Türkıstan oblysynda polisiia qyzmetkerlerı onlain-alaiaqtyqqa qatysy bar küdıktını qolǧa tüsırdı, – dep habarlaidy Polisia.kz.
Kentau qalalyq PB-nıŋ kezekşı bölımıne Şymkent qalasynyŋ tūrǧyny aryzdanyp, avtokölıktıŋ qosalqy bölşekterın satyp alamyn dep alaiaqtyŋ qūrbany bolǧanyn jetkızdı. Jäbırlenuşınıŋ aituynşa, ol “WhatsApp” messendjerı arqyly “Kamaz” avtokölıgınıŋ döŋgelegın satu turaly habarlandyrudy körgen. Sodan jäbırlenuşı er adam satuşymen habarlasady. Satuşy bolsa, habarlasqan tūrǧynnyŋ senımıne kırıp, 20 dana döŋgelektı 800 myŋ teŋgege satuǧa uäde bergen. Alaida, jäbırlenuşı satuşyǧa 200 myŋ teŋgege juyq qarjy audarǧannan keiın, alaiaq uädesın oryndamai, joq bolyp ketken.
Atalǧan jait polisiia qyzmetkerlerı QR Qylmystyq kodeksınıŋ 190-baby (alaiaqtyq) boiynşa sotqa deiıngı tergep-tekserudıŋ bıryŋǧai tızılımıne tırkep, küdıktını ūstau boiynşa qajettı şaralardy qolǧa aldy. Qylmysty aşu maqsatynda polisiia bölımınde täjıribelı tärtıp saqşylarynan jedel-tergeu toby qūryldy.
Jedel-ızdestıru ıs-şaralarynyŋ qorytyndysyna säikes Kentau qalasynyŋ polisiia qyzmetkerlerı küdıktını körşı oblystan ūstady. Ol Qyzylorda oblysynyŋ tūrǧyny bolyp şyqty. Kentau QPB-nıŋ uaqytşa ūstau izoliatoryna qamauǧa alyndy. Qazırgı uaqytta alaiaqtyq deregı boiynşa sotqa deiıngı tergeu amaldary jürgızılıp jatyr. Polisiia qyzmetkerlerı jıgıttıŋ būdan basqa da qylmystarǧa qatystylyǧyn anyqtaidy. Türkıstan oblysynyŋ poliseilerı tūrǧyndarǧa alaiaqtarǧa aldanbau üşın mūqiiat boluǧa jäne tym sengış bolmauǧa keŋes beredı.
Saittardan bölek äleumettık jelılerde tauarlardy satu turaly habarlandyrular - qoǧamda keŋınen taralǧan alaiaqtyqtyŋ türı. Ädette, alaiaqtar öz qūrbandaryn tömen baǧamen jäne tiımdı ūsynystarmen qyzyqtyryp, aldyn ala tölem jasaudy talap etedı. Ǧalamtor arqyly satyp alu kezınde aqparattyŋ şynaiylyǧyna köz jetkızu qajet. Mümkın bolsa resmi saittary paidalanyp, tauardy qolǧa alǧa kezde ǧana tölem jasaŋyz. Eger satuşy tauar üşın tolyq nemese ışınara aldyn ala tölemdı talap etse, ol bırden kümän tuǧyzatyny anyq. Beitanys adamdarǧa tölem jüielerı arqyly aqşa audarsaŋyz, olardy qaitaru kepıldıgıŋız joq ekenın este saqtaŋyz. Eger sız alaiaqtyqtyŋ qūrbany nemese kuägerı bolsaŋyz, onda tez arada “102” telefony arqyly polisiiaǧa habarlasyŋyz.
Almaty qalasynyŋ tūrǧyny Eldar Quanyş internet arqyly kiımge tapsyryp berıp, 14 künnen berı tauarǧa qol jetkıze almai jürgenın aitty. Būl jaǧdai turaly mamandardyŋ pıkırın sūrap bıldık:
Aisana SMAN, zaŋger: “İnternetten satyp alu turaly zaŋnama joq. Azamattyq kodekste de onlain sauda erekşe atalmaǧan. Sondyqtan tūtynuşy satyp alu kezınde barlyq jaǧdaidy eskeru qajet”
Säken ERLAN, SMM mamany: Sız ızdegen saitta şifrlandyrudy tekseruıŋız kerek. Ondai şifrlandyru bolmasa, sız nesie kartaŋyzdyŋ nömırın, äsırese CVC kodyn jazbauyŋyzdy eskertemız”.
Onlain sauda uaqytyŋyz ben qarajatyŋyzdy ünemdeitını ras. Dükenderdıŋ senımdısın taŋdap, sauda jasau üşın qauıpsızdık şaralaryn eskergenıŋız jön.
Aiaulym ÄBILDA, "Adyrna" ūlttyq portaly.
Ūqsas jaŋalyqtar
