashylyǵy mamandary oılastyrsa. Tipti bolmaǵanda álgi eýropanyń qoılaryn samoletpen tasyǵandaı áreketke kóshse. Bul qoılardy qymbatqa satyp almaısyń, ıesimen kóshirip ákelesiń. Sol arqyly qazaqtyń ejelgi tekti mal tuqymyn kóbeıter edik... Oılanatyn-aq, dúnıe!
