ەرجان جۇمابەكۇلى 1987 جىلى قازىرگى اباي وبلىسى، اياكوز قالاسىندا تۋعان. اقىن، PhD دوكتورى، ءال-فارابي اتىنداعى قازاق ۇلتتىق ۋنيۆەرسيتەتىنىڭ اعا وقىتۋشىسى، قازاقستان جاستار وداعى «سەرپەر» سىيلىعىنىڭ يەگەرى، «قازاقستاننىڭ 100 جاڭا ەسىمى» جوباسىنىڭ جەڭىمپازى، قازاقستان جازۋشىلار وداعىنىڭ، قازاقستان جۋرناليستەر وداعىنىڭ، ايتىس اقىندارى مەن جىرشى-تەرمەشىلەر وداعىنىڭ مۇشەسى، اباي وبلىسى جانە شىعىس قازاقستان وبلىسى بويىنشا وتكەن «جىگىت سۇلتانى» بايقاۋىنىڭ باس جۇلدەگەرى، قازاقستان ۇلتتىق ارناسىنىڭ تىكەلەي ەفيرىندە وتكەن «الامان ايتىس»، «قازاقستان چەمپيوناتى» ايتىستارىنىڭ جۇلدەگەرى، قر مادەنيەت جانە اقپارات مينيسترلىگىنىڭ قولداۋىمەن شىققان «شەكسىزدىك شۇعىلاسى» جانە تۇركياداعى «Medeniyetin Burçları» قوعامدىق ۇيىمىنىڭ قولداۋىمەن شىققان «Sonsuzluk Şulesi» اتتى كىتاپتاردىڭ اۆتورى، قر اباي وبلىسى ءۇرجار اۋدانىنىڭ قۇرمەتتى ازاماتى.
ءتورت انىق
ءومىر شاۋىپ وتەتىن تۇلپار دەي مە،
باقىت ءانى كەلتە مە شىرقار ۇيدە؟!
اباي سىندى ابىزعا اينالماساڭ،
ءۇش ءولىم بار ادامعا بۇل فانيدە.
ارمان دەگەن ويناعان ساز جانىڭدا،
تۇرمايدى ەكەن كوكتەم مەن جاز قولىڭدا...
شىن جۇرەكتەن جاۋىڭ دا كوڭىل ايتار،
دۇنيەدەن ءبىر كۇنى وزعانىڭدا.
بار نارسەنىڭ جۇمباعى تور ەمەس پە،
اياعى دا، باسى دا ءنول ەمەس پە!..
قارا جەرگە جامباسىڭ تيگەن كەزدە،
ەكىنشى رەت ولگەنىڭ سول ەمەس پە؟!
بولاشاقتا ءبىر ادام باعالار شىن،
بولمىسىندا بايلانىس بار بولعاسىن.
ەسىمىڭدى سوڭعى رەت ايتقاننان سوڭ،
بۇل ومىردەن ماڭگىگە جوعالاسىڭ...
MELANCHOLY
عالامات دەپ ءومىردى،
اياۋلى دەپ كوڭىلدى،
تۇراقتى دەپ سەنىمدى،
ساگارماتحا كەمەل دەپ،
اسقاقتىعىن كورەم دەپ،
تىنىق مۇحيت تەرەڭ دەپ،
ەڭ جاقسى اي ءساۋىر دەپ،
ءبارى –
ادام،
باۋىر دەپ،
تابىت بولسا،
اۋىر دەپ،
جان دەگەنىڭ ءتاتتى دەپ،
قارعىستى ەڭ قاتتى دەپ،
زالىمعا دا باق تىلەپ،
پەرىشتەنىڭ ءجۇزى اق دەپ،
عاسىرلاردى ۇزاق دەپ،
ۋاقىت قانا تۇزاق دەپ،
اقتىڭ اق بوپ قالارىن،
كۇننىڭ ماڭگى جانارىن،
ايتپا ماعان!
توڭامىن...
سەنىكى ءجون،
دەگەنمەن،
كەي قاعيدا كونەرگەن.
(تەك جۇبانىش ولەڭنەن...)
...بىرەۋگە سىر بەرمەۋدى،
ەشبىر جانعا سەنبەۋدى،
جاندى جالعىز ەمدەۋدى.
ۇيرەتتى عوي ءبىر كىسى،
ادام سىندى ءتۇر-ءتۇسى،
قايعىرعانى، كۇلكىسى...
قارا جەرمەن كەمەنى،
جۇرگىزگەندەي بوپ ەدى،
دوس ساناعام مەن ونى!..
قازاق دەگەن - قۇدايدىڭ قارا ولەڭى
قازاق دەگەن ءبىر ەل بار بىلەسىڭ بە؟
ھاقتان جەتكەن قالسىن ءبىر جىر ەسىڭدە!
سەنبەيسىڭ بە، بىلمەيمىن سەنەسىڭ بە،
جىلايسىڭ با، بىلمەيمىن كۇلەسىڭ بە؟..
كۇلەتىنىڭ سەنبەيسىڭ عاجابىنا،
جىلايتىنىڭ سەنەسىڭ ازابىنا.
جەتۋ ءۇشىن جۇرەكتىڭ جۇماعىنا،
شىداپ بەرگەن جۇيكەنىڭ توزاعىنا...
ويلانباي-اق ەلى ءۇشىن وتقا كىرگەن،
بابالارىم كۇن زاڭىن جاتقا بىلگەن.
قارا جاياۋ جۇرگەندە باسقالارى،
التىن ساۋىت كيىنىپ اتقا مىنگەن!
بارساكەلمەس ورالعان ساپاردان ءجۇز،
ەكى ءومىردى تەڭ كورگەن قاتاردانبىز…
تاۋەلسىزدىك قازاقتىڭ التىن ءتاجى،
ماڭگىلىكتىڭ جولىندا ات-اربامىز.
دالامىزدا شالقيدى ار اۋەنى،
بالامىزدا ارماننىڭ قاراگەرى،
كوكىرەگى ۇندەسكەن تابيعاتپەن،
قازاق دەگەن قۇدايدىڭ قارا ولەڭى!
اۋىلىم-اۋ
ىزدەپ اسان اڭساعان كەرەمەتتى،
اۋىلىمنان ادامدار نەگە كەتتى؟!
مەن دە دوسىم ەكەنىن بايقاماپپىن،
گۇلگە ولەڭ وقىعان كوبەلەكتى...
ارمانىم عوي الىسقا اتتاندىرعان،
اتا-انامدى ساعىنام شاتتاندىرعان.
ءجيى ويلايمىن جازيرا دالامدى دا،
يت جۇگىرتىپ، قۇس سالعان، قاقپان قۇرعان.
تاۋلارىمدى تۇسىمدە كوپ كورەمىن،
ءالى ەسىمدە تۇلپاردى ەرتتەگەنىم.
ەۆەرەستتىڭ ەركەسى بولاتىنداي،
اجالسىز ءبىر جىر جازسام دەپ كەلەمىن...
اۋىلىم-اۋ، «سەن»، – دەسە، سەزىم دارا،
مولدىرلىگىڭ بەينە ءبىر كوزىم قارا.
قازىر انا-ا-ا-اۋ اي جاقىن سياقتى عوي،
بىراق جۇرەك ىشىندە ءوزىڭ عانا.
اۋىرلىعىن ازاپتىڭ كوتەرسە ادام،
ارمانىنا جان بىتەر وت اڭساعان...
اقساقالى اتانىپ التى الاشتىڭ،
بالا بولىپ...
قايتادان جەتەم ساعان!
ءومىر جايلى بىلگەنىم
ءومىر جايلى بىلگەنىم،
بىردە شاتتىق، بىردە مۇڭ.
تۋىس-دوسىم قاسىمدا،
امان-ەسەن جۇرگەنىم.
ءومىر جايلى بىلگەنىم،
ارمانىممەن بىرگەمىن.
كوڭىل نازىك گۇل مە ەدىڭ،
ءۇمىت نەتكەن نۇرلى ەدىڭ؟
ءومىر جايلى بىلگەنىم،
قۇستاي ۇشقان كۇندەرىم.
اي مەن كۇندەي ەكەن عوي،
جىلاعانىم، كۇلگەنىم.
ءومىر جايلى بىلگەنىم،
ەشتەڭەنى بىلمەۋىم.
كەتەمىز-اۋ ءبىر كۇنى،
كەلتىرە الماي كۇرمەۋىن...
اقىنداردىڭ استاناسى – الماتى
(سيمبيوز)
جىرلارىڭ بار تىڭداتاتىن الەمگە،
سىرلارىڭ بار كوسموستىق تەرەڭدە.
ءبارى جالعان،
سەن عانا شىن سياقتى
كورىنەسىڭ
جان ءبىتىرىپ ولەڭگە...
نۇرلى الەمى،
اقىلمەنەن سەزىمنىڭ،
وتانىسىڭ ەڭبەكپەنەن ءتوزىمنىڭ.
جىلاعان دا،
باقىتتى عوي، الماتى،
ارمان تولى قۇشاعىڭدا ءوزىڭنىڭ.
ساعان عانا كەلەر جولداي بار الەم...
اكە،
انا،
باۋىر،
الدە اعا ما ەڭ؟!
ارۋ بولساڭ ساۋساعىڭا ايالاپ،
ساتۋرننىڭ ساقيناسىن تاعار ەم...
زۇلىمعا دا ۇسىنعانىڭ ءتور ەدى،
جاقسىلىقتىڭ جۇرەگىسىڭ سەبەبى.
ادىلدىك پەن ادامدىققا سەنبەيتىن،
پەندەلەرگە سەنى ۇلگى ەتكىم كەلەدى.
ەڭ عاجايىپ كۇن عوي،
ساعان كەلگەن كۇن،
التىن قانات ارعىماقتا تەربەلدىم...
كۇندەر توڭىپ،
ورتەنگەندە كوپ ءتۇنىم،
كۇن بەرمەگەن ساۋلەنى دە سەن بەردىڭ.
قالاسىڭ سەن،
تانىمەنەن جانى بار،
قاسيەتى،
كيەسى مەن ارى بار.
سەن بولساڭ،
مەن
بارمىن.
ەگەر،
ءبىز بولساق،
ماحاببات بار،
باق بار، دەمەك، ءبارى بار!
قايدا بارسام ويىمدا سەن جۇرەسىڭ،
مەن سەندە ەمەس،
سەن مەندە ءومىر سۇرەسىڭ...
«بولاشاق» – دەپ العاش باسقان قادامىم،
«الماتى» – دەپ اتالادى،
بىلەسىڭ...
ءۇمىتىم مەن سەنىمىمدى تاسىتتىڭ،
قاناتتانىپ بولاشاققا اسىقتىم...
ءبارى ساعان عاشىق،
بىلەم مەن ونى.
ال،
سەن كىمگە عاشىقسىڭ؟!
سۇلۋ جوق-اۋ، ساعان، جانىم، تەڭەردەي،
عالامات تا جوق كوڭىلدى بولەردەي.
وزىڭە ارناپ ولەڭ جازىپ وتىرمىن،
ىشىمنەن ءبىر اباي شىعا كەلەردەي.
تاريح تۇنعان ءاربىر تاسىڭ جاڭعىرىپ،
كوڭىل تاۋىن تولقىتادى تاڭ كۇلىپ...
كوكتوبەدەن كورگەن كەزدە كوركىڭدى،
قاراپ تۇرعىم كەلەدى عوي ماڭگىلىك.
سىيلاستىق پەن قۇرمەتتى دە «سەن» دەيمىن،
ءتىپتى، وزىڭنەن
پاريج، نيۋ-يورك كەم دەيمىن.
قىزىقسا دا،
قىزعانسا دا،
ولارعا،
قارىز تۇگىل، كۇناڭدى دە بەرمەيمىن...
ال،
مەن ساعان ءبارىن بەردىم،
كوكتەمدە،
انامدى دا، بالامدى دا وتكەندە...
ەندى بەرەر سەنى سۇيگەن جۇرەك پەن
ولەڭىمنەن باسقا ەشتەڭە جوق مەندە.
اسان قايعى ىزدەگەن جەر ءجانناتى،
اۋاڭدا تۇر بابالاردىڭ ءار حاتى...
سەن امان بول،
تولقۇجاتى قازاقتىڭ –
اقىنداردىڭ استاناسى – الماتى!
عينايات
ء(ال-فارابي ات. قازۇۋ-عا)
جاقىنداتىپ،
باتىس، شىعىس دالاسىن،
قاراما-قايشىلىقتاردىڭ اراسىن...
پلاتون،
اريستوتەل كوزقاراسىن،
سينتەزدەگەن ءال-فارابي دارا شىڭ...
كونە گرەك ويشىلدارى وت ەدى،
ءتارجىما دا جاساپ دانام وتەدى.
ءحى عاسىر كەلىپ ەڭبەگى،
گرانادا مەن كوردوۆاعا جەتەدى.
كىتاپتاردىڭ اسۋلاردان اسۋىن –
تىلەگەن ول –
الەمگە نۇر شاشۋىن.
ارابشادان اۋدارىلىپ لاتىنعا،
ەۋروپاعا تارالادى جاسىرىن...
ءفارابيىم الىپتاردىڭ الىبى،
سان سالانى دامىتقان ءبىر تاۋ ۇلى.
وسىلايشا قايتا جاندانۋ،
ياعني،
باستالادى رەنەسسانس ءداۋىرى...
قارا جەرمەن جۇرگىزگەندەي كەمەنى،
جازعانىنىڭ جەتپەگەنى كوپ ەدى...
رۋحانياتىن گۇلدەندىرگەن دۇنيەنىڭ،
العاشقى ۇستاز دەيمىن ۇنەمى مەن ونى!
بيىكتىگى،
تەرەڭدىگى زاتىندا،
عاسىرلاردىڭ تىنىسى بار حاتىندا...
الماتىنىڭ جۇرەگىندە ءدال بۇگىن،
ۋنيۆەرسيتەت وسى بابام اتىندا.
بۇل ءومىردىڭ شاتتىق-مۇڭىن تەكتى ەلمەن،
وقىتۋشى،
ستۋدەنتى كوپ كورگەن.
ۇلى وتان سوعىسى،
تىڭ يگەرۋ،
ءبارىن-ءبارىن باستارىنان وتكەرگەن.
ءار ادامنىڭ ىشىندە ءبىر جالىن بار،
دارىنداردى قولداماي ما دارىندار!
وردامىزدا دارىستەرىن وقىعان،
اۋەزوۆ پەن قابدولوۆتاي عالىمدار.
جولى ۇدايى جاقسىلارمەن جالعاسقان،
ۋنيۆەرىم –
بىلىمدەگى الداسپان...
عىلىم،
ونەر،
سپورت،
مەديتسينانى،
دامىتۋعا اتسالىسقان تانباستان.
شابىت اتتى شارتاراپقا ءوتىپ ءبىر،
كوپتەن بەرى ايتقىم كەلگەن ەتىپ جىر.
وزگە ەلدىڭ ۇل-قىزدارى ريزا بوپ،
قيىرلاردان كەلىپ بىزدە وقىپ ءجۇر.
بەلگىلى عوي التىن كوپىر ەكەنىڭ،
اينالايىن،
اركەز دۇعا ەتەمىن.
نوبەل سىيلىعىنىڭ يەگەرلەرى
كەپ تامسانعان
قۇتقا تولى مەكەنىم.
ايعا عاشىق،
شايداي اشىق اسپانىڭ،
باقىت دەگەن – ۋاقىت قوي قاس-قاعىم...
قانشا مىقتى ءبىلىم العان وزىڭدە،
ساقتاپ تۇرسىڭ
ماحابباتىن،
جاس شاعىن...
ساعان ءتۇسۋ – تۇلەكتىڭ ءبىر باعى عوي،
ماعان مۇندا ۇستاز بولۋ – ابىروي.
90 جاسىڭ قۇتتى بولسىن، قاز ۇۋ،
قازاعىمنىڭ بۇل ءبىر اپپاق تاڭى عوي!..
رۋح
(سەزبەك سۇلەيمەنوۆكە)
سەمەي ەمەس،
بۇل ءوڭىردى ولەڭ دە!
شابىت بەرگەن ەرتىس سىرى تەرەڭدە.
سىزدەي ادام ساۋساقپەنەن سانارلىق،
بار ءومىرىن ارناعان جان ونەرگە.
الاتاۋداي اسقاق رۋحتى جانى اسىل،
بارىمىزگە ارداقتىسىز، داراسىز.
ۇل-قىزىنان بيىك قويعان شاكىرتىن،
ۇستاز،
عازال عالامدا ءسىز عاناسىز...
قالىپتاسقان زاڭدىلىققا باعىنباس،
تارباعاتاي تاۋىمەنەن تامىرلاس.
«قاشان اقىل كىرەدى»، – دەپ «قازاققا»،
قامالداي ەڭ اجالعا دا الىنباس...
«مەندە ەمەس، ەلدە بولسىن»، – دەگەنىڭ،
ۇنەمى ەستە ارمانعا دا سەنەرىڭ!
اتاق ەمەس، ابىرويعا ۇمتىلىپ،
اردىڭ تۋىن اسپانداتىپ كەلەمىن.
وزىڭىزبەن وتكەن كۇننىڭ ءبارى اڭىز،
ۇشتوبەدەي جۇمباق تۇنعان دالاسىز.
ءسىز بار جەردە ءبىز جۇرەمىز قاشاندا،
ءبىز بار جەردە، جان اعا، ءسىز بولاسىز!
كىم ويلاعان ءسىزدى ورار دەپ اق كەبىن؟!
ەردىڭ جاسى – ەلۋدى الار شاقتا ەدىڭ.
جازسىن اللا سىزدەي نۇرلى ادامعا،
جۇماق دەيتىن ماڭگى ءومىردىڭ قاق ءتورىن!
اقتارىلۋ
(قۋانىش جۇمابەكۇلىنا)
كەيدە جولدى جابادى ءجۇز ءبىر سۇراق،
ديىرمەن دە سالدىرماي، اتتەڭ، داۋىل...
قاتتى سىندار شيراتتى ءبىزدى،
بىراق
انامىزدان ايىرىلۋ –
ءسات
ەڭ اۋىر...
قانشا مىقتى بولساق تا،
سىي كورسەك تە،
كەي جاعدايدا ءبىلىم مەن ونەر عارىپ.
ۋاقىتتى ۇتۋدى ۇيرەنسەك تە،
توپىراقتى، قايتەيىك، جەڭە المادىق؟!
اكەمىز بار،
ايتەۋىر، جاققان وتىن،
وشىرمەيتىن قۋات بار بويىمىزدا.
الدىمىزدا ارمان بار – باق بولاتىن –
شۋاق بايلاپ تۇراتىن ويىمىزعا...
قۇلپىتاس پەن تويىنا ولەڭ جازىپ،
تاۋىپ بەرىپ دوكتورلىق تاقىرىبىن.
اقىسىز-اق تالايعا ەلەڭ قاعىپ،
دەمەۋ بولدىق قورعان دەپ اقىل مىڭ كۇن...
تۇرىك، ورىس، اعىلشىن تىلدەرىندە،
بار الەممەن بايلانىس جاساعاندا –
ءوزىمىزدى تانىدىق.
كۇندە-كۇندە
سەرپىلۋ عوي
باستىسى
جاس ادامعا...
پوەزيا مەن عىلىمدى دامىتساق دەپ،
تالپىنامىز.
كەيبىرەۋ كورە المايدى.
شەكسىزدىكتە شالقيتىن شابىتتى شاق كوپ،
ىزگىلىككە نەگە ولار سەنە المايدى؟..
ساۋلەمىزدى توگۋمەن قانشاما ەلگە،
باتا دا الىپ كەلەمىز ۇدايى ءبىز.
...قيالىمىز جەتكەن سول نارسەلەرگە،
قولىمىزدى جەتكىزەر قۇدايىمىز...
اش بولسا دا،
كوڭىلىم
توق بولسا دا،
ءوز ەركىمەن بوساتقان حانداي تاقتى...
بارىن بەرەر شىن دوسىم جوق بولسا دا،
جانىن بەرەر سەن بارسىڭ قانداي جاقسى!
ءوزىڭ عانا بىلەسىڭ،
تەرەڭ ەرىم،
بارلىق جانعا ءىشىم اق مەنىڭ نەگە؟!
بۇ دۇنيەگە قايتادان كەلەر ەدىم،
باۋىر بولساڭ كەلەسى ومىردە دە...
جالعاندىعىن جالعاننىڭ ۇمىتساق تا...
(ايبەك ساعاتبەكوۆكە)
كەزدەسپەگەنىمىزگە كوپ بولدى عوي،
ۇزاقتا ەكەن ۇياسى ۇلى ارماننىڭ...
كىمنىڭ جاقىن ەكەنى رەتتەلدى عوي،
بىراق سەنى ساعىنباي تۇرا المادىم.
تىرشىلىكتىڭ قامىتىن كيىپ سەن دە،
مۇرىنىڭا سۋ جەتپەي جۇرگەندەيسىڭ.
باس قويعانسىڭ بىلەمىن بيىكتەرگە،
بىلەگىڭدى تەك سوعان تۇرگەندەيسىڭ.
مالىمىزبەن ەمەس،
ءبىز جانىمىزبەن،
جولداس بولىپ كەتكەن ەك جولىققاننان.
شىرايلانام شۋاقتى شاعىمىزبەن،
كوڭىلىمە ءبىرجولا قونىپ قالعان...
اۋىر-اۋىر ويلارىن ارتقان كەي كۇن،
وزگە جەردە عاقليا-عالام جوقتاي...
ساعان قاراي سەمەيگە تارتسام دەيمىن،
الماتىدان اقجارقىن ادام تاپپاي.
ميدا تۇرعان مەرەيلى
ءمىنىپ تاققا،
قيالداعى قۇناندى قۇرىقتايىق،
جالعاندىعىن جالعاننىڭ ۇمىتساق تا،
دوس ەكەنىمىزدى ەش ۇمىتپايىق...
قازاق
تۇنگى اۋەدە قالىقتاعان وي بولىپ،
ءبىر مەزەتتە كوكبورىگە اينالىپ...
پەرىشتەنىڭ كۇلكىسىندەي سەزىم بوپ،
اق ارمانىن مىڭ اينالا بەزىلدەپ...
جانارىنان جاسىن اتقان ءىبىلىس،
كەيدە ءوزىن-ءوزى شالعان كىدىرىس.
قۇس جولىنىڭ جيەگىندە دىردەكتەپ،
بەينە تۇنعان شۇعىلالى ءبىر كوكتەم.
بىردە دانا – دۇشپان كورگەن تاعدىرىن،
بىردە بالا – دوس ساناعان بارلىعىن.
جانە قوزعالعانعا قامقور ءۇي بولىپ،
ساي-سۇيەكتى سىرقىراتقان كۇي بولىپ.
...ءوزىن-ءوزى ىزدەپ تاپپاي جوعالعان،
جىلۋى مەن مەيىرىمى تونالعان.
توپىراعى توزعان دالا سىڭايلى،
ايناداعى بەينەسىنە جىلايدى!
سوسىن ونىڭ سومداۋى اۋىر كۇرسىنىس،
قايتا قۋات تۇندىراتىن قۇلشىنىس.
ازابى مەن قاسىرەتىن ورنەكتەپ،
ءۇمىتىنىڭ ەلەسىمەن تەربەتە...
ماقتانۋدى شىعارىپتى ۇيالماي،
قۇدايمەن دە تۇسكى اس ىشكەن قيالداي...
كىم بىلەدى، دۇرىس شىعار مۇنىسى،
اقىل ايتقىش دىم بىلمەستەر قۇرىسىن؟!
شەكسىز مۇڭنىڭ...
اسىل جاننىڭ دولىعا قور بولارى،
اقىلسىز ەردەن ەلدىڭ سورلاعانى،
تاربيەسى ءبىر قىزدىڭ جولدا قالىپ،
ار-نامىسىن اقشا ءۇشىن قورلاعانى،
كۇنشىلدەردىڭ سىرتىڭنان داتتايتىنى،
كەي ءسابيدى جەتىمدىك قاقتايتىنى،
اتا-اناسىن بالالارى – جان ايدىنى،
ماڭگى قارتتار ۇيىنە قامايتىنى،
تاعى ءبىر جان ساۋلەدەن قاعىلعانى –
اباقتىعا جازىقسىز جابىلعانى،
ەڭبەكقوردىڭ شاشىلىپ جيىلعانى،
مۇراتىنا ءسال جەتپەي قيىلعانى…
ماستەكتەردىڭ بايگە الدىن بەرمەيتىنى،
ول كوكتەمنىڭ قايتادان كەلمەيتىنى...
ادىلەتتىڭ جاتىردا ولەتىنى،
اقيقاتتى جالعاندىق كومەتىنى،
مەيىرىمدى، ءسۇيۋدى، ساعىنۋدى،
جوعالتقان جۇرت – جۇتقانى زارىن ۋلى...
كورگەن تۇستەي ءومىردىڭ وتەتىنى،
شەكسىز مۇڭنىڭ تۇبىڭە جەتەتىنى!..
وكىنىشتى!
وكىنىشتى!
وكىنىشتى!
مەتەور
(قارا ولەڭ پايعامبارىنا)
قورجىنىڭدا قۋاتتى ءسوز كوپ...
ەل تاڭ!..
تىرىسۋدا، شىڭىڭدى كوزدەپ...
ەر سان...
نۇرلى وي وتاۋىنا ەنىپ، شىقپاي،
ءشولدى كولدەي شىرايلاپ، وزگەرتكەن حان!..
بارشا جاۋ، تاۋ جەڭىلىپ…
كۇبىرلەسكەن...
شىعارمايدى ەشقاشان ءۇنىڭدى ەستەن.
بۇكىل الەم باقىتتى شىعار، ءسىرا،
ءسىزدى تۋعان نىساندا عۇمىر كەشكەن.
بىراق ايتار ميلليون مۇڭ تابارمىن-اۋ،
جىرتقىزعىم دا كەلمەيدى جاعامدى ساۋ...
...پەيىلىندە تەربەلگەن اقشا ەلەسى،
مەيىرىمگە سۋساعان زامان مىناۋ...
ءتاۋباسى ولگەندەرگە جوق كەدەرگى ەلى...
دانىشپان، ناقۇرىستىڭ كورەر كورى –
قۇداي مەن سايتاننان دا شوشىمايتىن،
ساۋدا مەن ۇرلىقتىڭ حاس شەبەرلەرى...
سىزدىك سوزبەن كەم-كەتىك تولىعار شىن،
قازاقتاعى جۇپارلى تولىق ارسىڭ.
(جارىعىڭىز سان عاسىر بولار ءالى.)
كەشىرىڭىز!
سىزگە ءالى ورالارمىن.
سوزگە ورىن از،
جارناما ورىن السىن!..
AMOR FATİ
دوسىم بار سەنەتىن،
ءجيى ىزدەپ كەلەتىن.
كەزدەسكەن كەزدەردە،
كوڭىلگە كومەتىن...
قۋانىش، قايعىمدى،
كوزىمنەن كورەتىن...
جانارىن جۇمىپ تا،
سوڭىمنان ەرەتىن.
جولىمنان جاڭىلسام،
اقىلىن توگەتىن.
مەن ءۇشىن
تاۋدى دا،
جاۋدى دا جەڭەتىن.
باسىما كۇن تۋسا،
جانىن دا بەرەتىن.
ءوزىم دە
وعلانمىن
ول ءۇشىن ولەتىن!..
(دەپ ايتام ءبىر كۇنى!..)
كوڭىل
(مەدەت باياحمەتوۆكە)
اش بولسىن،
توق بولسىن،
از بولسىن،
كوپ بولسىن،
سۋ بولسىن،
وت بولسىن،
بار بولسىن،
جوق بولسىن،
اي بولسىن،
كۇن بولسىن،
تاس بولسىن،
گۇل بولسىن،
جالعان نە شىن بولسىن،
بۇل كوڭىل ءبىر بولسىن...
دوسىم!
زاۋدە
(دارىن سەمبەكوۆكە)
الاتاۋدان اسقاق ارمان،
قاراتاۋدان ۇلكەن قايعى.
قاجىتادى قاسقا جالعان،
كەيدە بەرمەي مۇلدە بايگى.
ايتەۋ ىشتە عالام تۇنىق،
اجىراتساق اق قارانى.
كۇندەرمەنەن ارام سۋىپ،
تۇندەر تۋىس بوپ بارادى...
دوس،
از ەمەس كورگەنىمىز،
كۇتەر ەندى قانداي ءومىر؟!
سۇيگەنىمىز،
سەنگەنىمىز،
ولتىرمەسە بولدى ايتەۋىر!..
CARPE DİEM
جۇرەگى امان،
جىر جازسا ادام،
جالعان سىرتىنا،
جاسالعان قادام...
كوبەلەك،
گۇلدىڭ،
كوزىندە نۇرمىن –
وزىمە-ءوزىم –
قۇدايمىن،
قۇلمىن...
بايلايمىز ىسكە،
ال باقىت ىشتە...
ۋاقىت – ءادىل دوس،
وڭىمدە، تۇستە...
كوڭىلدە بار كۇش،
ومىرگە العىس.
ماحاببات ەكەۋ،
تەك ءولىم جالعىز...
قۇلقىندى ۇتتىم،
شەڭبەردەن شىقتىم.
وزىممەن ءوزىم،
جۇزدەسىپ ۇقتىم...
دەتەرميناتسيا
ءى
پەيىلى قاردان اپپاق،
بىرەۋگە تاڭعالاسىڭ.
جۇرگەن كوپ اردان اتتاپ،
كەيدە ءوزىڭ الداناسىڭ...
مەن ەندى سەنە المايمىن،
اكەسىن،
اناسىن دا!..
توزاق بوس دەپ ويلايمىن،
شايتاننىڭ ءبارى وسىندا!
ءىى
بىراق،
بىلەمىن،
ءبارى وزگەرەر.
سەزەدى جۇرەگىم،
سونى كوز كورەر.
ارمان،
تەز كەلمەس،
كەز كوپ جاناتىن.
جالعىز وزگەرمەس،
ءولىم ساعاتى!..
ادام كەيدە...
ادام كەيدە شارشايدى،
بار ءۇمىتى ءۇزىلىپ.
بالا كەزىن اڭسايدى،
ىشىندە ءبىر كۇز ۇلىپ...
شارشايدى ادام،
شارشايدى،
ەسەبىنەن كوپ قۋدىڭ.
مال قايعى، راس، جان قايعى،
بىتپەس ايقاسى وت، سۋدىڭ...
شارشايدى عوي،
«شىركىن-اي،
ون جىل ۇيىقتاپ السام»، – دەپ،
«وسەتىن شىن قۇلپىناي،
نۇرلى جاققا بارسام»، – دەپ...
اقيقاتىن جوعالتقان –
شارشاتاتىن
قوعامى!
كۇلىمدەسىن ءار اق تاڭ،
كوڭىل گۇلى سولادى...
عاشىق بولىپ عارىشقا،
ءسۇيىپ قالسىن قانشا ايدى!
ءتانىن تاستاپ،
الىسقا،
كەتكىسى كەپ،
شارشايدى...
ءبىر مۇمكىندىگىم بولسا عوي
ءومىرىم بىتپەس قانشا وي،
كوڭىلىم شىركىن تولسا عوي.
باسىنان ءبارىن باستار ەم،
ءبىر مۇمكىندىگىم بولسا عوي!
قارا مەن اقتى بىلەر ەم،
جاقسىمەن عانا جۇرەر ەم.
جالعانمەن ەرتە قوشتاسقان،
جاندارمەن ويناپ كۇلەر ەم...
بارىنشا ءبىلىپ بەس كۇندى،
باعالاپ جاڭا، ەسكىڭدى.
رەنجىمەس ەدىم ەشكىمگە،
رەنجىتپەس ەدىم ەشكىمدى.
نۇرلانىپ ءمولدىر كوزىڭنەن،
ورتەنىپ قايتا وزىڭمەن...
مەن سەنى تاعى سۇيەر ەم،
ءدال وسى شەكسىز سەزىممەن!
الماتى
كۇندەي كۇلىپ تۇراتىن،
ءبىر ارمان ءان الماتى،
ءار سۇلۋعا ءبىر اقىن،
جىر ارناعان الماتى.
ەرلەر اقتاپ سەنىمدى،
وتكەن عاجاپ الماتى.
بوداندىقتان ەلىمدى،
ەتكەن ازات الماتى.
كۇنى-ءتۇنى بازارى،
قايناپ جاتقان الماتى.
ساعات سايىن جاڭارىپ،
جايناپ جاتقان الماتى.
ءزاۋلىم-ءزاۋلىم ۇيلەرى،
بۇلتتان اسقان الماتى.
سەنسىڭ كوپتىڭ سۇيگەنى،
نۇرىن شاشقان الماتى.
شىمبۇلاق پەن مەدەۋىن،
ءبارى بىلگەن الماتى.
كوكتوبە ءبىر ءتور ەدى،
كوڭىل كۇلگەن الماتى.
ايتاتىنداي ءان عىلىپ،
باس قالامىز الماتى.
ماحابباتتىڭ ماڭگىلىك،
استاناسى الماتى.
ساعان ءبارى تاڭعالعان،
شالقىپ قالام الماتى.
نيۋ-يورك پەن لوندوننان،
ارتىق ماعان الماتى.
الاتاۋ دا ولەڭنىڭ،
دارا تاۋى الماتى.
ورتالىعى الەمنىڭ،
بولادى ءالى الماتى.
الماتى – جەر ءجانناتى!
جان قىزىم (قىز ۇزاتۋ)
الماسار ءبىر كۇن ءبىر كۇنمەن،
ءومىردىڭ سىرىن كىم بىلگەن؟
ۋاقىتتىڭ قالاي وتكەنىن،
قىزىما قاراپ ءبىلدىم مەن...
جالعادىڭ ەكى ەل اراسىن،
اكەڭە ءالى بالاسىڭ.
اناڭنىڭ ەركە قىزى ەدىڭ،
ەندى ءوزىڭ انا بولاسىڭ.
نازدانىپ بىزبەن اسپان جەر،
سىڭسۋدا كوڭىل قوسقان ەل...
ساۋكەلە كيگەن، جان قىزىم،
كيمەشەك كيەر جاسقا كەل!
ۇلىم
ۇلىم،
بۇگىن تۋعان كۇنىڭ.
ۇلكەن ازامات بوپ،
ۇيلەسسىن ءان-جىرىڭ.
ۇلىم،
نەتكەن ءتاتتى ءتىلىڭ.
كوزىڭنەن اينالدىم،
ءوزىڭسىڭ اي-كۇنىم.
ۇلىم،
سەزىن ءومىر جۇگىن.
قۇستىڭ قوس قاناتى –
ونەرمەنەن ءبىلىم...
ۇلىم،
قىسقا مىناۋ عۇمىر.
ادامزاتقا ارنا،
جۇرەگىڭنىڭ نۇرىن!
