Almatyda "Psıhosomatıka mamandary qaýymdastyǵynyń" psıhomatıkany ǵylym arqyly ashýǵa arnalǵan ekinshi sezi ótti. Sezdiń negizgi mindeti - psıhosomatıkany ǵylym turǵysynan qarapaıym sózdermen ashý, jeli qurý jáne psıhosomatıka salasyndaǵy mamandardyń bilimin tolyqtyrý. Quryltaıda psıhosomatıka salasyn damytýǵa atsalysyp júrgen eń úzdik 7 maman sóz sóıledi. Olar qazirgi kezde qoǵamda beleń alyp otyrǵan belsizdik, turmystyq zorlyq-zombylyq, adam ómirine gormondardyń áseri, ajyrasýdyń kóbeıýi sekildi túrli taqyrypty kóterdi. Quryltaıǵa qatysqan Massaget.kz tilshisi birneshe spıkerdiń baıandamasyn usynady.
Barlyq aýrýdyń emi - adamnyń mıynda. Óıtkeni kez kelgen aýrýdan aıyǵý úshin adam aldymen odan jazylatynyna senýi qajet. Mı kóp nárseni sheshedi, tipti keıde oımen belgili bir is-áreketti buǵattaý arqyly aýyr saldarǵa tap bolýyńyz múmkin. Bul týraly androlog, ýrolog Ernur Aınaev "Bedeýlik jáne onyń aldyn alý" taqyrybyndaǵy baıandamasynda aıtty.
Maman kez kelgen aýrýǵa shaldyqqan adamǵa "men jazylyp ketemin" degen oı, senim kómektesetinin jetkizdi.
"Barlyq aýrýdyń emi - adamnyń mıynda. Buǵan ǵalymdar júrgizgen zertteýlerdiń nátıjeleri dálel. Buryn aýrýhana qabyrǵalarynda "Aýrýdan jazylýǵa degen umtylys - jazylýdyń jartysy" dep jazylyp turatyn. Bul adamǵa úlken bir kómek. "Men jazylyp ketemin" degen sııaqty oımen, úmitpen adam is-áreket jasap, nátıjege qol jetkizedi. Iaǵnı, adam oı jáne mı arqyly ózin emdeı alady. Mysaly, medıınada "plaebo áseri" degen uǵym bar. Munda bir dárini tekserý úshin tájirıbe júrgizedi. Tájirıbege barlyǵy 2000 adam qatysady, onyń myńyna tekserilip otyrǵan dárini beredi, al qalǵan myń qatysýshyǵa pishini dárige uqsas zııany joq bor beredi. Sonda dári ishken 1000 adamnyń 900-i jazylady, al bor qabyldaǵan 1000 adamnyń 200-i jazylady. Budan "qatysýshylar bor qabyldasa da qalaı jazyldy?" degen suraq týyndaıdy. Qorytyndy: jazylǵan 200 qatysýshy qabyldap jatqan zattyń dári ekenine, sonyń kómegimen ózi aýrýdan aıyǵatynyna ishteı sendi, osylaısha psıhologııalyq turǵydan ózin-ózi emdep aldy. Biz budan psıhologııalyq áser óte mańyzdy ekenin baıqaımyz", - dedi androlog.
Sonymen qatar, Ernur Aınaev búginde erli-zaıyptylar arasynda beleń alyp otyrǵan balaly bolýdy josparlaýǵa qatysty úderis aýyr saldarǵa ákep soqtyrýy ábden múmkin ekenin eskertti.
"Búginde men kóp baıqap júrgen taǵy bir jaıt bar. Eki jas úılenip, otaý qurady. Qazirgi kezde nekeleskennen keıin jastar mansap qýý, materıaldyq jaǵdaıdy jaqsartý, úı satyp alý degen sııaqty jospar quryp, balaly bolýdan saqtanyp júredi. Olardy "balaly bolýǵa áli daıyn emespiz, jetkilikti mólsherde qarajat joq, keıin qınalyp qalamyz ǵoı" degen qorqynysh bılep, buǵat qoıady. Al bul buǵat uryqtyń sapasyna áser etip, onyń joq bolyp ketýine ákep soqtyryp jatyr. Men osyndaı másele keletinmen naýqasty kóp baıqadym. Iaǵnı, olar balaly bolýdan saqtaný úshin 5 jyl boıy jynystyq qatynas kezinde músheqap, túrli dári-dermek qoldanyp júredi. Sóıtip, josparynyń bárine jetip, oılarynyń bári oryndalǵan kezde balaly bola almaı jatady. Keıin olar tapsyrǵan taldaý nátıjesin qaraǵan kezde, ol naýqastyń kóbisinde uryq sapasynyń nasharlaǵany anyqtalady. Budan adamnyń psıhıkasy, mıy kóp nárseni sheshetini, jasaıtyny belgili bolyp otyr. Halyq muny túsinýi kerek. Adam mıymen, oıymen ózine-ózi másele týdyrmaýy qajet", - dedi maman.
Quryltaıda ýrologtan bólek Qazaqstan Respýblıkasy Sot ákimshiliginiń Memlekettik tildi damytý bóliminiń basshysy, kásibı jýrnalıst, saıasattanýshy, koých-mentor Aıdos Sadýaqasov ta ajyrasý, turmystyq zorlyq-zombylyq taqyrybynda sóz sóıledi. Onyń aıtýynsha, erli-zaıypty damýy jolynda qatar júrýi shart.
"Men osy psıhomatıka boıynsha kýrsty bir apta oqyǵannan keıin Almatyǵa áıelimdi jiberdim. Óıtkeni bul ǵylym, bul ilim maǵan ǵana emes, áıelime de qajet. Nege men ǵana oqyp, bilip, myqty bolamyn, al áıelim úı tirliginde otyrady? Sonymen qatar, bilgen aqparatyńdy 100 paıyz bastapqy derek sekildi qylyp jetkize almaısyń, báribir de bir aqparat jetpeı qalady. Sóıtip joldasymdy da alyp keldim. Qazir, shúkir osy sabaqqa barǵannan keıin bizdiń balaǵa degen kózqarasymyz jaqsardy, balamen tereńirek sóılesip, oǵan kóńil bóle bastadyq. Sondyqtan, meniń kópshilikke berer keńesim, eshkim de otbasydaǵy qıyndyqtan saqtandyrylmaǵan, adamnyń basyna túrli qıyndyq kelýi múmkin. Damý jolyna túsip jatqan áıeldiń kúıeýi, al erkektiń áıeli onymen qatar júrýi qajet. Sonda ǵana úıde úılesimdilik, bereke, túsinistik paıda bolady. Erli-zaıyptynyń biriniń ǵana bilimdi bolyp, damýy jetkiliksiz", - dedi ol.
